Selçuklu devrinde Ani şehri (1064-1200)

Abstract

Oldukça stratejik bir konumda bulunan Ani kenti ve kalesi, Kuzeybatı İran ve Güney Kafkasya ile Doğu Anadolu Bölgesi arasında yer almaktadır. Yüksek bir kayalık tepe üzerinde bulunan Ani Kalesi, Güney Kafkasya ve Kuzeybatı İran Bölgesi'nden Kuzeydoğu Anadolu Bölgesi'ne ulaşan tarihi İpek Yolu'nu koruyan stratejik bir öneme sahipti. Bizans çağında Anadolu'nun doğu kilidi sayılan Ani, Türklerin ilk fethettiği yerlerin başında gelmektedir. Burada ilk Selçuklu eserlerinin izlerinin görülmesi Türk-İslam tarihi açısından buranın önemini arttırmaktadır.Çok sayıdaki Hıristiyan ve Müslüman eserlerinin ayakta olduğu Ani kenti günümüzde gerçek anlamda bir Açık Hava Müzesi'ni tüm canlılığı ile yansıtmaktadır. Bugüne kadar varlığını sürdüren tarihi eserler, bu tarihi şehirde Roma, Bizans, İran, Arap, Gürcü, Ermeni ve Türk medeniyetlerinin yaşadığına tanıklık eder.Çalışmada Ani'nin Türklerin hâkimiyetine geçmesi, buradaki siyasi mücadeleler ile birlikte, bu Açık Hava Müzesi konumundaki şehirde var olan mimari yapılar, bu yapıların özellikleri, hangi kültür ve medeniyetin izlerini taşıdığı üzerinde duruldu. Ani üzerinde çok sayıda araştırma yapılmış ancak bu araştırmalarda ağırlık mimari yapılar üzerinde olmuş, siyasi kısım ise mahdut kalmıştır. Biz çalışmamızda daha çok siyasi tarih kısmına ağırlık verdik.Bu çalışmada Ani şehrinin fethinin Türk-İslam tarihi açısından önemi, bugün harabe konumda olan şehrin ortaçağdaki önemi ve mimari yapıların özellikleri ile birlikte o dönemdeki yaşam koşulları hakkında bilgiler sunulmaya çalışılmıştır.

Because of its strategic location Ani city and castle, located between North-West Iran and South Kafqasia and East Anatolian region. Ani castle located on a high mountain, had a great importance for protecting historical way, which penetrates through south Kafqasia and North-West Iran region to North-East Anatolia. Having the key position for entering Anatolia in Byzantium age, Ani was the first place conquered by the Turks. To see first Seljuk monuments here, it gains importance for Turkish-Islamic history.Even in today times there are many Christian and Muslim monuments an its lands, it is like an amphi theatre. The historical monument which has became for today witness the Byzantium, Roma, Iran, Arab, Georgian, Armenian and Turkish civilizations that lived there.In this work, I?ve tried to give information about; the time when Turks ruled Ani, the politic fight during that times, and as an amphitheatre, I?ve informed about its architecture, their features, and the effects of civilizations on these architectures. There have been many works an Ani, but most of them were about its architecture not about its political history. I?ll inform you mostly about its political history.In this work, I?ve tried to inform you about the importance of Ani for Turkish-Islamic civilization and as a ruin place today, I?ll give some information about Ani?s architectural features and its monuments and the conditions of life on that days.