Kalite iyileştirme faaliyetlerinin algılanmasının işletme performansı üzerindeki etkilerinin incelenmesi ve Türkiye uygulaması

Abstract

ÖZET Anahtar Kelimeler: Kalite, Kalite İyileştirme, Toplam Kalite Yönetimi, İşletme Performansı Günümüzde pazar dinamikleri hızla değişmektedir. 1980'li yıllarda başlayan toplam kalite yönetimi işletmeler açısından rekabeti yakalamada ve sürdürülebilir bir rekabet üstünlüğüne ulaşmada bir araç olarak kullanılmaktadır. Dolayısıyla kalite konusunda ortaya çıkan gelişmeler sürekli artarak bu alanda son nokta olan sürekli iyileştirme kavramına ulaşılmış bulunulmaktadır. Bu çalışmada ülkemizde kalite iyileştirme konusunda benimsenen uygulamalar ve imalat sanayiinde yöneticilerin kalite ve kalite iyileştirme kavramlarına bakış açılan irdelenmeye çalışılmaktadır. Kalite iyileştirme uygulamaları ile işletme performansı arasında bir etkileşimin (ilişkinin) olup olmadığı incelenmeye çalışılmaktadır. Bu amaçla ülkemiz ekonomisinde önemli bir yere sahip 500 büyük imalat işletmesi hedef kitle alınarak, uygulanmakta olan kalite iyileştirme faaliyetlerinin algılanmasına yönelik olarak sözkonusu işletme yöneticilerine anket uygulaması yapılmıştır. Bulgular ülkemizde uygulanmakta olan kalite iyileştirme faaliyetlerinin altı boyuttan meydana geldiğini işaret etmektedir. İşletme performansı ile kalite iyileştirme uygulamalarının çeşitli boyutları arasındaki ilişki ise literatürde yeralan boyutlarla paralellik arzetmektedir. Bulgular ışığında kalite iyileştirme faaliyetleri ile işletme performansı arasında bir ilişkinin olduğu, fakat ilişkinin şiddeti ile ilgili çok güçlü bir destek bulunamamıştır. Ancak, çeşitli performans göstergeleri ile kalite iyileştirme boyutları arasında etkileşim olduğuna ilişkin bulgular elde edilmiştir.

SUMMARY Key Words: Quality, Quality Improvement, Total Quality Management, Business Performance. In today's markets, market dynamics are changin rapidly. The Total Quality Management concept, which emerged in 1980s, is used by firms as a tool to achieve and sustain competitive advantage in today's markets. Hence, developments in the area of quality management has reached to a level where the concept of `continous improvement` is considered as a norm for competitiveness. The aim of this study is to explore quality improvement approaches adopted in Turkey, in particular in manufacturing industry, and examine the relationship between the quality improvement approaches and firm performance. To this end, a questionnaire is carried out to the managers of 500 big private companies in Turkey. Findings indicate that there are six dimensions of quality improvement practices in the context of Turkish manufacturing industry. Results in regard to the relationship between quality improvement approaches and business performance tend to be parallel to those in the literatüre. In light of findings, it was difficult to find a strong evidence in relation to the connection between the quality improvement practices and firm performance. However, there are various indications of the existence of interrelationships between the quality improvement dimensions and business performance.