Örgütsel sessizliğin okul yönetiminde kayırmacılık ve öğretmenlerin öz yeterlik algısı ile ilişkisi

Abstract

Bu araştırmanın amacı örgütsel sessizliğin, okul yönetiminde kayırmacılık ve öğretmenlerin öz yeterlik algısı ile ilişkisi olup olmadığını açıklamaktır. Araştırmanın evrenini, 2014-2015 öğretim yılında Ankara ilinin dokuz ilçesindeki (Altındağ, Çankaya, Etimesgut, Gölbaşı, Keçiören, Mamak, Sincan, Yenimahalle ve Pursaklar) resmi ilkokullarda görev yapmakta olan öğretmenler oluşturmaktadır. İlişkisel tarama modelinde yapılan araştırmanın örnekleminde, 473 öğretmen yer almıştır. Araştırmada kullanılmak üzere hazırlanan anketin birinci bölümünde araştırmacı tarafından hazırlanan katılımcıların demografik bilgilerini içeren bölüm bulunmaktadır. Anketin ikinci bölümünde Kahveci ve Demirtaş (2013a) tarafından geliştirilen `Öğretmenler İçin Örgütsel Sessizlik Ölçeği`, üçüncü bölümünde Erdem ve Meriç (2012) tarafından geliştirilen `Okul Yönetiminde Kayırmacılık Ölçeği`, dördüncü bölümde Tschannen-Moran ve Hoy (2001) tarafından geliştirilen ve Kurt (2009) tarafından Türkçe'ye uyarlanan `Öğretmen Öz Yeterlik Ölçeği` yer almıştır. Verilerin analizi SPSS 19.0 programı kullanılarak yapılmıştır. Verilerin çözümlenmesi için Pearson Momentler Çarpım Korelasyon Katsayısı, Çoklu Doğrusal Regresyon Analizi, t-Testi ve Tek Yönlü Varyans Analizi (ANOVA) testleri kullanılmıştır. Araştırma sonucunda öğretmenlerin örgütsel sessizlik algılarının, korku ve risk algısı ile bağlamsal faktörler alt boyutlarında `orta` düzeyde olduğu; okul yönetiminde kayırmacılığın örgütleme, değerlendirme, koordinasyon ve planlama alt boyutlarında `düşük` düzeyde olduğu; öz yeterlik algılarının ise `yüksek` düzeyde olduğu ortaya çıkmıştır. Örgütsel sessizliğin korku ve algılanan risk boyutunun, okul yönetiminde kayırmacılık algısının örgütleme, değerlendirme, koordinasyon ve planlama alt boyutları ile olumlu yönde, orta düzeyde ve anlamlı olarak ilişkili olduğu görülmüştür. Benzer şekilde örgütsel sessizliğin bağlamsal faktörler boyutu da okul yönetiminde kayırmacılık algısının örgütleme, değerlendirme, koordinasyon ve planlama boyutlarıyla orta düzeyde, olumlu ve anlamlı olarak ilişkili olduğu saptanmıştır. Buna karşılık öğretmenlerin öz yeterlik algısının, öğretmenlerin örgütsel sessizlik ve okul yönetiminde kayırmacılık algılarının hiçbir alt boyutu ile anlamlı düzeyde ilişkili olmadığı görülmüştür. Yapılan çoklu doğrusal regresyon analizi sonucunda, koordinasyon ve değerlendirme değişkenlerinin korku ve algılanan risk üzerinde anlamlı bir yordayıcı olduğu görülmüştür. Ayrıca, değerlendirme değişkeninin bağlamsal faktörler üzerinde anlamlı bir yordayıcı olduğu saptanmıştır.

The purpose of this study is to explain whether or not there is a relationship between organizational silence, and favoritism in school management and self-efficacy perception of teachers. The population of the study consists of teachers that work in public schools in the central dirtricts, Altındağ, Çankaya, Etimesgut, Gölbaşı, Keçiören, Mamak, Sincan, Yenimahalle and Pursaklar, of the city of Ankara. There are 473 teachers in the study that is conducted in relational screening model. In the first part of the survey that was prepared to be used in the study, there is the section, prepared by the researcher, which includes the demographic information of the participants. `The Organizational Silence Scale for Teachers` developed by Kahveci and Demirtaş (2013a) is in the second part of the survey, `The Favoritism Scale in the School Management` developed by Erdem and Meriç (2012) is in the third part, and `The Teacher Self-Efficacy Scale` developed by Tschannen-Moran and Hoy (2001) and adapted to Turkish by Kurt (2009) is in the fourth part. SPSS 19.0 program is used in the analysis of the data. Pearson Product-Moment Correlation Analysis, Multiple Linear Regression Analysis, t-Test, and One-Way Analysis of Variance (ANOVA) tests are used for the analysis of the data. As a result of the study, the organizational silence perceptions of teachers are revealed as being on the `medium` level in the fear and risk perception and contextual factors sub-dimensions; favoritism in school management is revealed as being on the `low` level in the organization, evaluation, coordination and planning sub-dimensions; and self-efficacy perceptions are revealed as being on the `high` level. The fear and perceived risk dimensions of organizational silence are observed to be positively, on a mid-level and significantly related with the organization, evaluation, coordination and planning sub-dimensions of favoritism perception in school management. Similarly, the contextual factors dimension of organizational silence is detected to be positively, on a mid-level and significantly related with the organization, evaluation, coordination and planning dimensions of favoritism perception in school management. Hovewer, the self-efficacy perceptions of teachers are observed to be not significantly related to all of the sub-dimensions of organizational silence and favoritism in school management perceptions of teachers. As a result of the performed multiple linear regression analysis, coordination and evaluation variables are observed to be significant predictors of fear and perceived risk. Furthermore, the evaluation variable is determined as a significant predictor of contextual factors.