Belagat ilminde haber ve inşa (Bakara suresi örneği)

Abstract

Bakara sûresini Haber ve İnşa üslûbu açısından inceleyen bu çalışma genel olarak iki bölüm, giriş ve sonuçtan oluşmaktadır. Giriş kısmında çalışmanın amacı, önemi, kaynakları, Meâni ilmi ve onun bir bölümü olan haber ve inşa üslûbundan kısaca bahsedilmiştir.İlk bölümde haber-inşâ üslûbundan haberî cümlenin belâgat alimleri tarafından yapılan tanımları, muktezâ ve hal kavramlarının tanımları, haberî cümlenin kuruluş amaçları, mecazi amaçları, haberî cümlenin çeşitleri, cümleyi pekiştiren tekid edatları ve haberî cümlenin muktezâ-yı zahirin dışına çıkılarak kullanılmasından bahsedilmiştir. Haberî cümleden sonra inşâ-î cümle, inşâ-î cümlenin tanımı, gayesi ve kısımlarından -emir, nehiy, istifham, temenni ve nida- ve bunların mecazi maksatlarından bahsedilmiştir.İkinci bölümde Bakara sûresi hakkında genel bilgiler verilmiş, Bakara sûresinin âyetleri haber ve inşâ üslûbu açısından ayrı bölümler halinde incelenerek haber-inşâ üslûbunun sûre üzerinde tatbiki yapılmıştır. Sonuç kısmında yapılan çalışmalardan ve elde edilen sonuçlardan ve araştırmanın yararlarından kısaca bahsedilmiştir.

In the present study, analysis of Sura al-Bakarah from the perspectives of Haber (constative) and Inşa (performative) approaches has been covered in two parts consisting of introduction and conclusion. In the introduction, in conjunction with the purpose, the importance and the sources of the study; Meâni knowledge and being applied as a part of Meâni knowledge, Haber and İnşa approaches are also briefly mentioned. In the first part of the study, the definitions of Haberî sentence in Haber - Inşâ approaches that are made by rhetoric scholars, the definitions of muktezâ and hal, the purposes of building haberî sentences and the ways of building metaphorical sentences, the variations of haberî sentences, prepositions of tekîd that consolidate the sentence, and the use of haberî sentence out of the borders of muktezâ-yı zahir are discussed. Subsequent to the discussions of haberî sentence, inşaî sentence and its definition, its purpose and its parts –imperative, prohibition, question, temenni (wish), exclamation- and the metaphorical purposes of these parts are adverted.In the second part of the study, an outline of Sura al-Bakarah is given and by analysing, in different parts, the verses of Sura al-Bakarah from the perspectives of Haber and Inşa approaches, the conformation of Haber - Inşa approaches is made on thesura. In the conclusion, the studies that has been done, the results that has been gathered and the profits of the study are briefly mentioned.