İslam Hukukunda mahpusun insani hakları

Abstract

Hapis, Batılı ve Batılı olmayan muasır hukuk sistemlerince genel bir cezalandırma şekli olarak kabul görmektedir. İslam hukukunda da hapis bir müessese olarak bulunmakla beraber İslam fikıh litaretüründe hapisle ilgili fazlaca bilgi yoktur. Hapisle ilgili olarak 'sicn' ve 'haps' kavranılan kullanılmaktadır. Çok fazla ıstılahı ayrımlara rastlanmamaktadır. Zira İslâm hukukunda had ve tazir suçlarında ana ceza olarak bedenî cezalar ön görülmüştür. Bununla beraber, fıkıh kitaplarında yargıcın görevlerinden bahsedilirken mahpusun haklarına da açıkça değinilmiştir. Mahpusa işkence yapılamayacağı, öldürülemeyeceği ve dövülemeyeceği açıklanmıştır. Bu ve buna benzer esaslara İslâm hukuku kaynaklan tanıklık etmektedir. İslâm hukukçularının belirttiği gibi, mahpus dövülmez, zincire vurulmaz, sokaklarda teşhir edilmez ve çalışmaya zorlanmaz. İslam hukukçuları hapis cezasını bir pişmanlık ve rehabilite aracı olarak görmüşlerdir. Bunu böyle tespit ettikten sonra onların mahpus haklarına neden bu kadar yalan alaka gösterdiklerini anlamak ve hapishane şartlarının göreceli bir tarzda daha iyi olduğunu söylemek kolaylaşmaktadır. rv

Imprisonment, a genarally accepted form of punishment in modern Western and non- Western legal systems, existed also in Islamic law. But there is little information on imprisonment in the Islamic fiqh-literature, where the terms used are sicn(`prison`) and haps (`detention`). And there is no futher terminological division in the fiqh-literatur. Because the main punishment in Islamic law is considered with corporal punishment (hudud and ta'zir). There is no denying, however, that the duties of judges and the rights of prisoners are clearly defined in the fiqh-literatur and that the torture and killings of prisoners is not condoned. And as it mentioned by Islamic jurists, a prisoner should not be beaten, chained, paraded through the streets, or forced to work. The fact that Muslim jurists discuss only imprisonment for repentance and rehabilitation may explain why they manifest significant concern for prisoners' rights and why prison conditions appear ta have been relatively salubrious.