Kurumsal yapı ve uluslararası rekabet: Türkiye üzerine bir inceleme

Abstract

Ekonomik büyüme ve kalkınmanın temel unsurlarından biri olarak görülen rekabet gücünü arttıran faktörlerin belirlenmesine ilişkin olarak bir çok araştırma yapılmaktadır. Uluslararası rekabet gücünün arttırılması, gelişmiş ülkeler ve gelişmekte olan ülkelerin yanı sıra bu ülkelerle yoğun ekonomik rekabet içinde olan Türkiye açısından da önemli bir konudur. Uluslararası rekabet gücünü etkileyen faktörler genel olarak, verimlilik, işgücü piyasalarının esnekliği, teknolojik yenilikler, girişimcilik, sanayinin yeniden yapılanması, yönetsel uygulamalar, genel ekonomik hizmetler ve kamu alt yapısı şeklinde belirtilmektedir. Bu faktörlerin temelinde ise, ülkenin sahip olduğu kurumsal yapı yer almaktadır; etkin kurumsal yapı, yukarıda sayılan faktörleri olumlu yönde etkileyerek uluslararası rekabet gücüne önemli katkılarda bulunmaktadır. Bu kapsamda çalışma, kurumsal yapı değişkenlerini analize dahil ederek, kurumların rekabet gücünü etkileme kanallarını belirlemeye çalışmayı ve buna bağlı olarak kurumsal yapı ve uluslararası rekabet gücü arasındaki ilişkiyi ortaya koymayı amaçlamaktadır.Bu amaç doğrultusunda çalışma üç bölümden oluşmaktadır. Literatür taramasına dayalı olan birinci bölümde, ilgili literatür kapsamında şekillenen kavramsal ve kuramsal çerçeve ışığında, kurum ve kurumsal yapı kavramı incelenmiş, uluslararası rekabet gücünün açıklanmasında vurgunun yönünün kurumlar üzerine yapılması gerekliliği belirtilmiştir. Kurumlar ve uluslararası rekabet gücü arasındaki etkileşimi konu alan çalışmalar ele alınarak, kurumsal yapının uluslararası rekabet gücü üzerindeki etkilerinin hangi kanallar çerçevesinde ortaya çıktığı belirlenmeye çalışılmıştır. Çalışmanın ikinci bölümünde, kurumlar ve uluslararası rekabet gücü arasındaki öngörülen teorik ilişkiler, gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerin yanı sıra Türkiye üzerinden incelenmiştir. Gelişmiş ve gelişmekte olan ekonomiler arasındaki kurumsal yapı farklılıkları ortaya konulmuş, Türkiye'nin durumu bu çerçevede değerlendirilmiştir. Üçüncü bölüm ise, kurumsal yapı göstergeleri aracılığı ile uluslararası rekabet gücünü ölçmek üzere yapılan ekonometrik analizleri içermektedir. Son olarak çalışma, bulguların karşılaştırılmalı olarak değerlendirildiği sonuç bölümü ile sona ermektedir.

The identification of factors that increase competitiveness, which in turn is regarded as one of the basic elements of economic growth and development, has been a subject of extensive research. Increasing international competitiveness is not only an important issue for developed and developing countries but also for Turkey which is in an intense economic competition with these countries.The factors that affect international competitiveness generally are specified as productivity, flexibility of labour markets, technological innovation, entrepreneurship, industry restructuring, managerial practices, general economic services and public infrastructure. The institutional structure of a country lies underneath all these factors. Effective institutional structure makes a significant countribution to international competitiveness by positively influencing the factors mentioned above. In this context, this study aims to determine the channnels through which institutions affect competitiveness and reveal the relationship between institutional structure by including the variables of institutional structure into the analysis.For this purpose, this study consists of three main parts. In the first part, which is based on literature review, the consepts of institution and institutional structure are examined in the light of the conceptual and theoretical framework formed on the basis of the relevant literature. In this vein, it is asserted that the direction of emphasis should be placed towards institutions while explaining international competitiveness. Moreover, this study tries to determine the channels through which the institutional structure affects international competitiveness on the basis of the findings of studies that focus on the interaction of institutions and international competitiveness. In the second part of this study, developed, developing countries and Turkey are examined on the basis of the theoretical relationships between institutions and international competitiveness. In this respect the institutional structural differences between the developed and developing economies are put forward and Turkey's situation is evaluated within this framework. The third part includes econometric analyzes conducted to measure the international competitiveness through the use of indicators of institutional structure. Finally, the study ends with a conclusion that evaluates the findings in a comparative manner.