Türkiye genelinde ortaöğretim fen branşı öğretmen ve öğrencilerinin bilimin doğası üzerine görüşlerinin araştırılması

Abstract

Bu çalışmanın amacı Türkiye'deki fizik, kimya, biyoloji öğretmenleri ve lise10. sınıf matematik-fen branşı öğrencilerinin bilimin doğası hakkında bakış açılarınıaraştırmaktır. Araştırmaya Türkiye'nin yedi coğrafik bölgesinden seçilen 21 ildekiYabancı Dil Ağırlıklı Lise, Fen Lisesi ve Anadolu Lisesinden toplam 1994 öğrencive 362 öğretmen (fizik 115, kimya 124 ve biyoloji 123) katılmıştır. Katılımcıların?bilimin doğası? hakkındaki görüşlerini değerlendirmek için Aikenhead, Ryan veFleming (1989) tarafından deneysel yolla geliştirilen, dokuz kategoriden ve 114çoktan seçmeli sorudan oluşan ?Fen'in Doğası Hakkındaki Görüşler? (VOSTS)anketi kullanılmıştır. Bilim (1 soru), Bilim insanının karakteristik özelliği (3 soru),Bilimsel bilginin sosyal yapısı (2 soru), Bilim ve teknolojinin toplum üzerine etkisi(3 soru), Toplumun bilim ve teknoloji üzerine etkisi (2 soru), Bilimsel bilgininkarakteristik özellikleri (14) konu başlıklarını içeren toplam 25 soru bu araştırma içinseçilerek Türkçe'ye çevrilmiş ve adapte edilmiştir. Katılımcıların bilimin doğasıhakkındaki görüşlerini daha detaylı incelemek amacıyla 9 öğretmen ve 10 öğrenci ilegörüşmeler yapılmıştır.Sonuçlar, öğretmen ve öğrencilerin bilimin doğası konusunda birçok kavramyanılgısına sahip olduklarını göstermiştir. Katılımcıların bilimsel gözlemler;sınıflandırma tekniklerinin doğası; bilimsel bilginin değişebilirliği ve sebep-sonuçilişkileri gibi konularda çağdaş (gerçekçi) görüşlere sahip olduklarını gösterirkenbilimin tanımı, bilimsel modellerin doğası, hipotezler, teoriler ve kanunlar arasındakiilişkiler, bilimsel yöntem, bilimin temel varsayımları, bilimsel bilginin epistemolojikdurumu ve disiplinlerin arasındaki ilişkiler hakkında geleneksel görüşlere sahipolduklarını ortaya koymuştur. Öğretmen ve öğrencilerle yapılan görüşmelerinanalizi de bu bulguları desteklemiştir.Öğrencilerin bilimin doğası hakkında çağdaş bakış açısına en çok sahipoldukları bölge Marmara Bölgesi, yetersiz bakış açısına en fazla sahip olduğu bölgeGüneydoğu Anadolu Bölgesi olarak tespit edilmiştir. Öğretmenlerin bilimin doğasıhakkında çağdaş bakış açısına en çok sahip oldukları bölge Ege Bölgesi, yetersizbakış açısına en fazla sahip olduğu bölge ise Akdeniz Bölgesi olarak tespit edilmiştir.iiKız öğrencilerin çağdaş bakış açısına en fazla Akdeniz Bölgesinde, erkeköğrencilerin ise Marmara Bölgesinde sahip olduğu tespit edilmiştir. Kız ve erkeköğrencilerin yetersiz bakış açısına, sosyo-ekonomik gelişmişlik seviyesinde en sonsırada olan Güneydoğu Anadolu Bölgesinde en fazla sahip olduğu bulunmuştur.Öğretmenlerin bilimin doğasına bakış açılarında cinsiyete göre anlamlı birfark bulunamamıştır. Öğretmenlerin branşlarına göre, toplum ve bilimin birbiriüzerine etkisi, hipotez, teori ve kanunlarla ilgili olan sorularda farklılık olduğu diğerkonularda istatistiksel olarak anlamlı bir fark olmadığı tespit edilmiştir.Öğretmenlerin hizmet yıllarına göre bilimin toplum üzerine etkisi, biliminsanlarının karakteristik özellikleri, Bilimsel bilginin sosyal yapısı, hipotezler,teoriler ve kanunlar, bilimler arası kavramların tutarlılığı ilgili olan sorularda anlamlıfarklılık olduğu diğer konularda istatistiksel olarak anlamlı bir fark olmadığı tespitedilmiştir.Anahtar kelimeler: Bilimin doğası hakkında görüşler, Fizik, Kimya, BiyolojiÖğretmenleri, Lise öğrencileri, bilimsel bilgi, bilimsel yöntem, kavram yanılgıları.iiiABSTRACTThe aim of this study is to investigate the views of physics, chemistry,biology teachers and 10th class math-science students on nature of science (NOS) inTurkey. A total of 1994 students and 362 teachers (physics 125, chemistry 124 andbiology 123) chosen from high schools of foreign language, high schools ofscience, and high schools of Anatolia in 21 cities of seven geographical regionsparticipated in the study. In order to assess the views of participants on NOS, Viewson Science-Technology-Society (VOSTS) questionnaire developed by Aikenhead,Ryan and Fleming (1989) and composed of 9 categories and 114 multiple-choicequestions were utilized. A total of 25 chosen questions ( science-1 question, thecharacteristics of science person-3 questions, the social structure of scientificknowledge- 2 questions, the effects of science and technology on society- 3questions, the effects of society on science and technology-2 questions, thecharacteristics scientific knowledge-14 questions) were translated and adapted intoTurkish. Interviews with 9 teachers and 10 students were also conducted in order tounderstand the participants' views on NOS in depth.The results of this study revealed the misconceptions of teachers and studentson NOS. The results of this study also indicated that the participants held traditionalviews on the definition of the nature of scientific models, the relationships betweenhypotheses, theories, and laws, the scientific method, fundamental assumptions ofscience, epistemological status of scientific knowledge and relationships betweendisciplines while they have contemporary (realistic) views on the scientificobservations, the nature of classification schemes, the tentativeness of scientificknowledge, and cause and effect relationships. Analysis of interviews with teachersand students also supported these findings.It has been found out that the region in that the students have the mostcontemporary views on the NOS is the Marmara Region and the least contemporaryviews on the NOS is the Southeastern Region. As for the teachers, it is the AegeanRegion in that the teachers have the most contemporary views on the NOS but it isivthe Mediterranean Region in that the teachers have the least contemporary views onthe NOS.It has been found out that the female students of Mediterranean Region andthe male students of Marmara Region have the most contemporary views on theNOS. Besides, male and female students of Southeastern Region which comes thelast as for the social-economic development the have the least contemporary viewson the NOS.It hasn't been found out a big difference between male and female teachers onthe views of NOS. In addition to that the effect of society and science on each other,according to the branches of teachers, differentiates regarding the questions ofhypotheses, theories and laws but for the other subjects statistically.According to the experience of science teachers, there were significantdifferences in their views on the effect of science on society, the characteristicsscience persons, the social structure of scientific knowledge, hypotheses, theories andlaws, coherence of concepts across disciplines but for the other subjects statistically.Keywords: Views on nature of science, science teachers, high schoolstudents, scientific knowledge, scientific method, misconceptions.

