Hareket Dergisi`ndeki yazılarıyla Nurettin Topçu ve Anadolucu milliyetçilik

Abstract

ÖZET 600 Yıllık Osmanlı lmparatorluğu'nun tarih sahnesinden çekilmesi ile Misak -ı Milli diye ifade olunan Anadolu topraklan üzerinde Türkiye Cumhuriyeti Devleti teşekkül etti. Bu değişim Osmanlı halkını ayakta tutan`ümmet` düşüncesinin, yeni devlet sistemi içinde `ulus` düşüncesine dönüştürülmesinin en önemli tarihsel dönüşüm noktasını ifade eder. îbn Haldun'un da belirttiği gibi `bir soydan gelenlerin bir araya toplanarak bir kuvvet, kudret ve üstünlük sahibi olmalan.bir mefkure etrafında toplanmaları olarak` ifade olu nan milliyet duygusu hemen her cemiyette mevcuttur. Fakat bu milliyet duygusunun müstakil bir ideoloji ve bir hareket stratejisi halinde formüle edilmesi,Avrupa'da 1789'da gerçekleştirilen Fransız İhtilali ile başlamıştır. Fransız ihtilali ile tarih sahnesine çıkan milliyetçilik ideolojisi, farklı etnik toplumları bünyesinde bulundwWbanndiran impara torlukları ama özellikle de Avrupa karşısında Doğu ve İslam toplumlarının muhkem kale si durumundaki Osmanlı İmparatorluğunu hızlı bir parçalanma ve çökme sürecine götüren akışı hızlandırmıştır. Sonuçta Osmanlı toplumu içinde elit bir kesimi ifade eden asker-bürokrat-aydın sınıfla rında farklı çözüm önerileri ve kurtuluş reçetelerini ihtiva eden düşünceler topluma ilan edilmeye başlandı. Yusuf Akçura'nın 1904 yılında yayınladığı `Üç Tarz-ı Siyasef'inde tanım ve çerçevesini bulan `Osmanlıcılık-Panislamizm- Pantürkizm` görüşleri etrafında, toplumu kurtarmaya aday düşünce ve gruplar arasındaki yol ayrımının ilk bilimsel ve ve sikalı tartışmaları başlamıştır. Ardından İttihat ve Terakki'nin ve yeni kurulan ulus devletin ideologu konumundaki Ziya Gökalp'in 1918 yılında yayınladığı'Türkleşmek- İslamlaşmak- Muasırlaşmak` adlı kitabı ile İslamcı, Milliyetçi ve laik akımlardan oluşan bir sentezin temellerini atmıştı. XX. yüzyılın başlarında Batıcılıkla içice geçen bir Türkçülük akımının fikri önderi olan Ziya Gökalp'in tesiriyle Türkçülük düşüncesi Cumhuriyet Halk Partisi 'nin ve dolayısıyla Cumhuriyetin'de ideolojisi oldu. Nurettin Topçu ise Anayasasmda`milliyetçilik` ilkesinin yer aldığı bir ülkede, resmi milliyetçilik anlayışına karşı çıkarak Tek Parti dönemi Türkiyesinde, Türkiye toplumunun tarihi, kültürel, içtimai yapısına uygun bir milliyetçilik öneören bir fikir adamı olarak belirmektir.Cumhuriyetin 15. Yılında yayınlamaya başladığı Hareket Dergisi ile Nurettin Topçu hem Tek Parti döneminde hem de çok partili siyasal hayata geçildiği dönemde, ortaya koyduğu eleştiri ve önerilerle daima resmi milliyetçiliğin dışında olmaya, adeta ona bir alternatif oluşturmaya çabaladı. Bu araştırma resmi milliyetçi söyleme muhalif olarak ortaya çıkan Anadolucu ekolün ön de gelen ismi Nurettin Topçu ve 1939 yılından itibaren -bazı kesintilerle de olsa- vefat ettiği 1 975 yılına dek çıkartmış olduğu `Fikir ve Sanatta Hareket` dergisini incelemeyi gaye edinmiştir. Topçu'nun Hareket Dergisi'ndeki yazılarını merkeze alarak, O'nun millet, milliyetçilik, tarih, vatan, felsefe, din, eğitim, iktisat, devlet, modernite vb. Gibi konulardaki görüşlerini tasnif etmeye ve tanıtmaya çabalayacağız. VI

SUMMARY After breaking down of 600 years rolled Ottoman Empire, there has been founded a new nation, Republic of Turkey, in the borders of Anatolia, so-called the borders of `Misak-i Milli`. This replacement has caused a very strong national movement among the Ottomans by pushing them to change their idea of being one `ümmeti` to being one nation. According to Ibn Haldun, Nationalism could be seen to each and very nation and he describes nationalism as the desire by a racial group (nation) to come together as a huge power and to form an independent country. Nationalism has played a major role in the destiny of many empires, countries after the French Revolution. Especially the empires with various minorities, like Ottoman Empire, the soldier, bureaucrat and intellectual class of Ottoman society has begun to introduce new ideologies and new prescriptions to be the solutions to the nation's problems. Yusuf Akçura gave examples of these new ideologies, mostly based on Ottomanizm- Panislamism-Panturcism in his 1904 published book, namely `Üç Tarz-ı Siyaset` Ziya Gökalp, ideological founder of the new Turkish nation ant the `ittihat ve Terakki` party, has mentioned from a new thesis, Cobined of Islamic, naitonal and seccular ideologies in his 1918 published book `Türkleşmek-İslamlaşmak, Muassırlaşmak.` In the beginning of XX. Century, Ziya Gökalp's new thesis become the major ideology of the people' party (Cumhuriyet Halk Partisi) and consecuently the national ideology of Republic of Turkey. Among the intellectual class of Ottoman society, there were also some people who were against Ziya Gökalap's Nationalist ideas. One of these intellectuals was Nurettin Topçu who has sopported the Annotation echole or Anotalionism against Turkish Nationalize. Nurettin Topçu and his anti -nationalist ideas have become a major apposition to the Turkish governments both in the time of one political part}' and multi political parties. VIIIn this thesis wc are going to talk about the fonder of the Annatolianist echole, Nurettin Topçu and his 1939 through 1975 published, intellecetual magazine `Fikir ve Sanatta Ha reket` We will try to take a closer look at Nurettin Topçu's ideas on the nation, Nationalsm, history homeland, philosophy religion, education, economy, government and modernism subjects. VIII