İlköğretim okulu öğretmenlerinin mesleki uygulamalarını geliştirmelerinde teftişin rolü

Abstract

ÖZET Eğitim, insanın biyolojik, psikolojik, sosyal ve kültürel yönleriyle kendisini tanımasını, haklarını ve sorumluluklarını öğrenmesini, gelecekte hayatını sağlıklı, mutlu ve başarılı bir biçimde yaşamasını sağlayacak davranışlarla donatılmasını amaçlar. Yaşam boyu süren eğitimin plânlı ve programlı olarak okulda yürütülen kısmı, bireyin öğretimini oluşturur. Eğitim-öğretim faaliyetlerinin büyük bir bölümü okullarda yapılmaktadır. Okullarda yapılan çalışmalarla, öğrencilerin davranışları olumlu yönde değiştirilerek, içinde yaşadığı topluma uyum sağlaması amaçlanmaktadır. Bu amaçların geçekleşmesinde en önemli etken öğretmenlerdir. Gelecekte istenilen toplumu meydana getirmek öğretmenlerin görev alanına girmektedir. Bu bakımdan, öğretmenlerin meslek içinde yetişmeleri ve gelişmeleri eğitim-öğretim açısından çok önemli görülmektedir. Öğretmenler, pedagojik formasyon eğitimlerini öğretmen yetiştiren kurumlarda almaktadırlar. Ancak son dönemlerde öğretmenlik meslek bilgisine sahip olmayan yüksek okul mezunlarının da öğretmen olarak atandığı görülmektedir. Bu bakımdan, mesleğe yeni atanan ve öğretmenlik eğitimi almayan öğretmenlerle, görevde olan öğretmenlerin meslek içinde yetişmeleri ve gelişmelerinde ilköğretim müfettişlerince yapılan rehberlik ve teftiş (değerlendirme) faaliyetleri önemli bir yer tutmaktadır. İlköğretim müfettişlerince yapılan eğitim teftişinde amaç; öğretmen, öğrenci ve yönetici ilişkilerinde iş birliğini gerçekleştirmek, görevlilerin çalışmalarının amaçlara uygun olup olmadığını incelemek ve değerlendirmektir. Bu bakımdan teftiş, eğitim sisteminin ayrılmaz bir parçasıdır. Araştırmada, ilköğretim okullarında görevli öğretmenlere yapılan teftiş faaliyetlerinin, öğretmenlerin meslekî uygulamalarını geliştirmesine rolükonusunda, `Öğretmen Teftiş Formu`nda belirtilen hususlar ve uzman önerileri alınarak hazırlanan anketle, ilköğretim müfettişleri ve öğretmenlerin görüşleri alınmıştır. Araştırmanın örneklemini, Ankara İl Millî Eğitim Müdürlüğü'nde görev yapan ve 1996-1997 öğretim yılında teftiş faaliyetlerine katılan 131 ilköğretim müfettişi ile, Ankara Büyükşehir Belediyesi sınırları içinde yer alan merkez ilçelerdeki sekiz ilköğretim okulunda görev yapan 401 öğretmen oluşturmuştur. Anket yoluyla elde edilen verilerin istatiksel analizinde, frekans, yüzde ve aritmetik ortalama, gruplar arası karşılaştırmalarda ise `t` testi kullanılmıştır. Hesaplamalar bilgisayarda SPSS paket programı kullanılarak elde edilmiştir. Araştırma sonunda alt problemler doğrultusunda elde edilen bulgular şu şekilde özetlenebilir. Müfettiş ve öğretmenler, ilköğretim okulu öğretmenlerine, dersliğin fizikî durumu, eğitim-öğretim çalışmaları, yönetim çalışmaları ve okul-çevre ilişkilerine yönelik yapılan teftişlerin, öğretmenlerin meslekî uygulamalarını geliştirmesine `orta` derecede rolü olduğu görüşündedirler.

m ABSTRACT Education intends to equip the individual with the behaviours which will provide him/her to know him/herself from the biological, physiological, social and cultural ways; to learn his/her rights and responsibilities, to live healthy, happy and prosperous. A part of life-long education being realised at school with in the frame of a plan and program constitutes the training of the individual. A great portion of teaching-learning activities is realised at schools. By these activities are aimed at changing the students behaviours in a positive way and their fitness to the society in which they live. The most important agent is the teacher to accomplish these aims. To create the desired society in the future lies with the profession of teacher. That is way, it seems to be important to train and develop teachers on the job in terms of instruction. Teachers get their pedagogical formation certificates from the teachers- training institutions. But, recently, it is a fact that the university graduates not having this formation certificate are also being. Appointed as teachers. Therefore, guidance and inspection (evaluation) activities carried out by primary education inspectors are significant for within the profession training and enhancement of teachers who were just appointed to occupation having no teaching training, and who are already on duty. The purpose of inspection implemented by the primary-education inspectors is to realise the cooperation in the student-teacher administration relationships, to examine and evaluate whether the works of the stuff are suitable to the goals. So, inspection is an integral part of education system. In this research study, opinions of primary education inspectors and teachers about the role of the inspection that is applied to teachers of primary education schools in enhancing the professional applications of theIV teachers has been employed, using the poll which was prepared through the subjects stated in the 'Teacher Inspection Form` and opinions of the experts. The sample of the research consists of 131 primary education inspectors who have been on duty in Ankara National Education Head Quarter and have attended inspection activities in 1996-1997 academic year, and 401 teachers who have been on duty in eight primary education schools which are located in the central districts within the borders of Ankara Metropolitan Municipality. Frequency, percentage and arithmetic means were used in the statistical analysis of the data received by the poll and `t` test was used for ttie comparisons between the groups. Calculations are made by the computer using SPSS package program. The findings of this research study can be summarized as follows: The inspectors and the teachers think that the inspection activity realized on the physical situation of the classroom. Teaching-learning activities. Administration activities, and school-environment relationships within the frame of primary education teachers has a `medium` role to the professional development of teachers.