Şemsüddin Semerkandî`nin Beşârâtü`l-İşârât adlı eserinin 3. bölümünün tahkik ve değerlendirmesi

Abstract

Yazma eserler, tarihte yaşamış önemli bilim adamlarının gerçekleştirmiş olduklarıbilimsel faaliyetleri günümüze taşımaları itibariyle önemli kaynaklardır. Bu alandayapılacak araştırmalar sayesinde bilim tarihi çalışmaları daha sağlıklı bir zemineoturtulmuş olacaktır. Bu çalışmanın araştırma konusu, 13. yy.'da yaşamış bilimadamlarından Şemsüddin Semerkandî'nin İbn Sinâ'nın el- İşârât ve't-Tenbîhat adlıeserine yazmış olduğu bir şerh olan Beşârâtü'l-İşârât adlı eserin `nefs` konusunun yeraldığı 3. bölümdür. Çalışmamızda nefs bölümünün tahkik, tercüme ve değerlendirmesiyapılmıştır. Şemsüddin Semerkandî hakkında daha önce yapılmış çalışmalar göz önünealınarak hayatı, ilmi kişiliği ve yaşadığı dönem konularının ayrıntılarına girilmemiştir.Çalışma dört bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümünde, çalışmada kullanılannüshalar, tahkik metodu ve tercüme yöntemi hakkında bilgi verilmiştir. İkinci bölümnefs bölümünün değerlendirmesinden oluşturmaktadır. Semerkandî kapalı üsluplayazılmış olan İşârât'ı açıklamak için klasik şerh metodunu kullanmıştır. Yerigeldiğinde kendine ait eklemelerde de bulunmuştur. Anlaşıldığı kadarıylaSemerkandî'nin gayesi yeni bir düşünce ortaya koymak değil, müphem olan esereaçıklık kazandırmaktır. Üçüncü bölüm tahkikli metinden oluşmaktadır. Çalışmanın ekbölümünde ise Beşârât'ın ilgili bölümünün Türkçe çevirisine yer verilmiştir. ÇevirideSemerkandî'nin kullandığı kelimeler dışına çıkılmamış ve birebir tercüme yapılmıştır.Sonuç olarak, Semerkandî'nin Beşarât adlı eserinin nefsle ilgili bölümününanlaşılması adına bir ilerleme sağlanmıştır. Ayrıca tahkikli metinle eserin bir kısmıbilim dünyasına kazandırılmış olup, İslam bilim tarihine sınırlı da olsa bir katkısağlanılmaya çalışılmıştır.Anahtar Kelimeler: Semerkandî, Beşârât, İbn Sinâ, Nefs

This thesis aims to present critical edition, translation and evaluation of the third part(on the soul) of Shams al-Din al-Samarqandi's Basharat al-Isharat on Ibn Sina's alIsharat wa't-Tanbihat. Since there are works done on Samarqandi before, dealingwith his life, his age and his thought, this thesis discusses these issues only briefly. Itconsists of four chapter. The first chapter presents information about the manuscriptsand the methodology that is used in this study. The second chapter gives an evaluationof the chapter on the soul. It presents Samarqandi's method of commenting on theIsharat. It shows that Samarqandi tries to clarify Ibn Sina's expressions only and doesnot aim to put forward new ideas. The third part presents the critical edition of the thirdpart of the Basharat. The fourth part consists of Turkish translation of the text. In thetranslation a method of literal translation is preferred. It is hoped that this study onSamarqandi's Basharat will contribute to some extend to the History of Science.Key words: Samarqandi, Basharat, İbn Sina, Soul