Ebubekir Nusret Dîvânı (inceleme-tenkitli metin)

Abstract

18. yy. siyasî, ekonomik ve askerî alanlarındaki bu çöküşün tersine kültürel alanda pek fazla hissedilmemiştir. Osmanlı, edebiyat ve müzik gibi alanlarda parlak dimağları yetiştirmeye devam etmiştir. Yine bu asırda Osmanlı şiiri, tarihinin en kalabalık şâir sayısına ulaşmıştır. Nitekim bu dönem şâir asrı olarak da adlandırılmıştır.Ebubekir Nusret 18. yy. kültürel sahası içinde önemli bir kişiliğe sahiptir. Şâir Osmanlı Devleti'nin Harput, Bağdat ve Şam gibi kültür merkezlerinde bulunmuş nihayetinde sahip olduğu birikimle İstanbul'a gelmiştir. Nusret İstanbul'da yaklaşık kırk yıl hafız-ı kütüplük yapmış, bu zaman diliminde tıp, tefsir ve şiir şerhi gibi önemli çalışmalarda bulunmuştur. Yine bu arada vermiş olduğu derslerle birçok genç şâirin yetişmesine katkıda bulunmuştur.Bu tezde Ebubekir Nusret'in çok fazla bilinmeyen şâirliği ele alınmıştır. Sebk-i Himdî üslubuyla şiirler yazan şâirin çeşitli kütüphanelerde bulunan dîvân nüshalarından hareketle 18. yy. Osmanlı edebiyatındaki yeri saptanmaya çalışılmıştır. Hazırlamış olduğumuz tez, Giriş kısmından başka üç bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde Ebubekir Nusret'in hayatı, eserleri ve edebî kişiliği hakkında bilgi verilmiştir. Bu bölümdeki bilgiler çeşitli kaynaklardan derlenmiş ayrıca şâirin şiirlerinden hareketle edebî kişiliği ortaya konulmaya çalışılmıştır. İkinci bölümde Dîvân'ın şekil, dil ve üslup ile muhteva özellikleri incelenmiştir. Dîvânın şekil özellikleri tablolar vasıtasıyla ortaya konulmaya çalışılmıştır. Dil ve üslup bahsinde şâirin anlatım ve söyleyiş özellikleri üzerinde durulmuştur. Muhteva kısmında ise Nusret'in şiirinde öne çıkan konular ele alınmıştır. Üçüncü bölümde ise tespit edilen dîvân nüshaları değerlendirilmiştir. Nusret Dîvânı'nın tenkitli metninin hazırlanmasında kullanılan 5 nüsha tanıtılmış ve tenkitli metin verilmiştir.

In contrastto this collapse in the political, economic and military fields of the 18th century, the cultural field hasn't been felt much. The Ottoman has continued to bring up bright encephalons in areas like literature and music. Again in this century, Ottoman poetry has reached the highest number of poets in history. Indeed, this period is also called the poet century.Ebubekir Nusret has an important personality in the cultural area of the 18th century. The poet resided in the cultural centers of the Ottoman Empire such as Harput, Baghdad, Damascus and eventually he came to İstanbul with his accumulation of knowledge. Nusret has been a librarian about fourty years in İstanbul and during this period of time he has involved in essential studies as medicine, commentary and poetry. In the meantime, he has contributed to the training of many young poets with the lessons that he has given. Too much unknown poetry of Ebubekir Nusret is dealt with in this thesis. It was tried to determine the place of the poet who wrote the poems in Indian Style in the 18th century Ottoman Empire from diwan copies which were found in various libraries.The thesis that we have prepared consists of three parts apart from introduction. In the firts part, information about life, work and literary personality of Ebubekir Nusret was given. The information in this section was compiled from various sources and it was tried to put forward the literary personality through poems of the poet. In the second part, Diwan's form, language, style and content properties are examined. The shape of features of Diwan have been tried to be presented through the tables. In terms of language and style, narration and uttering features of the poet are emphasized. In the content part, the outstanding topics of Nusret's poem are discussed. In the third chapter, the copies of Diwan that have been determined are evaluated. Five copies that used in the preparation of critical text of Nusret's Diwan were presented and the critical text was given.