Görsel sanatlar öğretmen adaylarının çevre bilinci düzeylerinin belirlenmesi

Abstract

Bu çalışmanın amacı, geleceğin Görsel Sanatlar öğretmeni olacak Resim-İş öğretmen adaylarının çevre bilinci düzeylerinin belirlenmesi ve bu bilinç düzeyinin bazı değişkenler açısından incelenmesidir. Araştırmada, 2014-2015 Eğitim Öğretim yılında Gazi Üniversitesi ve Kastamonu Üniversitesi'nde eğitim alan 278 Resim-İş öğretmenliği öğrencisinin görüşüne başvurulmuştur. Nicel araştırma desenlerinden tarama yöntemi ile gerçekleştirilen çalışmada Çevre Bilinci Ölçeği kullanılmıştır. Bilgi, tutum ve davranış boyutlarının her birinde 20 madde olmak üzere; toplam 60 maddeden oluşan ölçek, iki üniversitedeki katılımcılara eş zamanlı olarak uygulanmıştır. Veriler SPSS 20.0 analiz programı ile analiz edilmiştir. Veriler normallik testi sonuçlarına göre; parametrik testlerden Tek Yönlü Varyans Analizi, Bağımsız Gruplar T Testi ya da nonparametrik testlerden Kruskall Wallis H Testi, Mann Whitney U testi ile çözümlenmiştir. Araştırma sonuçları incelendiğinde; katılımcıların puan ortalamalarının ölçek ortalamasına yakın bir değerde olduğu, dolayısıyla orta seviyede bir çevre bilinci gözlemlendiği sonucuna ulaşılmıştır. Katılımcıların cinsiyetleri ile çevre bilinci düzeyleri arasındaki ilişki incelendiğinde; Tutum ve Davranış alt boyutlarında anlamlı farklılık tespit edilmiştir. Çevreye yönelik olumlu tutuma sahip olabilme ve yararlı davranış göstermede; erkeklerin katılımcıların kız öğrencilerden daha yüksek ortalamalara sahip oldukları görülmüştür. Öğrenim görülen sınıf düzeyi ile çevre bilinci düzeyleri arasındaki ilişki incelendiğinde; Bilgi alt boyutunda anlamlı farklılık tespit edilmiştir. Görsel sanatlar öğretmen adaylarının çevreye ait ekolojik bilgiye sahip olma düzeyleri, sınıflarındaki düzey yükselişi ile doğru orantılı bir artış göstermiştir. Çevreye yönelik bir eğitim ya da ders alan öğretmen adaylarının, ders almayan katılımcılara göre daha yüksek bir bilgi, tutum ve davranış düzeyine sahip olduğu belirlenmiştir. Eğitim alınan üniversite ile çevre bilinci düzeylerinin değişimi araştırıldığında ise; Gazi Üniversitesi öğretmen adaylarının Kastamonu Üniversitesi'ndeki öğretmen adaylarına göre; ekolojik bilgi düzeylerinde, çevreye yönelik olumlu tutuma sahip olmalarında ve yararlı davranış göstermelerinde daha yüksek puan ortalamalarına sahip oldukları görülmüştür. Bu bulgular ışığında Görsel Sanatlar Öğretmen adaylarının çevre bilinç düzeylerinin yeterli seviyede olmadığı, çevre eğitimi almış olmalarına karşın ölçeğin geneli ve alt boyutları puan ortalamalarındaki düşüklüğün, küresel bir sorun olan çevre eğitimi eksikliğini gösterdiği sonuçlarına ulaşılmıştır. Bu eksikliği giderebilecek çevre eğitimi çalışmaları yapılması gerekliliğine yönelik önerilerde bulunulmuştur.

This study aims to determine the environmental consciousness levels of pre-service art teachers, who are future visual arts teachers, and to examine such consciousness levels in terms of certain variables. The views of 278 pre-service art teachers attending Gazi University and Kastamonu University in the 2014-2015 academic period were taken. The Environmental Consciousness Scale was used in the present study in which survey method, which is a quantitative research design, was employed. The scale had three sub-dimensions: knowledge, attitude, and behavior. Each one of these dimensions consisted of 20 items. In other words, the scale was made up of 60 items in total. It was administered to the participants from the above-mentioned two universities simultaneously. The data were analyzed via SPSS 20.0. Based on the normality test results, the data were analyzed through one-way analysis of variance and independent samples t-test, which are parametric tests, or Kruskall Wallis H test and Mann Whitney U test, which are non-parametric tests. The participants were found to have a score average close to the scale average. Thus, the participants were found to have medium environmental consciousness. A significant difference was found between the environmental consciousness levels of the participants in the sub-dimensions of attitude and behavior by gender. The male participants were seen to have higher averages than the female participants in having positive attitudes towards environment and displaying behaviors beneficial to the environment. A significant difference was found between the environmental consciousness levels of the participants in the sub-dimension of knowledge by grade. The higher their grades were, the more ecological knowledge the pre-service visual arts teachers had. Those pre-service teachers who received training or course on environment had higher ecological knowledge, attitude, and behavior in comparison to those who did not receive such training or course. The pre-service teachers attending Gazi University were seen to have a higher score average in ecological knowledge, attitude, and behavior than the pre-service teachers attending Kastamonu University. Based on these findings, the pre-service visual arts teachers were found to have inadequate environmental consciousness though they received environmental education. Lowness of the score averages in the overall scale and its sub-dimensions shows the inadequacy of environmental education, which is a global issue. In the present study, some suggestions were made in regard to the necessity of environmental education practices to eliminate such inadequacy.