Anadolu ve Rumeli ağızlarında anlamca kaynaşmış (deyimleşmiş) birleşik fiiller

Abstract

ÖZET Bu çalışma Anadolu ve Rumeli ağızlarında bulunan kalıplaşmış birleşik fiillerin incelenmesini içermektedir. Bu çalışmayı yapmaktaki amacımız Anadolu ve Rumeli ağızlarında anlamca kaynaşmış birleşik fiilleri bularak Türkçe'nin ne kadar zengin ifade imkanlarına sahip olduğunu göstermektir. İstanbul ağzının basın yayın yoluyla diğer ağızlar üzerindeki etkisi her geçen gün artmakta ve ağızlar bu özelliklerini kaybetmektedir. Bu da bu tür çalışmaların önemini arttırmaktadır. Giriş bölümünde araştırıcıların birleşik fiil ve anlamca kaynaşmış birleşik fiil hakkındaki görüşleri, birleşik fiil sınıflandırmalarında anlamca kaynaşmış ( deyimleşmiş) birleşik fiillerin yeri, tanımı ve yapısında söz ederek bir değerlendirme yaptık. `Anadolu ve Rumeli Ağızlarında Bulunan Anlamca Kaynaşmış Birleşik Fiiller Üzerine İnceleme` bölümünde, değişik yörelerden derlediğimiz bu yapıdaki fiillerin şekil ve anlam bakımından değerlendirilmesi yapılmıştır. Sözlük bölümünde bulduğumuz anlamca kaynaşmış fiilleri alfabetik sırayla verdik. Her fiilin karşısına anlamı ve daha sonra örnek olarak alındığı cümleyi verdik. Örnek cümlelerin hepsinin sonuna parantez içerisinde cümlenin alındığı kitap ismi, sayfa ve satir numarası sırasıyla verilmiştir. Örnek cümlelerin imlasında alındığı kitaba sadık kalınmıştır. Kullanılan çevriyazı işaretleri ise eserin başında verilmiştir. Sonuç bölümünde araştırmada vardığımız sonuçlar verilmiştir. Dizin bölümünde deyimler fiil unsuru esas alınarak alfabetik olarak sıralanmıştır. Kaynaklar bölümünde araştırmada yararlandığımız eserlerin künyesi verilmiştir. Anadolu ve Rumeli ağızlarında Türkçe'nin ifade gücünün ve zenginliğini gösteren birçok anlamca kaynaşmış birleşik fiil bulunmaktadır. Bunların bir çoğu da o yöre insanları dışında bilinmektedir. Bu tür çalışmalarla bu fiiller kaybolmadan tespit edilmelidir. IV

SUMMARY This workout is a research of compound verbs in patterns of Anatolian and Thrace accent. Our purpose is showing how rich facilities to express feelings Turkish have with finding out the compound verbs in meaning in Anatolian and Thrace accent. The affect of Istanbul accent on the other accents in Turkish. Has been increased via press or editions day by day and they have been losing their characteristics due to this spread of affect. Introductory, the thought of researchers about compound verbs and compound in meaning verbs and we made a conclusion in mention of the place of compound verbs in meaning (idioms) definition and structure in the classifications of compound verbs. On the part of the research of compound verbs belonging to the accents of Anatolia and Thrace, An evaluation in meaning and structure of these verbs which were collected from many different regions has been performed. On the dictionary part, we present the compound verbs we found out in alphabetic order. Next to each ones first their meanings and then, the sentences from which they were extracted as modally. At the end of each modal sentence, the title of books they were extracted, numbers of pages and lines are given in parentheses. On the part of conclusion, the result we reached on this research has been presented. On the part of index, idioms have been listed on the base of their verbal elements in alphabetic order. On the part of references, the information about the sources we referred to has been given. In Anatolian and Thrace accent, thre have been many compound verbs which show us the wide and rich skills of expression in Turksh language. Beside, lots of them are unknown except for the local people. With this kind of studies, they should be englightened before expiring out.