Türkiye`de mevsimlik tarım işçileri: Temel eğitim sorunları ve çözüm önerileri; fındık tarımı örneği

Abstract

Bu araştırmanın amacı, mevsimlik tarım işçiliğine giden ailelerin temel eğitim çağındaki çocuklarının çalışma koşullarından dolayı; eğitime erişim, okula devam, sağlık ve gelişim hakları bakımından nasıl etkilendiklerinin belirlenmesi ve yaşam koşullarını iyileştirmeye yönelik çözüm önerileri sunmaktır. Araştırma nitel olarak tasarlanmış ve araştırmada olgubilim deseni kullanılmıştır. Araştırma kapsamında Şanlıurfa ve Diyarbakır illeri ile Şanlıurfa'nın Siverek ilçesi ve Diyarbakır'ın Çınar ilçesinde amaçlı örnekleme yöntemi ile seçilen 11 okulda 28 okul yöneticisi 88 öğretmen ile bu illerden Ordu iline fındık toplamaya giden 150 mevsimlik tarım işçisi olmak üzere toplam 266 kişi ile görüşmeler gerçekleşmiştir. Toplanan veriler betimsel analiz ve içerik analizi teknikleriyle çözümlenmiştir. Araştırmada Mevsimlik Tarım İşçisi (MTİ) ailelerin çocuklarının eğitimde yaşadıkları zorluklar ele alınmaktadır. Araştırmadan elde edilen sonuçlara göre mevsimlik tarım işçiliği mart ayında başlayıp kasım ayına kadar devam edebilmektedir. MTİ olarak çalışan aile fertlerinin tamamının bu işe katılması, ailenin bir üyesi olan zorunlu eğitim çağındaki çocukların okullarından uzak kalmalarına neden olmaktadır. Bu durum, eğitime devam etmesi gereken MTİ ailelerin çocuklarının, eğitimden mahrum kalarak mağduriyet yaşamalarına neden olduğu belirtilmiştir. Sonuç olarak mevsimlik tarım işçisi olarak çalışan aileler, tarım sektöründe işgücü ihtiyacının yoğun olduğu aylarda çalışmaktadır. Bu ayların bir bölümü okul eğitiminin yoğun olduğu aylarla çakışmaktadır. Bu durumda ailelerin çocuklarını okula gönderme ile MTİ olarak çalıştırma arasında bir tercih yapmaları gerekmektedir. Bu tercih, yoksulluk ve çaresizlik nedeniyle çocuklarını MTİ olarak çalıştırmadan yana olmaktadır.

The objective of this research is to determine how seasonal agricultural laborers' children at primary education period are influenced due to working conditions in terms of access to education, attendance to school, health and development rights and to present solution recommendations to restore their living conditions. The research was designed as qualitative and a phenomenological pattern was used in research. Under research interviews were performed with a total of 266 people as 28 school managers and 88 teachers chosen by way of purposive sampling method in 11 schools from Şanlıurfa and Diyarbakır provinces and Siverek subprovince of Şanlıurfa, and Çınar subprovince of Diyarbakır and 150 seasonal agricultural laborers from the foregoing provinces leaving for Ordu province to harvest hazelnut . The data collected were analyzed with the descriptive analysis technique and the content analysis technique. In the research the difficulties of children they experience in education from the families of seasonal agricultural laborers (SAL) are discussed. According to the results obtained from research the seasonal agricultural labor starts in March and ends in November. The participation of all members of families working as SAL in this labor causes their children at compulsory education periods as members of the families to be away from schools. It was stated that this situation caused the children of SAL families to be deprived of education and thereof victimized. As a result, the families working as seasonal agricultural laborers work in months when the need of labor force becomes intense in agricultural sector. Part of these months overlaps with the months when the school education is intensified. In such a case the families need to make a preference between whether to send their children to school or to make them work as SAL. This preference is made as to make them work as SAL due to poverty and desperation.