İlköğretim okullarının bürokratikleşme düzeyi ile öğretmenlerin örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişki (Ankara ili örneği)

Abstract

Bu araştırmada Ankara ili merkez İlçelerinde Milli Eğitim Bakanlığı'na bağlı resmi ilköğretim okullarında görev yapan öğretmen görüşlerine göre, okulların otorite hiyerarşisi, kurallar/düzenlemeler, nesnellik ve prosedürel özellikler boyutlarındaki bürokratikleşme düzeyi ile öğretmenlerin duygusal bağlılık, devam bağlılığı ve normatif örgütsel bağlılık düzeyleri arasındaki ilişkinin belirlenmesi amaçlanmıştır.Tarama modelindeki bu araştırmanın örneklemini 2008-2009 öğretim yılında Ankara ili merkez ilçelerine bağlı resmi ilköğretim okullarında görev yapan 454 öğretmen oluşturmaktadır. Okulların bürokratik özelliklerinin (otorite hiyerarşisi, kurallar/düzenlemeler, nesnellik, prosedürel özellikler) gerçekleşme düzeyini ve öğretmenlerin duygusal bağlılık, devam bağlılığı ve normatif örgütsel bağlılık düzeylerini belirlemek üzere iki ayrı ölçekten faydalanılmıştır. Alt problemlerin çözümlenmesi amacıyla, ölçekler aracılığıyla elde edilen veriler SPSS 15 paket programına aktarılmış, aritmetik ortalamaları, standart sapma değerleri, Pearson momentler çarpım korelasyon katsayıları hesaplanmış ve çoklu doğrusal regresyon analizi yapılmıştır. Araştırma sonucunda;İlköğretim okullarının orta düzeyde bürokratikleşme gösterdiği belirlenmiştir. En yüksek düzeyde gerçekleşen bürokratikleşme boyutunun prosedürel özellikler olduğu, bu boyutu kurallar düzenlemeler ve nesnellik boyutunun izlediği sonucuna ulaşılmıştır. En düşük bürokratikleşmenin ise otorite hiyerarşisi boyutunda olduğu ortaya koyulmuştur.Öğretmenlerin en yüksek örgütsel bağlılık türünün duygusal bağlılık olduğu, bunu normatif bağlılığın izlediği belirlenmiştir. Öğretmenlerin en düşük örgütsel bağlılık türünün ise devam bağlılığı olduğu sonucuna ulaşılmıştır.İlköğretim okullarının bürokratikleşme düzeyi ile öğretmenlerin duygusal bağlılık ve normatif bağlılık düzeyleri arasında orta düzeyde ve anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Bürokratikleşme düzeyi ile devam bağlılığı arasındaki ilişkinin ise daha düşük düzeyde ve anlamlı bir ilişki olduğu saptanmıştır.Anahtar kelimeler: Bürokratikleşme, örgütsel bağlılık, duygusal bağlılık, devam bağlılığı, normatif bağlılık.

In this study, the relationship between the level of bureaucratization in dimensions of schools? hierarchy of authority, rules/ regulations, objectivity and procedural characteristics and levels of affective commitment, continuance commitment, and normative organizational commitment of teachers is investigated according to the opinions of teachers teaching in public primary schools in central districts of Ankara.The sample of this survey type research includes 454 teachers teaching in public primary schools in central districts of Ankara in 2008- 2009 academic year. There are two data gathering tools which are used to determine the fulfillment level of the schools? bureaucratic characteristics (the hierarchy of authority, rules/ regulations, objectivity, continuance commitment, procedural) and levels of affective commitment, continuance commitment, and normative organizational commitment of teachers. The data are analyzed thorough SPSS 15 program and mean, standard deviation, Pearson? correlation coefficients are calculated and multiple linear regression analyses are conducted.The findings of the study are: there is a middle level of bureaucratization in primary schools. The dimension of procedural characteristics has the highest level of bureaucratization. Moreover, the rules/regulations, and objectivity dimensions are have the less level of bureaucratization, respectively. The lowest bureaucratization level is found in dimension of hierarchy of authority.The teachers? organizational commitment characteristics from highest to lowest are found as to be affective commitment, normative commitment, and continuance commitment.There is a middle level and significant relationship between the bureaucratization level of primary schools and teachers? affective and normative commitments. On the other side, there is a lower level and significant relationship between bureaucratization level and continuance commitment of teachers.Keywords: Bureaucratization, organizational commitment, affective commitment, continuance commitment, normative commitment.