Ebu`l Hasan el-Maverdi`nin iktisadi görüşleri

Abstract

ÖZET Ebu'l Hasan el-Maverdi'nin iktisadi görüşleri isimli bu çalışmamızın amacı, Maverdi'nin eserlerinde geçen iktisadi konular ve olaylarla ilgili görüşlerini sistematik bir şekilde ortaya koymaktır; Maverdi'nin iktisadi düşünce ilgili yönünü dikkatlere sunmak ve iktisadi görüşlerinin çağdaş iktisadi hayat açısından ne anlam ifade ettiğini belirtmektir. Bu çalışmamız dört bölümden oluşmaktadır. Birinci ve ikinci bölümde, Maverdi'nin hayatı, eserleri ve yaşadığı dönemin sosyal, siyasi ve iktisadi durumu hakkında genel bilgilere yer verilmiştir. Üçüncü ve dördüncü bölümde yeralan konular, çalışmamızın asıl konusunu teşkil eder. Üçüncü bölüm, Maverdi'nin iktisadi düşünce ile ilgili konulara yaklaşımını ihtiva etmektedir. İktisadi faaliyetlerin insan hayatının devamı için bir zorunluluk olduğunu belirtir. Onun, iktisadi faaliyetlerde, iş bölümü, yardımlaşma, geniş emel ve dayanışmaya verdiği önem üzerinde durduk. Maverdi, din, ahlak, adalet ve iktisat arasındaki ilişkiyi dile getirir. İktisadi faaliyetlerin, dini ve ahlaki yönü üzerinde durur. Maverdi'nin sosyal gruplar arasındaki gelir farklılıkları üzerine görüşleri yer alır. Maverdi'nin iktisadi görüşleri içinde önemli biryere sahip hisbe konusunu bu bölümde ele aldık. Hisbe'nin tanımı, sosyal ve iktisadi hayattaki rolüne temas ettik. Ona göre hisbe; özellikle, ölçü ve tartıda yapılan hileleri kontrol etmek, malların ayıbını gizleyenlere engel olma, mal ve hizmetlerde aldatma ve hileyi önleme, ihtikarı ve faizli işlemleri yasaklama, sanat ve meslek sahiplerini denetleme, çarşı ve pazarları kontrol etmek gibi fonksiyonları vardır. Bu bölümde, Maverdi'nin işsizlik, işçi-işveren arasındaki ilişkinin niteliği hakkındaki fikirleri ve çalışma hayatı hakkındaki görüşleri yer alır. Ayrıca aynı bölümde Maverdi'nin para politikasıyla alakalı görüşleri ile devletin bu alandaki yerine dair fikirleri ortaya konmuştur. Çalışmamızın dördüncü ve son bölümü, Maverdi'nin devlet ve iktisadi hayat ilişkisine dair fikirlerine ayrılmıştır. Bu bölümde devletin gelir kaynaklan ve harcama alanlarıyla, bu harcamaların iktisadi hayat üzerindeki etkileriyle alakalı düşünürümüzün görüşleri yer almaktadır.

SUMMARY The aimed of the present study named as Maverdi's Economic Thoughts is to examine Maverdi's economic views by looking at his work. After his economic thought is presented, these ideas will be dealt with in relation to the contemporary economic thought. Our stuy is divided into four chapters. In chapters one and two, Maverdi's life, works and economic, social and political situation prevailing in his time will be contemplated upon. Chapters three and four constitute the main objective of this work. Second chapter cantains Maverdi's approach to economic thought. In this chapter, we underline the emphasis Maverdi gives to economic activities in peoples lives. We also dwell on Maverdi's views on the importance of division of labour and cooperation. The relations between economic activities and religion and income differences among social groups are dealt with. Hisbe which occupies a central place in Maverdi's economic thought is examined. The definition of Hisbe and its role economic and social life is also analyzed. In the same chapter, Maverdi's ideas on unemployment and the relations between employers and employers are considered. In addition, his views related to fiscal policy are presented. The fourth and the last chapters are devetod to the relaitons between the state and economic life. In these chapters, his ideas on incomes and expenditures and the effect of expenditures on economic life are looked at. VI