Hüseyin b. Ahmed Sirôzî`nin Câmiü`l-Envâr `Alâ Tefsîri`l-İhlâs adlı eseri (1b-192b, İnceleme-metin)

Abstract

Câmiü'l-Envâr 'alâ Tefsîri'l-İhlâs, XVI. yy. mutasavvıf şâirlerinden Hüseyin b. Ah-med Sirôzî'nin İhlâs Sûresi'ni belirli bir plana bağlı kalmadan tasavvufi olarak tefsir ettiği bir eserdir. Eserin tek nüshası, İstanbul Arkeoloji Müzesi'nde 66 demirbaş nu-marasıyla kayıtlıdır. Bu çalışmamızda Hüseyin Sirôzî'nin bu eserinin günümüz alfa-besine aktarılarak incelenmesi amaçlanmıştır.Çalışmamız, Giriş, Hüseyin b. Ahmed Sirôzî (I. bölüm), Câmiü'l-Envâr 'alâ Tefsîri'l-İhlâs (II. bölüm) ve Metin (III. bölüm) bölümlerinden oluşmaktadır. Giriş bölümün-de çalışmanın amacı, önemi, kapsamı gibi yönler üzerinde durularak Câmiü'l-Envâr çerçevesinde XVI. yy.da yazılmış mesnevîler ve İhlâs Sûresi tefsir ve şerhleri hak-kında bilgi verilmiştir. Çalışmanın I. bölümünde müellifin hayatı, eserleri, tasavvufî ve edebî yönü üzerinde durulmuştur. II. bölümde Câmiü'l-Envâr'ın şekil ve muhtevâ yönünden incelenmesi yapılmıştır. Son bölümü ise transkripsiyonlu metin oluştur-maktadır. Çalışmamıza başlarken eserin nüsha tespiti ve müellifin hayatına dâir inceleme-araştırma yapılmıştır. Yüzyılın dil özelliğine dâir çeşitli makaleler okunarak transk-ripsiyonlu metin oluşturulurken takip edilecek yöntem ve kurallar belirlenmiştir. Transkripsiyonlu metnin gerekli kontrollerinin yapılması sonrasında eserin muhtevâ özelliklerine yönelik olarak ön hazırlık gâyesiyle farklı kaynaklardan tasavvufa ve özellikle Halvetîlik'e dâir bilgi toplanmış ve eserin incelenmesi gerçekleştirilmiştir.

Câmiü'l-Envâr 'alâ Tefsîri'l-İhlâs is a work in which İhlas Sûresi was expounded through free sufism method by XVIth-century- sufi poet Hüseyin b. Ahmed Sirôzî. A copy of work is registered in the İstanbul Archaeological Museum with inventory number 66. The objective of this study is to analyse Hüseyin Sirôzî's work in our cur-rent alphabet.This work consists of introduction, Hüseyin b. Ahmed Sirôzî (1st part), Câmiü'l-Envâr 'alâ Tefsîri'l-İhlâs (2nd part) ve the text (3rd part). In introduction; the aim, significance and the scope of the work is emphasized and information about mesnevi written within the scope of Câmiü'l-Envâr in the XVIth century and interpretation and annotation of İhlâs Sûresi is given. In the first part of the work, the author's life, sufistic and literary aspects are pointed out. In the second part, the form and contents of Câmiü'l-Envâr are examined. In the last part is composed of translation of the work. In the beginning of this study, the copies of work were determined and aut-hor's life was researched. By reading various articles, the methods and rules which will be used for translation, were identified. After the necessary controls of transla-tion, data about sufism particularly about Halvetîlik was collected from various sour-ces as preliminary contents of the work and the work was analysed.