Giridli Hacı Ahmed`in Eflâk`ta meydana gelen olaylar hakkında kaleme aldığı 1760 târihli risalesi

Abstract

Osmanlı Devleti Eflak'ı hakimiyeti altına aldıktan sonra, bölgede iskan politikası ve tımar uygulamadı. Yıllık vergi vererek İmparatorluk sistemine dahil edilmeyen Eflak, eski toplumsal, ekonomik ve siyasi ayrıcalıklarını korudu. Reaya'nın hemen hemen hepsi gayrimüslim idi. Bu nedenle bölgede Kadı sicillerine ve tımar uygulanmadığı için tahrir defterlerine rastlanmamaktadır. XVIII. yüzyılın ikinci yarısında Fethülislam bölgesinden Eflak coğrafyasına gelen Yeniçeriler ve Arnavud eşkıyaları halkın topraklarına el koyması üzerine Eflak Voyvodası Osmanlı Devleti'ne şikayet etmiş. Bunun üzerine Giridli Hacı Ahmed önderliğindeki bir heyet, Eflak coğrafyasındaki kargaşanın nedenini araştırıp çözüm bulması için bölgeye gönderildi. Araştırmamızın konusu olan Giridli Hacı Ahmed'in tutmuş olduğu Risale'nin birçok boyutu vardır. Eflak'ın akarsu sistemleri ve tarıma ilişkin neredeyse eksiksiz bilgi veren Giridli, bölgedeki kaza, kasaba, nahiye hakkında teferruatlı bilgilere yer vermiştir. Bu risale Eflak'ın ilk Türkçe coğrafya kitabı mahiyetindedir. Eflak hakkında yazılmış kadı sicilleri ve tahrir defterleri gibi tarihi belgelerin olmayışı bu risalenin önemini bir kat daha arttırmaktadır.Anahtar Kelimeler: Osmanlı Devleti, Giridli Hacı Ahmed, Eflak, Risale.

After the Ottoman Empire dominated Eflak, it didn't apply housing and timar policy. Eflak which gave annual tax, so wasn't incorporated in to the Empirement- conserved its social, economic and political concession. Nearly the whole farmers (reaya) were non muslim. Because of that there were no judical records and cadastral survey since the timar system wasn't applied. In the second half of the 18th century, the Eflak Vaivode complained to Ottoman Empire about the Yeniçeri and Albenian brigands who came from Fethülislam regions to Eflak geography because they had invaded their country. On that event a committe leadded by Giridli Hacı Ahmed was sent to that area to search the reasons and find a solution. The Risale that the subject of our research has many aspects. Giridli who gave almost complete information about the agriculture and river system also gave information about the towns, villages and subdistricts in a detailed way.The risale has an importance as Eflak's first Turkish geography book. The lack of the judical records and cadastral records written for Eflak increases the historical importance of this risale.Keywords: Ottoman Empire, Giridli Hacı Ahmed, Eflak, Risale.