Soru-cevap yöntemine ilişkin öğretimin öğretmenlerin soru sorma düzeyi ve tekniklerine etkisi

Abstract

UI ÖZET Bu araştırmada, sınıf öğretmenlerine verilen soru cevap yöntemi öğretiminin öğretmenlerin soru sorma bilgisi ve teknikleri üzerine etkisi incelenmiştir. Araştırma 20' si deney ve 20' si kontrol grubu olmak üzere toplam 40 öğretmenle deney ve kontrol gruplu ön test, son test desen ile yürütülmüştür. Araştırmanın denekleri 2000-2001 öğretim yılı birinci döneminde Ankara'da bulunan Kurtuluş İlköğretim ve Ağa Ceylan İlköğretimde görevli öğretmenler arasından seçilmiştir. Öğretmenlerin soru sorma bilgi ve tekniklerini ölçmek amacıyla araştırmacı tarafından iki ayrı araç geliştirilmiştir. Öğretmenlerin soru sorma bilgilerini ölçmek için soru sorma düzeyi belirleme formu ve öğretmenlerin soru sorma tekniklerini belirlemek için soru sorma teknikleri gözlem formu geliştirilmiştir. Ayrıca sınıf içi gözlem esnasında kaçırılan davranışları saptayabilmek için teyp kasetleri kullanılmıştır. Araştırmada kullanılan veri toplama araçları için geçerlilik ve güvenilirlik çalışmaları yapılmış Deney grubundaki öğretmenler 12 saat süreli soru cevap yöntemi öğretimine katılmışlardır. Bu öğretimin 9saati soru sorma bilgisine,3saati ise soru sorma tekniklerine ayrılmıştır. Soru cevap yöntemi öğretimi öncesinde ve sonrasında öğretmenlerin soru sorma bilgi ve teknikleri ölçülmüştür, ön test ve son test ölçümünden elde edilen veriler varyans analizinin özel bir hali olan çift yönlü varyans analizi tekniği ile analiz edilmiştir.Araştırmada şu bulgular elde edilmiştir. Sınıf öğretmenlerine verilen soru cevap yöntemine ilişkin öğretim, öğretmenlerin; 1. Bilişsel alanın bilgi basamağında soru sorma düzeylerinin değişmesinde olumlu yönde etkili olmuştur. 2. Bilişsel alanın kavrama basamağında soru sorma düzeylerinin değişmesinde olumlu yönde etkili olmuştur 3. Bilişsel alanın uygulama basamağında soru sorma düzeylerinin değişmesinde olumlu yönde etkili olmuştur. 4. Bilişsel alanın analiz basamağında soru sorma düzeylerinin değişmesinde olumlu yönde etkili olmuştur. 5. Bilişsel alanın sentez basamağında soru sorma düzeylerinin değişmesinde olumlu yönde etkili olmuş 6. Bilişsel alanın değerlendirme basamağında soru sorma düzeylerinin olumlu yönde değişmesinde etkili olmuştur. 7. Soru sorma tekniklerinin değişmesinde olumlu yönde etkili olmuştur. Sonuç olarak ilköğretim 1. kademede görevli sınıf öğretmenlerine ve öğretmen adaylarına katkıda bulunmak amacıyla Özellikle Bloom'un taksonomileri temel alınarak hazırlanan soru cevap yöntemi öğretim programı önerilmiştir.

SUMMARY In this study, the effect of question answer method training given to the teachers on their questioning knowledge and techniques was examhed. In this study the pretest,posttest control group experimental desing with 40 teachers, 20 from experimental and 20 from control group, was conducted. The subjects of the study were selectedfrom the teachers from Kurtuluş Elementary and Ağa Ceylan Elementary school in Ankara, in 2000-2001 education year. In order to investigate the teachers questioning knowledge and techniques, two different scales were developed by the researcer. To determine the teachers' questioning knowledge `questioning level determination form`, and to determine teachers questioning techniques `questioning techniques observation form ` were developed. In adition,tape recorders were used to determine the behaviors that might be missed during the in class observations. The vality and reliability of the instrument were also done. Teachers in experimental group were joined 12 hour questioning training. 9 hours of this training was questioning questioning techniques. Teachers' questioning techniques and knowledge were measured before and after the questioning training by the instrumentData that wera collected from pre and post tests were analysed by analysis of variance (two- way anova).This research, which questioning techniques and questioning knowledge of classroom teachers, demonstrate that it is possible to improve behaviors related to questioning levels and techniques of teachers.The following result were gathered: l.The training in the cognitive area of knowledge level was found to be positively effective in teachers' questioning in knowledge level. 2. The training in the cognitive area comprehension level was found to be positively effective in teachers' questioning in comprehension level. 3. The training in the cognitive area application level was found to be positively effective in teachers' questioning in application level. 4. The training in the cognitive area analysis level was found to be positively effective in teachers' questioning in analysis level. 5. The training in the cognitive area synthesis level was found to be positively effective in teachers' questioning in synthesis level. 6. The training in the cognitive area appraisal level was found to be positively effective in teachers' questioning in apraisal level. 7.The training related to questioning skills given to the teachers was found to be positively effective in changing teachers' questioning skills. As a result, based on the Bloom's taksonomis question and answers method instructional program was suggested to the teachers' serving at the first level of Elemantary Education and techer candidates.