Necati Bey Divanı`nda dini motifler

Abstract

VIII ÖZET Necâtî Bey Divanı'nda Dîni Motifler adlı çalışma, hem Necâtî Bey'in şiirinde dîni motiflerin belirlenmesi bakımından hem de on beşinci yüzyıl şairi Necâtî Bey'in yaşadığı Fatih Sultan Mehmed ve II. Bayezıt dönemlerinde din motifinin Türk şiirindeki yerinin belirlenmesi bakımından önem taşımaktadır. Üzerinde çalıştığımız din motifi bünyesindeki kavramlar belirli bir düzene göre sıralanmış ve her kavramın Necâtî Bey'in şiirinde kullanılış biçimi verilmeden önce açıklaması yapılmıştır. Şair, atasözleri ve deyişleri şiirinde sık bir şekilde kullandığı için bazı kavramların açıklamasını yapmadan önce şiirde kullanılan atasözleri ve deyişlerin verilmesinin uygun olacağını düşündük. Dini motifler inanç esaslarına göre sıralanmış ve açıklanmıştır. Ayetleri, Kur'ân-ı Kerim' deki sûrelerde geçtikleri sıraya göre verdik. Hadisler, Muhammed A. S. maddesinden sonra verilmiştir. Peygamberleri ilk peygamber Âdem A.S.'den başlayarak son peygambere doğru bir sıralama ile açıkladık. Halk deyişlerini şiirinde çok sık bir şekilde, sade bir dille işleyen Necâtî Bey, divan şiirinin hiç de halktan kopuk olmadığını ve divan şirinin de halk şiiri gibi, halk kültürünün beslenme kaynaklarından istifade ettiğini göstermektedir. Din motifi de toplumun içinde gelişen ve devrin şartlarına göre belli şartlarda şekil alan bir yapıya sahiptir. Farklı toplumların aynı dine bakışları da farklı olabilmektedir. Necati Bey Divanı'nda Dîni Motifler adlı çalışma, on beşinci yüzyıl Türk şiirinde din motifinin yerini, bir geçiş dönemi şairi olan Necâtî Bey'in bu motifin kapsamındaki kavramları işleme üslubunu ve Necâtî Bey'in diğer şairler üzerindeki tesirini belirlemesi bakımından önem taşımaktadır.

IX SUMMARY The work of `Necati Bey Divanı'nda Dîni Motifler` is very important both from the point of view of religious motifs in Mr.Necâtî's poetry and designation of religion motifs position in Turkish poetry in 15th century, the period of Fatih Sultan Mehmet and Ilnd Beyazıt that Mr.Necâtî was lived. Concepts in religion motifs that we studied, are arrange in order and all concepts are explained before giving their usage style in Mr.Necâtî's poetry. Poet is used style of speechs and proverbs in his poetry very often because of this we think that to give proverbs and style of speechs that are used in the petty before explaining some concepts. Religious motifs are arranged and explained according to the principle of belief. Verses of the Koran are given according to the order of sura of the Koran Hadits are given after Muhammed section. Prophets are explanied from the first prophet Adem to the last. Mr.Necati, who frequently used folk speechs in his poetry with very simple language, shows that Divan Poetry is inside the folk poetry. Also, Divan Poetry, like folk poetry, profits from folk cultures. Religion motif grows up in the society and has structure that shaped according to the period conditions. Different societies' point of views can be different to the same religion. The work of `Necati Bey Divanı'nda Dîni Motifler` has a great importance in terms of showing the place of religion in Turkish Poetry in 15th century and Mr.Necati' s style - as a transitional period poem in using these concepts and the impression of Mr.Necati to the other poems.