Dış ticaret ve ticaret eğitimi veren ortaöğretim kurumlarında toplam kalite yönetimi uygulama modeli

Abstract

ÖZET Ekonomik ve teknolojik değişmelere paralel olarak ülkemizde hızla gelişen dış ticaret ve ticaret sektörlerinin ihtiyaç duyduğu orta kademede vasıflı insangücü yetiştirmeyi amaçlayan Dış Ticaret ve Ticaret Eğitimi veren Ortaöğretim Kurumları'nda verilen eğitimin önemi gün geçtikçe artmaktadır. Bu çalışma ile Dış Ticaret ve Ticaret Eğitimi veren Ortaöğretim Kurumlan için Toplam Kalite Yönetimi uygulama modeli geliştirilmiştir. Geliştirilen modelin mevcut eğitim sisteminde uygulanabilir olması temel hareket noktalarından birisidir. Bu çalışma ile oluşturulan Toplam Kalite Yönetimi uygulama modeli, Dış Ticaret ve Ticaret Eğitimi veren Ortaöğretim Kurumları'nda verilen eğitimin kalitesinin artması, dış ticaret ve ticaret sektörlerinin orta kademede, vasıflı insan gücü ihtiyaçlarının istenilen düzeyde karşılanması açısından önemlidir. Ayrıca bu modelin uygulanması ile Toplam Kalite Yönetimi felsefesini tanıma fırsatı bulacak olan öğrenciler, mezun olduktan sonra istihdam edilecekleri özel sektör işletmeleri ile kamu kuruluşlarında bu felsefenin yerleşmesine ve gelişmesine katkıda bulunacaklardır. Araştırmada kullanılan veriler, literatür taraması, yüzyüze mülakat, ve Türkiye genelinde rastgele seçilen 15 Ticaret Meslek Lisesi, Anadolu Ticaret Meslek Lisesi ve Anadolu Dış Ticaret Meslek Lisesi'nde görev yapan 210 öğretmen ve yöneticilerden anket yöntemiyle toplanmıştır. Anket verilerine göre, eğitimin kalitesini yükseltmek için Dış Ticaret ve Ticaret Eğitimi veren Ortaöğretim Kurumları'nda uygulanacak Toplam Kalite Yönetimi modelinin, farklı özelliklere sahip aynı türden okullarda rahatlıkla uygulanacak esnekliğe sahip olması, ayrıca; anlaşılır, amaca uygun, ekonomik ve sürekli geliştirilebilir olması gerekmektedir. Yine anket verilerine göre Toplam Kalite Yönetiminin okul yönetimi ile sınırlandırılmayıp sınıf yönetimi alanında daözenle uygulanması, okulların, personelinin hizmetiçi eğitim ihtiyaçlarım karşılayabilecek organizasyonlar haline dönüştürülmesi, okulların öğrenen organizasyonlar haline dönüştürülmesi, okul-aile, okul-sektör işbirliğinin etkin şekilde sağlanması, ders dışı etkinliklerin özenle ve öğrencilerin beklentileri doğrultusunda uygulanması, öğretmenin öğretme etkinliğindeki başarısının değerlendirilmesi, okul işleyişine ilişkin bilgilerin ve performans sonuçlarının tespitinde istatistik yöntemlerin kullanılması, ölçme ve değerlendirme yöntemlerinin öğretmen tarafından etkin şekilde kullanılması ve okulda takım çalışmasına önem verilmesi gerektiği belirlenmiştir. ii

ABSTRACT The foreign trade and business education handled by the respective secondary school institutions is of a gradually increasing importance in training the medium level skilled manpower required by the foreign trade and business industries that rapidly develop in Turkey in parallel with the economic and technological changes. This study developed an application model of the Total Quality Management for the institutions handling foreign trade and business education. A major point of view of this study is the adaptability of the developed model to the existing educational system. The application model of the Total Quality Management developed by this study is important for improving the quality of education handled by the secondary school institutions for foreign trade and business, and satisfying the medium level skilled manpower need of the foreign trade and business industries. Furthermore, upon implementation of this model, the students will have the opportunity to know the philosophy of Total Quality Management, and contribute to the development and maintenance of this philosophy in the private sector enterprises and public entities with whom they will be employed after graduation. The data used in this study are based on literature tracing, one by one interviews and questionnaire applied to 210 teachers and managers working with the randomly selected 15 vocational high schools of business, Anatolian vocational schools of business and Anatolian vocational high schools of foreign trade. According to the questionnaire results, the Total Quality Management model to be applied in the secondary school institutions of foreign trade and business for improvement of the educational quality should be flexible as to be easily applicable in such schools of different characteristics, readily understandable, purpose-oriented, cost effective and allow a continuous development. The samd results urge that the iiiTotal Quality Management should not be limited to the school management, but meticulously expanded even to the classroom management, so that the schools would be turned into the learning organizations, the school-family and school-industry cooperation would be effectively ensured, the non-school activities would be carefully applied in line with the expectations of students, the teaching performance of teachers would be evaluated, the statistical methods would be applied in evaluation of the school management information and teacher performance data, the measuring and evaluation methods would be efficiently used by the teacher, and the schools should give importance to the team work. IV