Eğitim ve fen-edebiyat fakültelerinde uygulanmakta olan yeni öğretmen yetiştirme modelinin fakülte ve bölüm değişkenlerine göre incelenmesi

Abstract

ÖZET Bu araştırma, eğitim ve fen-edebiyat fakültelerinde uygulanmakta olan yeni öğretmen yetiştirme modeline ilişkin öğretim elemanlarının görüşlerim belirlemek amacıyla yapılmıştır. Çalışma evrenini, Ankara ilindeki Ankara, Gazi, Hacettepe ve ODTÜ'ye bağlı eğitim ve fen-edebiyat fakültesinde görevli olan öğretim elemanları oluşturmaktadır. Örneklemi ise, tabakalı (oranlı) örnekleme yöntemi ile seçilen, eğitim fakültelerinden 9 bölüm ve 680 öğretim elemanından 276'sı; fen-edebiyat fakültesinden ise 8 bölüm ve 1163 öğretim elemanından 290'ı olmak üzere toplam 566 öğretim elemanı oluşturmaktadır. Araştırmada kullanılan veriler, araştırmacı tarafından geliştirilen anket aracılığıyla toplanmıştır. Anket üç bölümden oluşmuştur. Birinci bölüm, kişisel bilgileri, ikinci bölüm yeni modele geçilmesine temel oluşturan sorunları, üçüncü bölüm ise, yeni modelin getirdiği değişiklikleri içermiştir. Ayrıca, her bir alandaki değişikliklere ilişkin görüş ve önerilerin yazılması için yer ayrılmıştır. Araştırmada, eğitim fakülteleri için A formu, fen-edebiyat fakülteleri için ise B formu kullanılmıştır. B formunda sadece o fakülteyi ilgilendiren değişikliklere yer verilmiştir. Öğretim elemanlarının, anketteki maddelere verdiği cevapların yüzde ve frekansları alınmış, aritmetik ortalama ve standart sapmaları hesaplanmıştır. Eğitim fakültesi ve fen-edebiyat fakültesindeki öğretim elemanlarının görüşleri arasında bölümlere göre anlamlı bir fark olup olmadığım ortaya koymak için varyans analizi `F-testi` yapılmıştır. Anlamlı bir fark olup olmadığı 0,05 düzeyinde test edilmiştir. Farkın kaynağım bulabilmek için scheffe testi yapılmıştır. Öğretim elemanlarının ortaöğretim alan öğretmenliğindeki değişikliklere ilişkin görüşlerinin fakültelere göre farklılık gösterip göstermediğini belirlemek için t-testi kullanılmıştır. Ankette beşli likert tipi ölçek kullanılmıştır.II Araştırmadan elde edilen sonuçlar kısaca şöyledir: 1. Eğitim fakültesi öğretim elemanları, yeni öğretmen yetiştirme modeline geçilmesine temel oluşturan sorunlara genel olarak oldukça katılmakta iken, öğretmenlik sertifika programlarındaki derslerin/kredilerin ve öğretmen yetiştirme programlarında uygulamaya ayrılan zamanın yetersizliğine ise `orta düzeyde` katılmışlardır. 2. Eğitim fakültesindeki öğretim elemanları, modelin genel yapısındaki değişikliklerden, eğitim fakültesindeki bilimsel çalışmaların öğretmen yetiştirme ve eğitim konularına yönelmesine oldukça katılırken, okullardan `usta öğretmenler`in görevlendirilmesine, öğretmen yetiştirme süresinin farklılaşmasına, eğitim bilimleri bölümlerinin lisansüstüne çekilmesine ve öğretmen yetiştirme mili komitesinin kurulmasına `orta düzeyde` katılmakta olduklarını belirtmişlerdir. 3. Öğretmen yetiştirme programlarındaki değişikliklerden, eğitim fakültesi öğretim elemanları, öğretmenlik formasyon (meslek) dersleri arasında, sınıf yönetimi, çağdaş öğretim teknolojileri, özel öğretim yöntemleri I-II ve rehberlik derslerinin yer almasına tamamen katıldıklarını ifade etmişlerdir. Bunun yanında, alan öğretimine ilişkin kaynak kitaplarının ve programlarda yer alan ders içeriklerinin YÖK tarafından belirlenmesine ise biraz katıldıklarım belirtmişlerdir. 4. Eğitim fakültesindeki öğretim elemanları, orta öğretim alan öğretmenliğindeki değişikliklerden, 4+1,5 uygulamasıyla enstitüye sınav kazanarak geçilmesine, tezsiz yüksek lisans düzeyine çekilmesine ve 1,5 yıllık kısa bir program olmasına orta düzeyde katılmakta iken, tezsiz yüksek lisanstaki derslerle lisanstaki öğretmenlik formasyon derslerinin büyük oranda aynı olmasma; ortaöğretim alan öğretmenliği programlarının bazı fakültelerde devam edip bazılarında devam etmemesine; 3,5+1,5 uygulamasıyla enstitüye sınavsız olarak geçilmesine ve yeni modelin, öğrencileri alan fakültelerini tercih etmeye özendirdiğine `biraz` katılmışlardırHI 5. Eğitim fakültesindeki öğretim elemanları, meslektaşlarının yurt içinde veya yurt dışında yetiştirilmeye başlanmasıyla ilgili değişikliğe oldukça düzeyinde katılmasına karşın, yurt içinde yetiştirilmesine biraz daha fazla katılmışlardır. Ayrıca, yeni modelin olumlu motivasyon sağladığına ve uygun yer (bölüm) değiştirildiğine orta düzeyde katıldıklarını ifade etmişlerdir. 6. Fen-Edebiyat fakültesindeki öğretim elemanları, orta öğretim alan öğretmenliği programlarının, tezsiz yüksek lisans düzeyine çıkarılmasına; 4+1,5 yıl uygulamasıyla sınav kazanarak enstitüye geçirilmesine; 3,5+1,5 yıl uygulamasıyla sınavsız olarak enstitüye geçirilmesine ve 1,5 yıllık kısa bir program olmasına orta düzeyde katılmakta iken, orta öğretim alan öğretmenliği programlarının, bazı fakültelerde devam etmesi, bazılarında ise kaldırılması; yeni modelin, alan fakültelerine yönelmeyi özendirdiği ve tezsiz yüksek lisans programıyla, lisanstaki öğretmenlik formasyon derslerinin büyük oranda aynı olması konusunda yapılan değişikliğe biraz katıldıklarını belirtmişlerdir.

