Hikayet-i Aşık Garib (çeviri-transkripsiyon-metin-inceleme-sözlük)

Abstract

Âşık Garib Hikâyesi, 16. Asırda yaşadığı rivayet olunan `Âşık Garib` mahlaslı bir Türk şairinin hayatı ve şiirleri etrafında teşekkül etmiş bir aşk hikâyesidir. Konusu, yapısı ve geleneği itibarıyla Türk kaynaklı bir halk hikâyesi olup, tamamıyla millî unsurları ihtiva etmektedir. Başta Doğu Anadolu, Azerbaycan, İran ve Orta Asya (Türkistan) bölgeleri olmak üzere, hem Türkler arasında, hem de diğer milletler tarafından tanınmış ve sevilmiştir. Yard. Doç. Dr. Mehmet Emin Ertan'm hususi kütüphanesinde bulunan ve üzerinde çalıştığımız `Hikâyet-i Âşık Garib` isimli Cönk, H. 1241 tarihinde kaleme alınmış bir Âşık Garib versiyonudur. Eski deyimle `Sığır Dili` tarzında düzenlenmiş, Osmanlı Türkçesi ve Alfabesiyle yazılmış, 58 varak halinde bir el yazma eserdir. Uzun ve türkülü halk hikâyeleri grubunda yer almaktadır. Nazım-nesir karışımı bir yapıya sahiptir. Tespit edebildiğimiz kadarıyla üzerinde hiç çalışılmamış ve günümüze kadar hiç neşredilmemiştir. Gerek Türkiye'deki kütüphanelerde ve gerekse özel şahısların kütüphanelerinde tespit olunabilen 6 adet el yazma Âşık Garib nüshaları içinde tarihî sıralama itibarıyla, Mehmet Çavuşoğju'nda bulunan H. 1220 tarihli, 15 varak halindeki `Mısır Şehrinde Zuhur İden Âşık Karib` adlı yazmadan sonra, ikinci en eski yazma eser olma özelliğini taşımaktadır. Çalışmamız, eski ve orijinal bir el yazma cönkten halk hikâyeleri araştırma sahasına yeni bir Âşık Garib metni kazandırmayı amaçlamaktadır. Bunun için, hikâyemiz Osmanlı Alfabesinden günümüz Lâtin Alfabesine çevrilmiş ve transkripsiyonlu bir metin haline getirilmiştir. Elde edilen bu hikâye metni, ana motifleri ele alınarak yapı bakımından tahlil edilmiş ve epizotlarına göre incelenmiştir. Daha sonra, metinde geçen kelimeleri muhtevî bir sözlük hazırlanmış ve tezin sonuna eklenerek çalışma tamamlanmıştır. VI

The `Âşık Garib Story` is a love story, that deals with the live and poems of the Turkish poet named `Âşık Garib`, who lived in the 16 th. century. The story is based on its theme, structure and tradition a real Turkish folk story, that contains just national facts. It was respected and liked in the following regions East Anatolia, Azerbaijan, Persia, Middle Asia (Türkistan) between the Turks as well as the other nations people. The collection of poems `Hikâyet-i Âşık Garib`, we worked with, is a version of Âşık Garib, that was written in the year 1241 pertaining to the Hegira. The language of this handwritten story is arranged in the `Sığır Dili` style and was written in Ottoman- Turkish Alphabet. This work consists of 58 pages and its structure is a mixture of poem and prose. As we know, nobody worked on this story up to now, or tried to publish it in the Turkish and the all other private libraries are found 6 handwritten `Âşık Garib` copies. After the cronogical order it is the second old written work behind `Mısır Şehrinde Zuhur İden Âşık Karib` that is from the year 1220 pertaining to the Hegira, has 15 pages and belongs to Mehmet Çavuşoğlu. We aim, with our own work, to make a contribution to the folk story field, that are supported by original old handwritten collection of poems. Because of that, our story was translated from the Ottoman Alphabet to our todays Latin Alphabet and so it became a text with transcription, we analysed this story texts structure, by main motives and examined its episodes. Finally, we added a dictionary, to the end of our work, that contains all the unknown words in the text. vn