Argümantasyon tabanlı biyoetik eğitiminde örnek bir uygulama: Genetiği değiştirilmiş organizma ve genetik tarama testi

Abstract

Günümüzde teknolojideki hızlı gelişim, biyoteknoloji alanında önemli gelişmeler meydana getirmiştir. Yaşanan bu gelişmeler toplum ve bilim arasında tartışmalı konuları gündeme getirmiştir. Bu nedenle biyoloji eğitimindeki bilimsel araştırma ve uygulamalarda etik fikir birliğini dikkate almak gerekmektedir. Fen eğitiminin önemli sonuçlarından biri de öğrencilerin bu konuda daha derin bir anlayış geliştirebilmelerini ve toplumbilimsel konularda dengeli kararlar alabilmelerini sağlamaktır. Biyoetik eğitimi biyolojik bilimler tarafından gündeme getirilen tartışmalarda öğrencilerin farkındalıklarını artırmak, bilinçlerini yükseltmek, bilimsel gerçekler ve etik ilkelerden yararlanarak kendi karar verme becerilerini geliştirmesini hedeflemektedir. Bu hedefe ulaşabilmek için öğretmenlerin büyük sorumlulukları vardır. Biyoetik eğitiminde cevabı olmayan tartışmalı konular geleneksel öğretim yöntemi içinde kolaylıkla kullanılamaz. Bu yüzden öğrencilerin özgürce tartışabileceği kendi özgür inanç ve değerlerini ifade edebilecekleri alternatif öğretim yöntemleri gerekir. Smith (1992) bu temel özellileri kapsayan ` Biyoetik Eğitimi Süreci Modeli ` önermektedir. Etik karar verme sürecinde yer alan tüm prensipleri kapsayan bu model yedi aşamalı bir yapıya sahiptir.1.İkilemi tanımlama ve sunma2.Önbilgileri ortaya çıkarma3.Bireysel bakış açılarını tanımlama4.Küçük grup tartışması (anlama)5.Sınıf tartışması (ortak karara varma)6.Tartışmayı sonlandırma ve özetleme7.Genişletme ve uygulamaBiyolojik bilimlerin neden olduğu değer sorunlarına (sosyal, kültürel, dini, ahlâki ve yasal çerçevede) derslerde yer verilmesinin toplumsal bilinçlenme ve farkındalığı artırmada ne kadar önemi olduğu bilinse de, akademisyenlerin, gerekse ilköğretim ve ortaöğretimde görev yapan öğretmenlerin bu konulara derslerinde yeterince yer veremediklerini ortaya koymaktadır. Bundan dolayı çalışma üç araştırma sorusu üzerine odaklanmaktadır;1.Biyoetik eğitimi sürecinin öğrencilerin argümantasyon kalitesine etkisi var mıdır?2.Bilimsel bilginin argümantasyon kalitesine etkisi var mıdır?3.Biyoetik eğitim sürecinin öğrencilerin sahip olduğu etik değerlere etkisi var mıdır?Araştırma sorularının cevaplarını ortaya çıkarabilmek için bu çalışmada yarı deneysel ön test- son test kullanılmıştır. Çalışma 3. Sınıf biyoloji öğretmenliği öğrencileriyle yapılmıştır. Öğrencilere bilgi testi ön test olarak uygulanmış ve bilgi düzeyleri belirlenerek üst, orta ve alt gruptan 12 öğrenci seçilmiştir. Genetik tarama testi ve genetiği değiştirilmiş organizmalar konularıyla ilgili 2 senaryo hakkında öğrencilerle görüşme yapılmıştır. Görüşme sonuçları argümantasyon kalitesi rubriği kullanılarak değerlendirilmiştir. Çalışma sonuçları biyoetik eğitiminin öğrencilerin argümantasyon kalitesini önemli ölçüde etkilediğini göstermektedir. İçerik bilgisinin argümantasyon kalitesine bir etkisi olmadığını ortaya çıkarmıştır. Biyoetik eğitim sürecinin öğrencilerin sahip olduğu etik değerlere önemli bir etkisinin olduğu gözlenmiştir.Anahtar Kelimeler: Biyoetik, biyoetik eğitimi, biyoloji eğitimi, biyoteknoloji, genetik mühendisliği, argümantasyon

Nowadays, the rapid growth of technology has produced important developments in biotechnology techniques. These developments have raised new controversial issues between society and science. Therefore there is a need in science education to consider scientific research and its applications alongside ethical consensus. One of the essential outcomes of science education is to enable students to develop deeper understanding of the subject and to be able to make informed and balanced decisions about socioscientific issues. Bioethics education chiefly aims to increase students? awareness of the controversies raised by biological sciences, to raise their consciousness, and to improve their decision-making skills making use of scientific facts and ethical principles.To achieve this goal, the teacher, who is in charge of leading this process, has huge responsibilities. In bioethics education, controversial subjects with no clear-cut answers do not fit easily within the traditional teacher-centred models of instruction. Since these kinds of subjects require alternative learning settings where students can freely discuss and express their beliefs and values. Smith (1992) proposes a ?Framework for Teaching Bioethics? that comprises these basic features. Developed in view of the basic principles involved in the ethical decision-making process, this model has a seven-step structure that aims at reflecting on and reaching a conclusion about a moral dilemma put forward by the teacher for debate purposes:-Identification and Presentation-Gathering Background Information-Individual Value Clarification-Small Group Discussion-Class Discussion-Closure-Extension or ImplementationEven though classroom debates of value issues (social, cultural, religious, moral, and legal) caused by biological sciences have been demonstrated to significantly contribute to the raising of social consciousness and awareness, research shows that neither academics in higher education nor teachers in primary and secondary education deal with these issues sufficiently in their classes. So, this study focuses on two research questions:1-Is there a significant effect of ?Framework for Teaching Bioethics? on students? argumentation quality?2-How individuals? content knowledge contribute their argumentation quality?3-Is there a significant effect of ?Framework for Teaching Bioethics? on students? ethical values?To reveal the answers of research questions, in this study a quasi-experimental pre-post test design was used. The participants of the study were fourth grade biology teacher candidates (n=31). General Biology Achievement Test (GBAT) was used to determine students? content knowledge level. Also interviews were conducted with 12 of participants, who were selected according to their GBAT scores. During interviews participants advanced their positions about ethical dilemmas, which were about genetically modified organisms and genetic screening tests. Participants? arguments assessed in terms of justifications and their scientific grounds based on a four point rubric (Argumentation Quality Rubric). Results indicate that ?Framework for Teaching Bioethics? significantly affected students? argumentation quality. The combined results of the study showed that content knowledge was not significant factor for prediction of argumentation quality.Keywords: Bioethics, bioethics education, biology, biotechnology, genetic engineering, argumentation