1960 Askeri Darbesinin üniversitelere müdahalesi ve 147`ler Tasfiyesi

Abstract

Bu çalışmada, 27 Mayıs 1960 darbesi sonrası oluşan Milli Birlik Komitesi tarafından çıkartılan 114 sayılı kanunla üniversitelerdeki görevlerinden affedilen 147 öğretim üyesinin kimler olduğu, uzaklaştırılma nedenleri, o dönem yaşanan gelişmeler ve yaşanan bu olaya kamuoyunun tepkisi incelenmiştir. Dünyada ve Türkiye'de üniversiteler tarihleri boyunca yaşanan siyasi gelişmelerden en çok etkilenen kurumların başında gelmişlerdir. Her siyasi iktidar üniversiteleri kendi himayesi altında tutmanın peşine düşmüş doğrudan ya da dolaylı olarak üniversitelere müdahalelerde bulunmuştur. Belirtilen nedenlerle, araştırmanın kavramsal çerçevesinde dönemin siyasi gelişmelerinin yanı sıra, üniversite ve özerklik kavramları da incelenerek siyaset - üniversite ilişkisi de ortaya konulmaya çalışılmıştır.Araştırmada; tarihi araştırma metodu kullanılarak ilgili belgeler taranmak suretiyle verilere ulaşılmıştır. Elde edilen verilerde; Türkiye'nin siyasi yapısı, 27 Mayıs 1960 darbesi ve sonrası yaşanan gelişmeler, üniversiteler tarihi, 114 sayılı kanunla üniversitelerde yaşanan tasfiye hareketi ve tasfiye edilenlerin kimler olduğu incelenmiştir. Ayrıca, 114 sayılı kanunun çıktığı 28 Ekim 1960 tarihinden itibaren Milliyet, Vatan, Tercüman ve Cumhuriyet Gazeteleri'nin arşivleri taranmış, İstanbul Üniversitesi, İstanbul Teknik Üniversitesi ve Ankara Üniversiteleri'nden gerekli izinler alınarak arşivlerdeki 147 öğretim görevlisiyle ilgili bilgilere ulaşılmaya çalışılmıştır. Ancak İstanbul ve Ankara Üniversiteleri araştırma için gerekli izni vermemiştir.114 sayılı kanunla 147 öğretim üyesinin somut delillere dayandırılmadan ve kendilerine savunma hakkı verilmeden bir daha dönmemek üzere üniversitelerden tasfiye edilmiş olmaları nedeniyle araştırmada bu tasfiye süreci ve üniversite - siyaset ilişkisi de incelenmiştir.

In this study, it was examined who 147 academicians that were discharged in accordance with the law no.114 that was enacted by Committee of National Unity constituted by post 27 May 1960 coup, reasons for this removal, emerging developments at this period and reaction of public opinion to these developments.Universities are amenable to political events in Turkey also in the world throughout history. Any political powers have aimed to patronise universities and interfere them directly or indirectly. It has been tried to put forth relations between universities and politics by analysing academic autonomy as well as the political developments of the period at the conseptual framework of the research depending on mentioned reasons.It was reached the information by means of scanning corresponding documents by being used historical research method in this research. It has been analysed that political structure of Turkey, the emerging developments post 1960 coup, history of universities, discharging movements in accordance with the law no.114, and who these discharged academicians were. In addition to these; Milliyet, Vatan, Tercüman, Cumhuriyet newspapers? archieves were scanned since issue date of the law of 114 and it has been tried to reach information related to 147 academicians by being taken necessary permissions from Istanbul Technical University, Ankara University, İstanbul University.It has also been researched discharging from universities for good of 147 academicians in accordance with the law no.114 without being based upon tangible evidence and being given right of defence and in this context, relations between universities and politics have been a subject for this research.