Bursa`da müzik geleneği ve T.R.T. repertuarındaki Bursa türkülerinin müzikal analizi

Abstract

Tarihinde başkent olma unvanını elinde bulunduran nadir şehirlerden biri olan Bursa, müzikkültürü açısından da zengin bir bölgedir. Müzik geleneklerinin oluştuğu Mehterhane,Mevlevihane, Dergâhlar, Camiler, Ahû Zaviyeleri, Âşık Kahvehaneleri benzeri mekanlarBursa'da şekillenen müziğin de göstergeleridir. Tezimizde söz konusu mekânlar vegörenekli yapılanmalar, Bursa'daki müzik gelenekleri bağlamında ele alınmaktadır.?Bursa'da Müzik Geleneği Ve T.R.T. Repertuarındaki Bursa Türkülerinin MüzikalAnalizi? adlı bu tez, bünyesinde müziği barındıran temel yapılanmalar ve Bursa müzikfolkloru bakımından kılavuz olabilecek bir ön çalışma niteliğindedir.Tezin araştırma safhasında dikkatli bir literatür taraması söz konusu olmuş, zaman zamanuzman görüşlerine başvurulmuştur. Ayrıca sesli ve görüntülü arşiv yanında nota arşivindende yararlanılmıştır. Tezin müzikal analiz kısmı, halk müziğinin resmû temsil kurumu olarakkabul edilmesi dolayısıyla T.R.T. Repertuarındaki Bursa Türküleri ile sınırlı tutulmaktadır.Türküler; icrâ tarzları ve icralarında kullanılan enstrümanlarla birlikte ele alınmakta, biçimolarak ezgi yapılanmalarına, makam ve dizi kullanımlarına, ritmik öğelerin durumlarına, sözunsurunun özelliklerine dayalı olarak analız edilmekte, her bir türkü için derlenebilenbilgiler ayrıca sunulmaktadır. Bunun yanında, türkülerin bazı özelliklerinin oranlarıylabelirlendiği tablolar oluşturulmakta, yapılan analız çalışmasının detaylarının Tezin sonuçkısmında verildiği Bursa müzik folkloruna dair müzikolojik tespitlerde bulunulmaktadır.Araştırma sonucunda; lk defa Osmanlı Devleti elinde Türkleşerek ona başkentlik yapmasıdolayısıyla Bursa, kültür ve müzik dokusu bakımından Osmanlı sanat okulunun en önemlibir parçalarından biridir. Bu kentteki en dikkat çekici müziği bünyesinde barındıranyapılanmalar başta Mehter, Cami ve Tekke müziği olarak iki kola ayrılan Türk din müziği,yarı dinû teşekküllerden sayılan Ahûliktir. Yüksek seviyeyi hedefleyen bu kurumlar halkınkurumlarıdır. Kullandıkları müzik de zaman içinde aynı paralellikleri taşıyan bir sistematikiçinde gelişmiştir. Müziği sosyal hayatın gerekleri içinde kullanan halk, başlangıçtasistematiğin oluşmasına bizzat kendisi zemin olurken, sonraki aşamada o sistematiğikullanan ve ondan etkilenen durumunda kalmaktadır ki Bursa müzik örneği bunun delilinioluşturmaktadır. Osmanlı klâsizminin kaynağının da znik Bursa, Bolu, Balıkesir gibiOsmanlı beyliğinin yerleştiği temel alanların müzik folklorunda aranması gerektiği, bubölgelerin yine Osmanlı ile Türkleşen Rumeli'ye de müzik bakımından örnek olduğusonucuna varılmıştır.

Bursa,which is one of the rarest cities owning the reputation of being the capital city of theOttomans,is also in a special region in terms of the music culture.Janissary musician halls,shrines, Mevlevi houses, mosques, and ashik cafes are the signs of music which is shaped inBursa. The said places in our thesis have been inspected in the context of musicalconventions in Bursa.This thesis, named as ?Music Tradition In Bursa And Musical Analysis Of Bursa FolkSongs In TRT Repertoire? is a kind of preliminary work which could be a guide in terms ofbasic structures which host music in its body and Bursa musical folklore.At the study phase of the thesis, a careful literature scanning has been carried out and, timeby time, experts? opininions have been taken.Besides aural and visual archive,note archivehas been benefited from.The musical analsis part of the thesis has been kept restricted withBursa Folk Songs In T.R.T. repertoire as it is regarded as the official representationestablishment of folk music. The folk songs have been treated with their types ofperformance and the instruments used in performances, analysed stylistically according totheir melodic structurings, usages of mode and index, states of their rhytmic elements,features of lyric and the information compiled for every folk song has been presented.Inaddition to that, tables in which the features of some folk songs have been determined intheir proportions have been formed and musicological inspections based on Bursa MusicFolklore, whose details have been given place at the conclusion part of the thesis, have beenmade.As a result of the study, Bursa which became Turkish in the hands of the Ottomans andbeing the capital is one of the most significant parts of the Ottoman Art School in terms ofıts cultural and musical texture. The constructions which host the most conspicuous musicin that city,is Ahilik which is a kind of semi-religious music and Turkish Religious Musicwhich could be separated as mosque and shrine music.These institutions which aim highmusic are the institutions of the people.The music which they used, within time, developedin a systematic, which hosted the same parallelism. While the people who used the musicwithin the necessities of life occasioned the formation of the system at the beginning,became the ones who used the systematic and became affected by it later such as BursaMusic . It has been concluded that the source of Ottoman Classicism should be sought in themain regions like znik, Bursa, Bolu, Balıkesir where the Ottoman tribe settled and theseregions musically became precedent to Thrace which became Turkish with the Ottomans.