Bosna-Hersek sorunu ve Dayton Anlaşması

Abstract

ÖZET Bu çalışma Soğuk Savaş sonrası ortaya çıkan çatışmalardan biri olan Bosna-Hersek Sorunu' nu irdelemeyi amaçlamaktadır. Bosna-Hersek. eski Yugoslav Federasyonu' na bağlı altı cumhuriyetten biridir. 90'lann başında Yugoslav Federasyonu' nun dağılmaya başlamasıyla, Slovenya ve Hırvatistan bağımsızlıklarını ilan etmişler, bu iki cumhuriyete daha sonra Bosna-Hersek ve diğer cumhuriyetlerde katılmıştır. Bosna- Hersek' in bağımsızlığı ilan etmesiyle, 4 yıl boyu devam edecek olan savaş başlamış olur. Batılı devletler, özellikle AB ülkeleri, Bosna-Hersek sorununu yakından izlemişlerdir. Bosna-Hersek'te güven ve istikrarın sağlanması, Avrupa'nın da güven ve istikrarını direkt ilgilendirmektedir. ABD, Bosna-Hersek Sorunu'nu önce Avrupa'nın iç meselesi olarak değerlendirmiş, daha sonra savaşın bilançosunun büyümesiyle soruna el atmıştır. Bu nedenle, Bosna- Hersek Savaşı boyunca, AB'ne üye ülkeler ve ABD, bölgedeki savaşı çevrelemeye ve durdurmaya yönelik pek çok `Banş Planı` hazırlamışlardır. Dayton Banş Anlaşması da, Batılı devletlerin hazırlamış olduğu planlardan biridir. 1995 yılında taraflar arasında imzalanan Dayton Banş Anlaşması, hem uluslararası politika hem de diplomasi açısından pek çok özellik taşımaktadır. Dayton Anlaşması, Bosna-Hersek' i iki `Federatif Birime` ayırmaktadır. Pek çok zayıf yönü bulunan, Dayton Banş Anlaşması'nın yaşatılması ve bölge genelinde uygulanabilmesi için Batı büyük bir çaba harcamaktadır. Dayton Barış Anlaşması, bölgede ateşkesin sağlanması ve bansın tesisi için bir adım olmuştur. Anahtar Kelimeler: Bosna-Hersek Sorunu, Dayton Banş Anlaşması, AB'nin Balkan Politikası, ABD'nin Balkan Politikası, Türkiye'nin Balkan Politikası, Soğuk Savaş, Etnik Temizlik, Barış Planı, Federasyon, Federatif Birim, BM Güvenlik Konseyi. VI

SUMMARY The aim of this study is to examine the problem of Bosnia-Herzegovina in the Post- Cold War era. Bosnia-Herzegovina is the one of the Federe Republic of the Former Yugoslavia Federation. With the disintegration of the Yugoslav Federation in the early 1990's, the Former Federe Republics began to declare their independence one by one. After, the independence declaration of the Bosnia-Herzegovina, Yugoslav Federal Army acrossed borders of the Bosnia-Herzegovina and tried to occupy. Western States, especially the Members of the EU, closerly viewed the Bosnia-Herzegovina Issue. The security and stability of the Bosnia-Herzegovina are directly related to the stability and security in the Europe. In the early days of the war, the USA saw the problem as a domestic issue of European continent. Later on, the increasing war's cost have been triggered the USA to intervene the problem. Throughout the Bosnia-Herzegovina War, the Members of the EU and the USA, prepared many `Peace Plans` to surround and to stop the war. Dayton Peace Agreement, is also, the one of the peace plan which is prepared by the Western States. Dayton Peace Agreement, signed by the parties in 1995, carried out many new features both international politics and diplomacy. Bosnia-Herzegovina is divided by the Agreement into two `Federative Unit`; Bosnia-Herzegovina Federation and Serb Republic. Dayton Peace Agreement have many weak aspects. Western Powers tried to work to live and to implement the Peace Agreement around the region. Dayton Peace Agreement is an important step to ensure cease-fire and to establish peace in the region. Key Words: Bosnia-Herzegovina Issue, Dayton Peace Agreement, the Balkan Politics of the EU, the Balkan Politics of the USA, the Balkan Politics of Turkey, Cold War, Ethnic Cleansing, Peace Plan, Federation, Federative Unit, the United Nations Security Council. VII