İlköğretim okullarında görev yapan yönetici ve öğretmenlerin öğrenen organizasyona ilişkin algıları (Ankara ili örneği)

Abstract

ÖZET Öğrenen organizasyonlar, günün hızlı değişimine ayak uydurmak isteyen her kurum için önemli bir yapıdır. Sistem yaklaşımı, tüm doğanın ve beşeri ilişkilerin birbiriyle olan bağını görmeyi ve bu bağın ne kadar önemli olduğunu farketmeyi sağlamaktadır. Bu ilişkiler ağı içinde birey hem etkilenen hem de etkileyen konumundadır. Öğrenen organizasyonlar, özellikle kişiye etkileme gücünü hatırlatmasıyla Önemlidir. Kişisel gelişim için de uygun ortamlar sağlayarak, teşvik edici bir kültürün oluşumuna sebep ölür. Kendini geliştiren bireylere değer verilen bir yapıda, yenilikler için her zaman açık bir kapı vardır. Öğrenen örgütlerde, bireylerin hayata bakışım ve tarzım belirleyen zihni modele de önem atfedilmektedir. Öncelikli olarak bireylerin, sistem yaklaşımına hakim, olumlu bakış açısına sahip, düşüncelerini paylaşan, farklı fikirlere önyargısız yaklaşabilen, çalıştığı kurumu seven ve ait olma duygusunu hisseden, katılımcılar olmaları sağlanır. Vizyonun tepeden hazırlanıp sunulmadığı, birlikte oluşturulduğu bu örgütlerde katılım, yetki, ve sorumluluk birbiriyle iç içedir. Zaten vizyonunu birlikte oluşturmuş bu kurumlarda, fikri alınarak saygı gösterilen birey, yetki ve sorumluluğu gönüllü kabul edecektir. Sinerjinin oluşumunun kaynağı olan takım çalışmaları öğrenen örgütlerin Önemli disiplinlerinden biridir. Yalnızlık hissini de ortadan kaldırmayı sağlayacak bu çalışma türü, sosyal ilişki ihtiyacım giderecek ve ait olma duygusunu hissettirecektir.11 Araştırmada öncelikli olarak, sözü edilen bu özelliklerin ilköğretim okullarında ne düzeyde gerçekleştiğini öğrenmek ve durum tespiti yapmak amaç edinilmiştir. Bununla ilgili olarak Ankara, İli Merkez İlçelerinde örneklem olarak tesadüfi seçilen 60 İlköğretim okulunun her birinin, okul müdürü, bir müdür yardımcısı ve iki öğretmenine (Toplam 240 kişi), bu özelliklerin gerçekleşme düzeylerini ölçmek amacıyla, araştırmacı tarafından geliştirilen bir anket uygulanmıştır. Araştırmada elde edilen bulgular şunlardır: 1- Genel olarak okul müdür ve müdür yardımcılarının öğrenen organizasyonun disiplinlerinin (kişisel ustalık, zihni modeller, paylaşılan görme gücü, takım halinde öğrenme ve sistem düşüncesi) gerçekleşme düzeylerini, öğretmenlere göre daha yüksek algıladığı görülmektedir. 2- Araştırmaya katılanların tümü özellikle kişisel gelişim için daha uygun imkanlar beklediklerini belirtmiş ve belirgin eksiklik olarak 4b. `kişisel ustalık` disiplini işaret etmişlerdir. 3- Sorunların kaynağını dışarıda görme eğilimi göze çarpmaktadır. Yönetici ve Öğretmenlerin sistem düşüncesi ile ilgili algılarının düşüklüğü, ilköğretim okullarında oluşan sonuçlar üzerindeki etkilerini fark etmede yetersiz kalmalarına sebep olmaktadır. 4- İlköğretim okulu yönetici ve öğretmenlerinin takım çalışmasına açık olduğunu görülmektedir. Bu çalışmalardan zevk altlıklarım belirtmişlerdir. 5- İlköğretim okulu yönetici ve öğretmenleri kurumlarının amaçlarına inanmaktadırlar. Beklentileri, planlar yapılırken fikirlerinin alınması ve değerlendirilmesidir.

İH ABSTRACT The learning organizations are important structures for each institution, which desires to fit in with the quick changes of the modern life. The approach of the system provides to see the mutual connection of all the nature and the social relations and to distinguish how important is this connection. The individual within this net of relations is in positions both or an effecting as well as effected agent. The learning organizations are important especially with the reminder of the effecting powder to the individual. Providing also suitable environment for personal development it is forrned ah encouraging culture. Within a structure in which the self-developing, individuals are respected, there is always a door, left open for the novelties. Within tjie learning organizations the intellectual model, which is determining the view and manner of look to the life of the individuals, is also considered important. First of all it is provided individuals to be participants, who are overlooking the system approach, having a positive point of view, sharing their opinions, approachable to the different ideals without any prejudices, loving the institution withm which are enployed and having the feel of belonging to it. The participation, competence and responsibility in these organizations, in which the vision is not prepared and submitted by a higher authority, are one within the other. In any case the indivudual, whose idea is received and respected in the institutions, which vision is formed in collective manner, will accept voluntary the competence and responsibility. The team studies, which are the source of the formation of the synergy, is one of the important subjects of the learning Organizations. This kifrd of study, which will will provide the eliminetion olso of the feel of solitude, will satisfy also the need social relations. It will cause to perceive the feeling the state of belonging.IV The main aim of this study is to determine the level, in which the mentioned above peculiarities are realised in the schools öf primary education as well as to determine the existing situation. With an aim to realise this goal, i.e. with an^im to determine the level of realisation of the described above specifications an investigation has been carried out by the researcher on the school director, one assistant school director and two teachers (totally 240 persons) of 60 school of primary education of the central districts of the province of Ankara, chosen by chance. The findings invented in the research are given below: 1- It had been observed that the school Principals and Vice Presidents perceive the realisation levels of the disciplines of learning organizations (personal skills, mental models, shared vision power, learning as team and systematic thinking) better than the teachers. 2~ The entire people participated in the research had stated that they are expecting more appropriate opportunities for personal development; and indicated the discipline of `personal skills` as a clear deficiency. 3- The tendency of finding the sources of the problems in the outside ha$ attracted our attention. The lowness of the perception of the teachers and the directors in systematic thinking causes them to be insufficient in the understanding of their own effects on the result formed in the primary education school. 4- It had been seen that the directors and the teachers of the primary education school are open to team work. They had slated that these works are a pleasure for them. 5- The directors and the teachers of the primary educations school do believe in the objectives of their institution. They expect the upper directors to ask for and evaluate their notions. nOKÛMA/m.VYOK MEMCSİ