IV ABSTRACT This research has been made in order to determine the views of education personnel concerning the new instructor breeding model, which has been applied in Education and Science- Arts Faculties. The study universe is constituted by the education personnel working at education and science - arts faculties related to Ankara, Gazi, Hacettepe and METU universities in Ankara city. The sampling is formed by a total of 566 education personnel chosen through stratified (commensurate) sampling method, 276 of which is from 680 education personnel and 9 departments of education faculties and 290 of which is from 1 163 education personnel and 8 departments of science-arts faculty. The data used in the research were gathered through the questionnaire developed by the researcher. The questionnaire was made up of three parts. The first part included personal information; the second part included the problems forming a basis for transition to the new model; and the third part included the changes brought by the new model; and the third pan included the changes brought by the new model.Besides, space was left for writing views and suggestions about changes in each field. In the research, A form was used for education faculties and B form for science-arts faculties. B form included only the changes concerning each individual faculty. The percentage and the frequencies were taken and the arithmetic mean and standard deviations were calculated for the answers given by education personnel to the items in the questionnaire. The variance analysis `F-test` was made in order to find out whether there was a significant difference between the views of education personnel at education faculty and science-arts faculty as per the departments. Whether there was a significant difference was tested at a level of 0,05, scheffe test was applied for finding the source of the difference, `l-test` was used in order to determine whether the views of education personnel concerning the changes insecondary education branch teaching showed a difference as per the faculties. Quinary likert type scale was used in the questionnaire. The results obtained from the research are briefly as follows: 1. While the education personnel of education faculty generally quite agreed upon the problems forming a basis for transition to the new instructor breeding model, they agreed on the inadequacy of the courses/credits in teaching certificate programs and of the time spared for application in instructor breeding programs at a medium level. 2. As for the changes in the model's general structure, the education members at education faculty quite agreed on the directing of scientific studies at education faculty towards the issues of instructor breeding and education, while they stated that they agreed on commisioning `skilled teachers` from schools,the differentiation of instructor breeding period,up lifting the departments of education sciences to the master's degree, and the establishment of instructor breeding national committee at a medium level. 3. Among the changes in instructor breeding programs, education personnel of education faculty stated that they completely agreed on the inclusion of class management modern education technologies, special education methods I - II and guidance courses within teaching formation (vocational) courses. Besides, they stated that they some what agreed to the determining of source books related to branch education and the course contexts in the program by Higher Education Board. 4. As for the changes in secondary education branch teaching, the education personnelat education faculty agreed at a medium level concerning being transferred to the institute by passing an exam through 4+1,5 application, raising to the master's degree without thesis and carrying out a short program of 1,5 years, while they somewhat agreed to the mostly sameness of teaching formation courses at bachelor's degree and courses at master's degree without thesis, the continuation of secondary education branch teaching programs at some faculties but not at others,beingVI transferred to the institute through 3,5 +1,5 application without having an exam and that the new model encouraged students to prefer branch faculties. 5. Although the education personnel at education faculty quite agreed on the change about starting to the breeding of their colleagues at home and abroad, they more agreed on their being bred at hole. Besides, they stated they agreed at a medium level that the new model provided positive motivation and appropriate place (department) changes were made. 6. While the education personnel of Science- Arts faculty agreed at a medium level concerning the raising of secondary education branch teaching programs to master's degree without thesis, being transferred to the institute by passing an exam through 4+1,5 year application, being transferred to the institute through 3,5+1,5 year application without an exam, and carrying out a short program of 1,5 years, they stated they somewhat agreed upon the continuation of secondary education branch teaching at some faculties and its abolition at some others, the fact that the new model encouraged the tendency towards branch faculties, and the change that was made relating to the mostly sameness of courses at master's degree without thesis and teaching formation courses at bachelor's degree.