11 Eylül sonrası değişen dünya dengelerinde Afganistan

Abstract

Keywords: Yeni dünya düzeni, Terörizm, Orta doğu, Taleban, Afganistan 18.y.y'da Rusya ve İngiltere arasında yaşanan `I. Büyük Oyun`dan başlayarak 1979 yılındaki Sovyetler Birliğinin işgali ve 2001 yılındaki ABD işgaline kadar süren ve son olarak şirketlerin ve terör örgütlerinin de katılımıyla sürmekte olan `II. Büyük Oyun`un Afganistan'a yansımasını tarihi bir süreç içerisinde III bölüm olarak incelemek, bu çalışmanın hem kapsamını hem de amacını oluşturmaktadır. Bunun için, öncelikle Afganistan'ın stratejik konumunun sağladığı avantajlar vurgulanarak, Asya kıtası ve Dünya hakimiyeti için özellikle 18.y.y'dan bu yana devam eden mücadeleler üzerinde duruldu. Uluslararası ilişkilerdeki etkin olan aktör güçlerin değişmesine rağmen, Afganistan'a yüzyıllardır yapılan müdahaleler ve buna tepki gösteren güçlerin faaliyetleri etrafında devam eden `Büyük Oyun` somut olarak tartışıldı. Bunun, başta Afganistan olmak üzere bölgeye ve dünya'ya yansımaları incelendi. Araştırmada tamamen yazılı olan kaynaklardan yararlanıldı. Bu doğrultuda kitap, dergi, makale, internet siteleri ve gazeteler bu çalışmanın temel referansını oluşturmaktadır. Araştırma sonucunda, stratejik bir coğrafyada yer alan ülkelerin millet ve devlet olarak yok olma tehlikesi geçirdiği gözlenmiştir. Ancak ülkede milli birlik ve beraberliğin sağlanması halinde ise stratejik konumundan kaynaklanan etkilerinin en aza indirilebildiği ve ülkenin aktif bir hale geçerek bunu avantaja dönüştürdüğü görülmektedir. Ancak Dünya gerçeklerinden uzak Taliban türü düşünceler, teknolojik geri kalmışlık ve iç çatışmalar halinde ise bir ülkenin yabancı müdahalelere açık olduğu ve tarihten silinme sürecine girebileceği görülmüştür. Bu nedenle Afganistan benzeri stratejik bölgelerde yer alan diğer ülkelerin de, yüzyıllar değişse de Dünya hakimiyetini hedefleyen güçlerin müdahalesiyle karşı karşıya kalacağı rahatlıkla söylenebilir.

Keywords: The New World Order, Terrorism, Middle East, Taleban, Afghanistan About Afghanistan,only the England's and Russia's struggle between 1847 and 1921 has been searched as a thesis in our country.In my study a perspective is tried to be formed concerning the years above us by searching the period to the year 2001, also including 1847 and 1921. For the Great Middle East Project which is the most important phase of New World Order, that is a project now and planning to be completed after 20 or 30 years, Afghanistan has been searched as an example event. The shape of the international relations that will be determined subject to the reaction that the China and the Russia will show against the occupation of the Afghanistan and the possible alliances are getting clearer. Events are appreciated by taking this subject into consideration. In order to stress the strategic importance of Afghanistan; The effect of the First Big Game, which was occured between Russia and England in the 18th. in purpose of control Afghanistan, and also the effect of the 2.Big Game played just after the occupation of SSCB in 1979 until the USA occupation at the end of the 2001 with the participation of the companies and the terror organizations over international relations by dividing it into 3 parts creates both the purpose and the extent of this study. VI