Kariyer tercihini etkileyen faktörlerin mesleki olgunluk düzeyi üzerindeki etkisi: Lise öğrencileri üzerinde bir araştırma

Abstract

Lise çağındaki gençlerin meslek seçimiyle ilgili bazı tutum ve davranışları göstermesi beklenir. Bu da yeterli mesleki olgunluğa sahip olmakla mümkündür. Bu araştırmanın amacı, lise son sınıf öğrencilerinin kariyer tercihinde etkili olan faktörlerden karar stratejileri, öz-yeterlilik inancı ve okullardaki psikolojik danışmanlık ve rehberlik hizmetlerinin öğrencilerin mesleki olgunluk düzeyi üzerine etkisini incelemektir. Öğrencilerin karar stratejilerinin, mesleki olgunluk düzeylerinin, öz-yeterlilik seviyelerinin ve PDR faaliyetlerinin yaş, cinsiyet, anne-baba eğitim düzeyi, kardeş sayısı, okul türü gibi birtakım demografik değişkenlere göre farklılaşıp farklılaşmadıklarını tespit etmek ise çalışmanın diğer amacını oluşturmaktadır. Araştırma kapsamında ihtiyaç duyulan veriler, Sakarya ilindeki liselerde öğrenim gören 12. Sınıf öğrencilerine uygulanan standardize edilmiş anket ile elde edilmiştir. Araştırma verileri 300 kişinin katılımıyla elde edilmiştir. Elde edilen veriler SPSS kullanılarak analiz edilmiştir. Elde edilen veriler IBM SPSS Statistics 22 programı vasıtasıyla bağımsız örneklemler t-testi, one-way anova, korelasyon ve regresyon analizleri kullanılarak değerlendirilmiştir.Araştırma bulgularına göre değişkenlerin mesleki olgunluk düzeyine etkisine bakıldığında; mesleki olgunluk ile karar stratejilerinden kararsızlık boyutu arasında istatistiki açıdan anlamlı, orta kuvvette ve negatif yönde bir ilişki saptanmıştır. Mesleki olgunluk ile mantıklı karar stratejisi arasında ise istatistiki açıdan anlamlı, pozitif yönde ve orta kuvvette bir ilişki saptanmıştır. Ayrıca mesleki olgunluk ile genel öz-yeterlilik değişkeni arasında istatistiksel olarak anlamlı, orta kuvvette ve pozitif yönde bir ilişki tespit edilmiştir. PDR faaliyetlerinin ve işlevselliğinin ise mesleki olgunluk düzeyi üzerinde istatistiksel olarak anlamlı bir etkiye sahip olmadığı görülmüştür.Anahtar Kelimeler: Bireysel Kariyer Planlama, Mesleki Olgunluk, Karar Stratejileri, Öz-Yeterlik,Danışmanlık ve Rehberlik

The adolescents in high school are expected to show some of the attitudes and behaviors related to career choice. It is possible to have sufficient professional maturity. The purpose of this study is to examine the factors (self-efficacy beliefs, making decision strategies, guidance and counseling services in schools) influencing decision strategies in career choice of high school senior students and the effects of these factors on career maturity level of the students. Another purpose of the study is to identify whether counseling and guidance, career maturity level, decision making strategies and self-efficacy of students differentiate or not according to a number of demographic variables like personnel age, gender, parents' education level, number of siblings and school type. The data required for research were collected from the students studying in 12th grade of high school in Sakarya by standardized questionnaires. The data collected through 300 valid questionnaires. The obtained data was evaluated by using independent samples t-test, one-way anova, correlation and regression analysis through IBM SPSS Statistics 22 software. According to the findings of study, statistically significant, moderate and negative relationship was found between professional maturity and dimension of the indecision of decision strategies. Besides, statistically significant, moderate and positive relationship was found between professional maturity and logical decision strategy. In addition, statistically significant, moderate and positive relationship was found between professional maturity and self-efficacy. Considering the impact on the professional maturity level of the variables; counseling and guidance activities and the functionality of these activities has been shown not to have a statistically significant effect on the level of professional maturity.Keywords: Personal Career Planning, Career Maturity, Decision Making Strategies, SelfEfficacy,Counseling and Guidance.