Erken Osmanlı çinisinde sarı

Abstract

Türk mimarisinin en önemli bezeme unsurlarından olan çini sanatı yüzyıllar içerisinde teknik, renk ve desen özellikleri açısından farklılık göstermektedir. Çini sanatında, özellikle erken dönem yapılarında görülen sarı rengin belli bir dönem izlenmesi ve sonra kayıplara karışması konusu araştırmaya yönlendirmiştir. Binlerce yıllık Türk kültürünün, eski zamanlardan başlayarak tarihi yolculuğu sırasında renklere çeşitli anlamlar, maddi ve manevi nitelikler kazandırdıkları görülmektedir.Çevre kültürlerde ve özellikle Asya'da çok belirgin olan sarının çeşitli şekillerde, etkileşimlerde bulunduğu Osmanlı sanatına intikali ve benzerlikler, böyle bir çalışmanın ana konularındandır. Sarı rengin en çok görüldüğü dönem olan erken Osmanlı devri çini sanatı ile sınırlandırılmıştır. Erken dönem yapıları tarihsel sıralamaya göre incelenmiş, teknik, desen özellikleri renkler ile birlikte ortaya konulmuştur. Bu sayede Erken Osmanlı Devri çinilerinde görülen sarı rengin yoğunluğu, diğer kültürlerle benzerliği, hangi elemanlarda tercih edildiği sağlıklı bir şekilde ortaya konulmuştur.Erken Osmanlı döneminde görülen sarı renk kullanımı sadece renkli sır teknikli çinilerde görülmesi açısından da dikkat çekicidir. Bursa'daki birkaç örnekte mozaik tekniğinde sarı görülmektedir. Klasik dönemde renkli sır tekniğinin kullanımının azalması ve sıraltı tekniğine geçişte sarı renginde azaldığı görülmektedir.Desen dışında, mozaik tekniği ile birlikte firuze rengin Selçuklu çini sanatına, sıraltı tekniğiyle kırmızı rengin klasik Osmanlı çini sanatına, renkli sır tekniğiyle birlikte sarı rengin ise erken Osmanlı çinisine damgasını vurduğu söylenebilir.Anahtar kelimeler: Sarı Renk, Çini Sanatı, Erken Osmanlı Dönemi Yapıları, Renkli Sır Tekniği

As being one of the most important ornament elements of Turkish Architecture, The Art of Tile shows differences in terms of colour, design and technical properties over the course of centuries. In The Art of Tile, the employment of the colour yellow in a certain period, which is seen especially in early architecture and the point of its thereafter disappearance is the leading factor of the research. It is seen that the Turkish culture which has its roots back thousands of years has given various meanings, physical and spiritual qualifications to colours through its historical journey starting from very early times.The colour yellow which is seen very prominently in the neighbouring cultures, especially in Asia, its transmission into Ottoman Art with which the colour was in interaction in different ways and the similarities are among the main subjects of the research. And the research is limited to the Art of Tile of Early Period of the Ottoman when the colour yellow was seen most.Artifacts of Early Period are studied in a chronological order and their technical and pattern styles are given along with the colours. In this manner, the compactness of the colour yellow in the tiles of Early Ottoman Period, its similarities with other cultures and the preferences with which elements it was used are properly explained.It is also striking that the usage of colour yellow, which is seen in the Early Ottoman Period, can only be seen in the tiles with colorful glaze.The colour yellow can be seen in some examples of mosaic technics in Bursa. Along with the decline of colourful glaze application in the Classical Period and with the transmission to under glaze technic, the application of yellow was also declined.Except pattern, it can be said that the colour turquoise started to appear in Seljuk Art of Tile by means of mosaics technic, the colour red in Ottoman Art of Tile via underglaze technic and the colour yellow left its mark on Ottoman Art of Tile along with the colourful glaze technic.Keywords: The Colour Yellow, Art Of Tile, Artifacts of Early Ottoman Period, Colourful Glaze Technic