Çocuk hikaye kitaplarında eğitsel açıdan grafik tasarımın değerlendirilmesi üzerine bir uygulama önerisi

Abstract

ÖZET Bu araştırmanın temel amacı, ilköğretim okulu dördüncü ve beşinci sınıf öğrencilerinin okudukları hikâye kitaplarında eğitsel açıdan grafik tasarımlan hakkında görüşlerinin alınarak bu doğrultuda çocuk hikâye kitaplarında eğitsel açıdan grafik tasarımın değerlendirilmesi üzerine bir uygulama önerisi hazırlanmasıdır. Veri toplama aracı olarak, araştırmacı tarafından geliştirilen bir anket ve bir görüşme formu kullanılmıştır. Geliştirilen anket ve görüşme formu, aşağıda belirtilen Ankara ili Yenimahalle, Keçiören, Kızılcahamam ilçelerinde bulunan, beş ilköğretim okulunun dördüncü ve beşinci sınıflarından seçilen toplam 500 öğrenci ve 50 öğretmene uygulanmıştır. Ankara ili Yenimahalle ilçesinde; - Batıkent İlköğretim Okulu, (100 öğrenci, 10 öğretmen) - Kent Koop İlköğretim Okulu, (100 öğrenci, 10 öğretmen) Ankara ili Keçiören ilçesinde; - Halit Fahri Ozansoy İlköğretim Okulu, (100 öğrenci, 10 öğretmen) - İbrahim Akoğlu İlköğretim Okulu, (100 öğrenci, 10 öğretmen) Ankara ili Kızılcahamam ilçesinde; - Kazım Karabekir İlköğretim Okulu, (100 öğrenci, 10 öğretmen) Bu ilköğretim okullarından anket formlarıyla toplanan bilgiler, araştırmanın amaçlarını gerçekleştirmek üzere analiz edilerek, ankette yer alan her sorunun frekans ve yüzdesi alınmış tablolaştıralarak yorumu yapılmıştır. Görüşme formlarından elde edilen bilgiler de analiz edilerek yorumlanmıştır. Anket formlarından toplanan bilgilere göre, ilköğretim okulu dördüncü ve beşinci sınıf öğrencilerinin kendileri için yazılmış çocuk hikâye kitaplarının grafik tasarımlarını beğenmedikleri görülmüştür, öğrenciler çocuk hikâye kitaplarında yer alan resimlerin; ilgilerini çok fazla çekmediğini, çizimlerinin çok iyi olmadığım, sayfalara konuya uygun yerleştirilmediğini, sayısının yeterli olmadığını, hikâyede anlatılan konu ile ilgisinin az olduğunu, hikâyede anlatılan konuyu aydınlatıcı olmadığını, öğrenmede kalıcılık sağlamadığım, resimlerin renklerinin hikâyede anlatılan konuya uygunluğunun ve uyumunun az olduğunu, hikâye kitaplarının kapaklarındaki resimlerin, renklerin ve yazıların o hikâye kitabını alıp okumaları içinII içlerinde istek uyandırmadığını, hikâye kitaplarının basıldığı kalitesiz kağıtlardan olumsuz yönde etkilendiklerini belirtmişlerdir. öğrenciler, çocuk hikâye kitaplarında yer alan resimlerin, hikâyede anlatılan konuya ilgi duymaları açısından, konuyla doğrudan ilgili, anlaşılır, canlı ve uyumlu renklerle yapılmasını, hikâye kitaplarının kapaklarının, resimleri, renkleri ve yazılan açısından belli özellikler taşımasını, kapak ve cildinin kitabın uzun süre kullanılmasını sağlayacak dayanılılıkta olmasını, kaliteli kağıtlara basılmasını, taşınabilecek boyutlarda olmasını, hikâye kitaplarındaki yazı, resim, kapak, cilt gibi öğeleri kapsayan biçimsel konuların gerçekleştirilmesinde nitelikli grafik tasarım sanatçılarının görev almalarım istediklerini belirtmişlerdir. Görüşme formlarından toplanan bilgilere göre, öğretmenlerin de öğrenciler gibi çocuk hikâye kitaplarının grafik tasarımlarını beğenmedikleri görülmüştür, öğretmenler, çocuk hikâye kitaplarının grafik tasarımlarının, nitelikli grafik tasarım sanatçıları tarafından öğrencilerin görsel algılamaları, yaşlan, duygusal, bilişsel ve fiziksel gelişmeleri göz önünde bulundurularak, sanatsal ve estetik unsurlara dikkat edilerek gerçekleştirilmesi gerektiğini belirtmişlerdir. Grafik tasarım sanatçısı tasarımını gerçekleştireceği çocuk hikâye kitabının kapağından cildine, sayfa düzenlemesinden resimlerine, kullanacağı kağıttan baskısına kadar tüm biçimsel konulara büyük bir titizlikle yaklaşmalıdır.

Ill ABSTRACT The main purpose of this study, that is in order to prepare an application proposal on the assessment of graph design by the educational view in the child story books that are read by the primary school fourth and fifth class students by taking their opinions about the graph designs in these books. A survey and an interview form that are prepared by the researcher have been used as a data gathering item. Prepared survey and interview form have been applied to 500 students and 50 teachers who have been chosen in five primary school fourth and fifth classes in the districts of Yenimahalle, Keçiören, Kızılcahamam in the province of Ankara. The district of Yenimahalle in province of Ankara; - Baukent Primary School, (100 students, 10 teachers) - Kent Koop Primary School, (100 students, 10 teachers) The district of Keçiören in province of Ankara; - Halit Fahri Ozansoy Primary School, (100 students, 10 teachers) - İbrahim Akoğlu Primary School, (100 students, 10 teachers) The district of Kızılcahamam in province of Ankara - Kazım Karabekir Primary School, (100 students, 10 teachers) The information that is gathered by survey forms in these primary schools can be analysed and frequency and percent of each question in the questionnaire have been taken and they have been changed to table and interpreted in order to make the aims of the research real. The knowledge gathered by the interview forms has been analysed and interpreted. It has been seen that primary school fourth and fifth school students did not like the designs of graph in the story books which are written for them according to the gathered data from survey and interview. The students defined that the pictures in the child story books do not interest their attentions very much, drawings are not very well and they do not place on the pages suitability, the amount of their numbers are not enough, they are a little related to the story which is explained in the book, it does not reflect the story, it does not supply the permanence in learning, the colours of picture are little suitable for the subject explained in the book, the pictures of theIV covers of story books and their colours and writings do not interest the students interests in order to buy and read that story book and also the poor quality papers which the story book printed have been affected the children negatively. The students have been determined that the pictures which are used in the story books can be attractive in order to relate to the subject which is explained in the story and it can be understandable, related to the story directly, can be made lively and suitable colours, the colours, pictures and writings of covers of story books can have some specialities, the cover and binding of books can be strong in order to use it for a long time, they can be printed with high quality paper, they can be big enough to be carry by primary school students and also well-qualified graph design artists can be taken a duty in order to prepare these story books' writing, pictures, cover, binding in the suitability of the subjects designs. It is seen that the teachers like students did not enjoy the graph designs in the child story books according to data gathered from interview forms. The teachers have been determined that the child story books' graph designs can be prepared by the well-qualified graph design artists for the students visual perceptions, ages, senses, logical and physical developments, and also the specialities of esthetics and artistic can be taken into account for preparing books for the children. The graph design artist should work on the child story book design very fastidious, all of the formal subjects to binding from covers, to pictures from page arrangement and to print from used paper.