Fen bilgisi öğretmen adaylarının fen içeriği ile ilişkilendirilmiş bilimin doğası konusundaki pedagojik alan bilgilerinin gelişimi

Abstract

Fen eğitiminin temel amaçları arasında sayılan bireylerin fen okuryazarı olarak yetiştirilmesi vizyonu, yeni öğretim programlarının hazırlanması ve hâlihazırdaki öğretim programlarının güncellenmesi çalışmalarında önemli bir yer tutmaktadır. Bilimin doğası ise fen okuryazarlığının bileşenlerinden biridir. Bu çalışmada ?bilimin doğasını nasıl öğretiriz?? ya da ?bilimin doğasını fen içeriği ile ilişkilendirerek nasıl öğretebiliriz?? soruları üzerinde durulmaktadır. Bu noktada öğretmen adayları ya da öğretmenlerin sahip olmaları gereken bilgi ve becerileriyle bunların öğretim sürecine yansıtılması anlamında kullanılan pedagojik alan bilgisi (PAB) kavramı ön plana çıkmaktadır. PAB?ın öğretim süreci içerisindeki gözlem ve değerlendirilmesi ise genellikle önceden belirlenmiş bir konunun kontrollü şartlar altında yoğunlaştırılması ya da küçültülmesi ile gerçekleştirilen mikroöğretim uygulamaları ile yapılmaktadır.Bu araştırma ile açık-düşündürücü etkinliklere dayalı bilimin doğası öğretimi ve fen içeriği ile ilişkilendirilmiş bilimin doğası konusundaki PAB öğretimi yapılan fen bilgisi öğretmen adaylarının, fen içeriği ile ilişkilendirilmiş bilimin doğası konusundaki PAB?larında meydana gelen gelişimlerin mikroöğretimle araştırılması amaçlanmıştır. Bu amaçla, Fen Bilgisi Öğretmenliği Anabilim Dalı 3. sınıf derslerinden Bilimin Doğası ve Bilim Tarihi dersi bünyesinde 40 öğretmen adayı ile pilot çalışma, 50 öğretmen adayı ile de 14 hafta süren asıl uygulama yapılmıştır. Ayrıca amaçlı örneklem yöntemlerinden maksimum çeşitlik örneklemesine gidilerek Bilimin Doğası Hakkında Görüşler Anketi (BDHGA) C Formu ön test ve son testinden sonra 12, mikroöğretim uygulamalarından sonra da 3 öğretmen adayı ile yarı yapılandırılmış görüşmeler (YYG) gerçekleştirilmiştir.Araştırma karma araştırma yöntemlerinden açımsayıcı ardışık desen, zayıf deneysel desenlerden tek grup ön test son test deseni ve durum çalışmalarından iç içe geçmiş çoklu durum desenine sahiptir. Araştırmada veri toplama aracı olarak BDHGA ve YYG?nin yanı sıra araştırma ile geliştirilmiş Dereceli Puanlama Anahtarı, Gözlem-Video Kaydı, Sınıf İçi Gözlem-Kontrol Çizelgesi ve Öğretmen Adayı Ders Planları kullanılmıştır. Araştırmanın nitel verileri içerik analizi, betimsel analiz ve doküman incelemesi ile nicel verileri ise ilişkili örneklemler için t-testi kullanılarak SPSS 17 paket programı ile analiz edilmiştir.Araştırmadan elde edilen hem nitel hem de nicel bulgulara göre öğretmen adaylarına verilen açık-düşündürücü etkinliklere dayalı bilimin doğası öğretimi, onların bilimin doğası bilgilerini olumlu yönde etkilemiştir. Bununla birlikte bilimin doğasına ilişkin hala birtakım kavram yanılgısına sahip öğretmen adayları da tespit edilmiştir. Ayrıca araştırma ile fen içeriği ile ilişkilendirilmiş bilimin doğası konusundaki PAB modeli geliştirilmiştir. Bu model temel alınarak yapılan mikroöğretim sürecinde izlenen 3 öğretmen adayının fen içeriği ile ilişkilendirilmiş bilimin doğası konusundaki PAB?larında ciddi gelişimler kaydedilmiştir. Araştırmada son olarak öğretim uygulamalarına, kavramsal gelişime, öğretim programına, öğretmen eğitimine ve bu konuda çalışma yapacak olan araştırmacılara yönelik öneriler ile araştırmacının karşılaştığı zorluk ve deneyimlere yer verilmiştir.

Scientific literacy is the overarching goal of science education. An adequate understanding of Nature of Science (NOS) is an indispensable component of scientific literacy. An adequate understanding of NOS is considered to be an important educational outcome in the official science curricula in Turkey. Therefore, the teaching of NOS and the integration of NOS into science content are the issues noteworthy for science educators. In fact, science educators across the globe have spent considerable effort to help both pre-service and in-service science teachers to develop pedagogical competency to teach NOS in an effective manner. In this study, I focus on pre-service science teachers? Pedagogical Content Knowledge (PCK) for NOS. PCK briefly refers to teachers? knowledge and skills as well as the reflection of these knowledge and skills to their teaching. The observation and evaluation of PCK are usually possible through micro-teaching, which is a controlled practice of teaching in a focused manner in terms of scope and content.The purpose of this study, therefore, was to investigate the development of pre-service science teachers? PCK regarding the teaching of NOS embedded in a science content through observation of their micro-teaching practices. The pre-service science teachers involved in this study participated in a course, where they learned about PCK regarding the teaching of NOS, which is embedded into a science content and given through activities designed by explicit-reflective teaching approach. A pilot study was performed with 40 pre-service science teachers prior to the main study. The main study was conducted with 50 freshman pre-service science teachers enrolled in the Elementary Science Education department. All pre-service science teachers in this study were enrolled in a course named, Nature of Science and History of Science. The course lasted for 14 weeks. The sample was selected via purposeful sampling strategy by assuring representation of maximum variation.The research in this study was accomplished through mixed-method research designs, in which exploratory-sequential design and weak-experimental design, which is pretest-posttest single group design, were utilized jointly. Data were collected by means of pre- and post- administration of Views of Nature of Science Questionnaire-Form C (VNOS-C) before and after 12-week micro-teaching practices as well as by semi-structured interviews conducted with 3 pre-service science teachers as a follow-up. Moreover, in-class observation-control checklist and a rubric were developed by the researcher to evaluate the micro-teachings, video-recording of all micro-teachings were done, and lesson plans prepared by the pre-service science teachers were used as additional data sources. Qualitative data were analyzed by qualitative content analysis, descriptive analysis, and investigation of written documents, while quantitative data were analyzed by using paired samples t-test with SPSS 17 statistical software.The results of the study demonstrate the effectiveness of explicit-reflective, activity-based NOS teaching in improving pre-service science teachers? knowledge of NOS, despite a number of cases, who still hold misconceptions at the end of the instruction. An important outcome of this study is the model of PCK regarding the teaching of NOS embedded within a specific science content. The follow-up interview conducted with 3 pre-service teachers, who were enrolled in the course where the model is the main component of the instruction, revealed significant improvement in pre-service teachers? PCK regarding the teaching NOS embedded into a science content in their micro-teaching practices. In conclusion, the findings of this study have significant implications for curriculum development and pre-service science teacher education; the recommendations for further research and the difficulties as well as experiences of the researcher are also presented.