El-Fıkhu`l-Ekber eserleri bağlamında Ebû Hanîfe ve İmam Şâfiî`nin kelâmî görüşleri

Abstract

Ebû Hanîfe (80-150/699-767) ve İmam Şâfiî (150-204/767-820), İslâm düşünce tarihinin teşekkülündeki en önemli simalardandır. Bu iki önemli zata ait aynı isimli ?el-Fıkhu'l-Ekber? Akâid-Kelâm eseri bulunmaktadır. Çalışmamızda bu eserler bağlamında adı geçen İslam âlimlerinin kelâmi görüşlerini inceledik.Ebû Hanîfe'nin el-Fıkhu'l-Ekber'i, selefî metoddan kelâm metoduna intikal özelliği taşıyan bir eserdir. Bu eserde inanç esasları sade ve tartışmadan uzak bir biçimde özet olarak ifade edilmektedir.İmam Şâfiî'ye nispet edilen el-Fıkhu'l-Ekber'inde ise konular, Ebû Hanîfe'ye nispetle daha ayrıntılı olarak ele alınmıştır. Özellikle Allah'ın sıfatları konusu eserde genişçe yer tutmaktadır. Eser, sistematik bir kelâm kitabı niteliğindedir. İmam Şâfiî, konuları nasslarla ve aklî delillerle izah etmiştir. Gerekli gördüğü yerlerde ayrıntıya girmeden muhaliflerine verdiği cevaplarla da dikkat çeker.?el-Fıkhu'l-Ekber Eserleri Bağlamında Ebû Hanîfe ve İmam Şâfiî'nin Kelâmî Görüşleri? adlı araştırmamız bir giriş ve iki bölümden müteşekkildir. Giriş bölümümüzde müelliflerin yaşadıkları sosyo-kültürel çevre hakkında bilgi verilmiştir. Birinci bölümde Ebû Hanîfe ve İmam Şâfiî'nin hayatları ile ilmî kişilikleri; ikinci bölümde el-Fıkhu'l-Ekber eserleri bağlamında Ebû Hanîfe ve İmam Şâfiî'nin kelâmî görüşleri incelenmeye çalışılmıştır. Sonuç kısmında ise Ebû Hanîfe'nin İmam Mâtürîdî'ye, İmam Şâfiî'nin de İmam Eş'arî'ye kaynaklık edip etmediği ifade edilmiştir. Bu çalışmanın geçmişte de ele alınan bu konulara yeni bir katkı sağlayacağını ümit ediyoruz.

Abu Hanifa (80-150/699-767) and ImamShafi'i (150-204/767-820) are the most important persons in the formation process of the history of islamic thought. Both of them have one each theology books that samely named ?Fıkhu?l-Akbar?. In our study, we have examined these two islamic scholars? theology views in the context of above-mentioned books.Abu Hanifa?s named ?Fıkhu?l-Akbar? book has qualification of passing from predecessors? method to theologian method. In this book, the rules of the belief have been explained briefly without discussion.In Imam Shafi'i?s ?Fıkhu?l-Akbar?, the subjects have been discussed in more detailin relation to Abu Hanifa. In that book, especially, the subject of adjectives for God has been taken up in detail. The study has the characteristics of a theological book. Imam Shafi?i has explained the issues with religious and rational evidences. He has attracted a great deal of attention with giving summary answers to his opponents.Our study that named ?Abu Hanifa?s and Imam Shafi?i?s theology views in the context of Fıkhu?l-Akbar books? is composed of one introduction and two sections. In the introduction given information about two authors? socio-cultural environment where they live in. while Abu Hanifa?s and Imam Shafi?i?s lifes and scientific personalities are handledin the first section, these two authors? theology views thatin the context of Fıkhu?l-Akbar bookshave been discussed in the second section. At the conclusion, given information about that whether Imam Maturidi be affected by Abu Hanifa or not and whether Imam Ashari be affected by Imam Shafi?i or not. We hope that this study will newly contribute that subjects considered on former.