Aydınların toplumsal fonksiyonları

Abstract

ÖZET Aydın kavramı çeşitli sosyal bilimcilerce çeşitli şekilde tanımlanmıştır. Tanımlamalar tanımı yapan kişinin bağlı olduğu bakış açısı ve uyguladığı yönteme göre değişiklik gösterir. Eğitim düzeyi aydını tanımlarken önemli bir ölçüt olarak karşımıza çıkar. Ancak, kimi zaman iyi eğitim görmemiş kimselerin aydın kategorisi içinde değerlendirildiği görülür. Eski devirlerden beri toplumda bilgi tekeline sahip kimselerin bulunduğu ortaya konmuştur. Bütün toplumlarda bilgi üretimi ve kullanımı farklı olmuştur. Ancak 17. yüzyıldan sonra Avrupa'da meydana gelen sosyal değişmeyle birlikte bilgi tekeline sahip kişilerin sayısının arttığı görülmektedir. Bu nicel değişme sonucu, geleneksel kurumların dağılmasının da etkisiyle, toplumsal yapıdaki konumlarından rahatsız olanların rahatsızlıklarını dile getiren ve toplum yapısını devam ettirmeye yönelik fikirleri sorgulamaya başlayan yeni bir aydın tipi ortaya çıkar. Rönesansla birlikte Batı dünyasında ortaya çıkan yeni koşullar bilginin laikleşme sürecini başlatır. Bu sürecin modern anlamda aydının oluşumuna zemin hazırladığı görülür. Toplum içinde aydının fonksiyonu söz konusu edildiğinde, bir sınıf olup olmadığı ya da çeşitli sınıfları temsilen farklı aydın gruplarının var olup olmadığı tartışmaları da gündeme gelir. Bununla birlikte farklı toplumlarda ve farklı kültürlerde her toplumun özelliklerine göre değişik aydın tiplerinin oluştuğunu görebiliriz. Aydınların toplumsal fonksiyonlarına baktığımızda şunları görmekteyiz: Kültür değişimine öncülük etmek; değişeni yaygın hale getirmek, yeni bir zevkin üslubun öncülüğünü sürdürmek; halkın siyasi, sosyal tercihlerini etkilemek; yüksek kültürü yaratmak ve yaymak; milli ve milletlerüstü modeller kurmak, ortak kültür geliştirmek, sosyal değişmeleri etkilemek, siyasi fonksiyonları ifa etmek. IV

SUMMARY In this study the function of intellectual in society was searched. Concept of intellectual is defined various kinds by a lot of social sciences. Definitions show variety depending on definition's worldview and method of practice. However, to being evaluated intellectual category there is no need to be graduated university. From the old periods, there had been some people owned knowledge monopoly. There are differentials in knowledge produce and usage in all societies. However, since after 17. century, it sees that there has been increase in number of people had konwledge monopoly. Due to the this quntitative change result and traditional instates broke up a new intellectual type occurred. This kind of intellectuals are uncomfortable with their position and states this. In addition, they interrogate ideas oriented to continue social structure. With The Renascence, the secularization of knowledge process started in Western World. This process grounded to modern intellectual. The function of intellectual in society cause some discussions such as, whether they are a different kind of social class or not. Generally, it is seen, there are a lot different societies, and depending on it there are a lot of different cultures and so every society has its own intellectual type according to its characteristics. When it is looked to sociel functions of intellectual it can be seen those: to be in the vanguard of cultural change; to diffuse these changes public; to continue a new delight style; to influence politicial and social priorities of people; to created and diffuse high culture; to establish national and supra-national patterns; to improve common culture; to effect social changes and to perform political functions.