The aim of this study is to investigate the views of physics, chemistry,biology teachers and 10th class math-science students on nature of science (NOS) inTurkey. A total of 1994 students and 362 teachers (physics 125, chemistry 124 andbiology 123) chosen from high schools of foreign language, high schools ofscience, and high schools of Anatolia in 21 cities of seven geographical regionsparticipated in the study. In order to assess the views of participants on NOS, Viewson Science-Technology-Society (VOSTS) questionnaire developed by Aikenhead,Ryan and Fleming (1989) and composed of 9 categories and 114 multiple-choicequestions were utilized. A total of 25 chosen questions ( science-1 question, thecharacteristics of science person-3 questions, the social structure of scientificknowledge- 2 questions, the effects of science and technology on society- 3questions, the effects of society on science and technology-2 questions, thecharacteristics scientific knowledge-14 questions) were translated and adapted intoTurkish. Interviews with 9 teachers and 10 students were also conducted in order tounderstand the participants? views on NOS in depth.The results of this study revealed the misconceptions of teachers and studentson NOS. The results of this study also indicated that the participants held traditionalviews on the definition of the nature of scientific models, the relationships betweenhypotheses, theories, and laws, the scientific method, fundamental assumptions ofscience, epistemological status of scientific knowledge and relationships betweendisciplines while they have contemporary (realistic) views on the scientificobservations, the nature of classification schemes, the tentativeness of scientificknowledge, and cause and effect relationships. Analysis of interviews with teachersand students also supported these findings.It has been found out that the region in that the students have the mostcontemporary views on the NOS is the Marmara Region and the least contemporaryviews on the NOS is the Southeastern Region. As for the teachers, it is the AegeanRegion in that the teachers have the most contemporary views on the NOS but it isivthe Mediterranean Region in that the teachers have the least contemporary views onthe NOS.It has been found out that the female students of Mediterranean Region andthe male students of Marmara Region have the most contemporary views on theNOS. Besides, male and female students of Southeastern Region which comes thelast as for the social-economic development the have the least contemporary viewson the NOS.It hasn?t been found out a big difference between male and female teachers onthe views of NOS. In addition to that the effect of society and science on each other,according to the branches of teachers, differentiates regarding the questions ofhypotheses, theories and laws but for the other subjects statistically.According to the experience of science teachers, there were significantdifferences in their views on the effect of science on society, the characteristicsscience persons, the social structure of scientific knowledge, hypotheses, theories andlaws, coherence of concepts across disciplines but for the other subjects statistically.Keywords: Views on nature of science, science teachers, high schoolstudents, scientific knowledge, scientific method, misconceptions.