Gabusname: Rehim Sultanovundur-Ekrem Cefer Kabusname (25-44 bölüm) transkripsiyon, tercüme, metnin dil özellikleri, sözlük

Abstract

Bu tez, Azerbaycan Türkçesi'ne 1989'da Rehim Sultanovundur ve Ekrem Cefer ta rafından Bakü'de Kiril alfabesiyle ilk defa tercüme edilerek `Gabusname` adı al tında yayınlanan meşhur `Kabusnâme` üzerinde yapılmış bir çalışmadır. Kabusnâme, Şark kültür yapısı içinde edebiyat, musikî, av, ticaret, astroloji, ahlâk, görgü gibi yaşanılan hayattan seçilmiş belli başlı konulara ait 44 bölümlük didak tik bir öğütler kitabıdır. Bu öğütler ibret verici hikâyeler ve yer yer mısralar yardı mıyla süslü ve etkileyici bir üslûpla takdim edilmiştir. Eserde 44 bölüm vardır, bu tez eserin 25-44 arası bölümlerini kapsamaktadır. Transkripsiyon, tercüme, metnin dil özellikleri ve sözlük şeklinde dört ana gruptan meydana gelen bu tez çalışmasında: 1) Metnin transkripsiyonu tek numaralı sayfalara yerleştirilmiştir. 32 harften meydana gelen Azerbaycan Türkçesi alfabesinde, Türkiye Türkçesi'nden farklı olarak üç ses bulunmaktadır: `gaym (g) `, `hı (h) ` ve `kapalı e (e) `... 2) Tercüme bölümü 25-44 arası bölümler ve kitaptaki fasıllarla ilgili son notla rın Türkiye Türkçesi'yle ifâde edilişine ait kısımdır. 3) Metnin dil özellikleri bölümünde Azerbaycan Türkçesi'nin çalışılan metinle ilgili başlıca ses değişmeleri ve karekteristik özellikleri kaidelerine göre incelene rek alfabetik sırayla örneklendirilmiştir. 4) Sözlük bölümündeyse, metinde geçen ve Azerbaycan Türkçesi bakımından orijinal olan kelimelerden mânâları bilinmeyenler seçilerek mânâlandınlıp, ait ol dukları yerler gösterilmiştir. Ayrıca bütün ikilemeler bir sözlük kompozisyonuyla yine alfabetik olarak üçüncü bölümün sonuna ilâve edilmiştir.

This is the thesis called `Gabusname` was first translated in to Azerbeijan's Turkish by Rehim SULTANOVUNDUR and Ekrem CEFER with the Kiril Alp habet in Baku in 1989. The Mentioned book we can look over a circling oriental culture which contains plenty of literary, political and etnical properties. It was dedicated to a son by father as a written will. Which includes a written politics and a moral book ac cording to its subjects. This work also consists of brief advices, explanations and stories with given advices; written in prose and adorned with seperated, epig rams and couplets by scattering. The whole of the book has 44 titles. This tesis was formed on studying last 20 sections of `Kabusnâme`. This thesis study includes four main groups: Transcription, translation, langu age properties of a text and dictionary. 1) Transcription section was placed with the odd numbers of the pages. In Azerbeijan's alphabet, which has 32 letters, there are some different voices from Turkish alphabet of Turkie and these are g(q), h(x) and e(a). All the other voices are the same. 2) Translations part includes `Kabusnâme` and thougths about the author, preface and explaining the chapter of the book from 25 to 44 in Turkish of Tür kiye and the last notes related to these parts. They were placed opposite pages of the transcription part. Comparisons made with some saurces were recorded as an addition footnote at the bottom of the pages. 3) Language property section of a text does not contein the general grammar work in Azerbeijan's Turkish. This section limited with the study text is mainly formed about voice changes and researching characteristic properties according to the rules. 4) At the dictionary section the unknown words related to the text were given with definitions by showing their own places. Moreover, `Hendiadyoin's` were added as a bottom part. XI