Kaynaştırmaya ilişkin eğitimci görüşleri aracı: Bir ölçek geliştirme çalışması

Abstract

Bu araştırma öğretmenlerin birlikte eğitime/kaynaştırmaya ilişkin görüş, inanış ve tutumlarını incelemeye yönelik vinyet tipi bir ölçek geliştirmek amacıyla yapılmıştır. Nitel ve nicel iki aşamadan oluşan bu araştırma keşfedici sıralı karma yöntem bir çalışmadır. Araştırmanın nitel boyutuna ilişkin veriler akademisyen, eğitimci ve eğitimci adaylarından oluşan toplam 51 katılımcı ile yapılan yapılandırılmış görüşmelerden elde edilmiştir. Katılımcılar çocuk gelişimi ve eğitimi, okul öncesi eğitimi, sınıf öğretmenliği, özel eğitim ile psikolojik danışma ve rehberlik bölümlerinde öğrenimlerine devam etmekte olan lisans, yüksek lisans, doktora öğrencileri, bölüm öğretim elemanları ve bu alanlarda çalışan öğretmenlerden oluşmaktadır. Çalışmada erişilen veriler içerik analizi yoluyla değerlendirilmiştir. Katılımcıların kaynaştırmanın engelleri, olanakları, önemi ve yararları konusundaki görüşleri ile önerileri ortaya konulmuştur. Katılımcılar kaynaştırma uygulamalarında birçok engel ile karşılaştıklarını belirtmiştir. Özellikle önyargı-tutum-düşünce, eğitimcilerin yetersizliği, destek hizmetler, yasa-sistem-ülke politikaları ve fiziksel koşullar konularında yaşanan sorunları vurgulamışlardır. Çalışmada görüşülen az sayıda eğitimci ve eğitimci adayı kaynaştırmayla ilgili sahip olunan olanaklardan söz etmiştir. Örneğin bazı katılımcılar öğretmeni olanak olarak değerlendirmiştir. Kaynaştırma uygulama sürecinin önemi ve yararı konusunda çocukların gelişimini destekleme, erken eğitim-başarı ile tutumlar ve bakış açısının gelişmesi vurgulanmıştır.Nitel boyutta toplanan bu verilerle Kaynaştırmaya İlişkin Eğitimci Görüşleri Aracı'nın taslak formu oluşturulmuştur.Araştırmanın ikinci aşaması olan nicel boyutu ise 2014 yılının Haziran-Eylül ayları arasında Ankara ilinde çeşitli branş ve düzeylerden 58 pilot, 342 ana uygulama olmak üzere toplam 400 öğretmen ile yürütülmüştür. Veri toplama aracı olarak araştırmacının geliştirdiği 'Kaynaştırmaya İlişkin Eğitimci Görüşleri Aracı (KİEGA) ve Özbaba (2000)'nın geliştirdiği 'Okul Öncesi Dönemde Ailelerin ve Eğitimcilerin Özel Eğitim Gerektiren Çocukların Entegrasyonuna (Kaynaştırmaya) Karşı Tutum Ölçeği' kullanılmıştır. Araştırma sürecinde geliştirilen 'Kaynaştırmaya İlişkin Eğitimci Görüşleri Aracı (KİEGA)'nın pilot çalışmasına ilişkin geçerlik analizinde, kapsam geçerliği ve madde-toplam puan korelasyonu incelenmiştir. Madde-toplam puan korelasyonunu 0.332 ile 0.704 aralığında olduğu bulunmuştur. Kapsam geçerliği benzer ölçekler geçerliği ve uzman görüşü yoluyla sağlanmıştır. Benzer ölçek (Okul Öncesi Dönemde Ailelerin ve Eğitimcilerin Özel Eğitim Gerektiren Çocukların Entegrasyonuna (Kaynaştırmaya) Karşı Tutum Ölçeği) ile Taslak KİEGA arasında 0.896 değerinde korelasyon değeri saptanmıştır. Taslak KİEGA'nın güvenirlik analizinde ise Cronbach-alfa güvenirlik katsayısı hesaplanmış ve 0.742 bulunmuştur. KİEGA'nın ana çalışmasına ilişkin geçerlik analizinde yapı geçerliği ve madde geçerliği değerlendirilmiştir. Madde geçerliğinde p değerinin 0.05'ten küçük olduğu belirlenmiştir. Yapı geçerliği için ise AFA ve DFA yapılmış, regresyon katsayılarının 0.13 ile 0.58 aralığında olduğu ve ölçeğin iki faktörlü yapıda olduğu saptanmıştır. KİEGA'nın güvenirlik analizinde ise ölçeğin iç tutarlılık, yarıya bölme ve Kappa uyum istatistiğine ilişkin değerler hesaplanmıştır. Cronbach-alfa güvenirlik katsayısı 0.78, madde-toplam puan korelasyonları 0.252 ile 0.448 aralığında, madde-alt test toplam puan korelasyonu engel boyutu için 0.265 ile 0.506 aralığında önem boyutu için 0.334 ile 0.640 aralığında ve alt test-toplam puan korelasyonu engel boyutu ile toplam ölçek için 0.900 önem boyutu ile toplam ölçek için 0.828 olarak hesaplanmıştır. KİEGA'nın yarıya bölme istatistiği sonucunda Spearman-Brown yarımlar arası güvenirlik katsayısı 0.616 olarak belirlenmiştir. Geçerlik ve güvenirliği yapılan KİEGA'nın son halinin 21 madde ve iki faktörden oluştuğu görülmektedir. Bu faktörler 'engel' ve 'önem' olarak ifade edilmiştir. KİEGA'dan alınabilecek toplam puan en düşük 21 iken, en yüksek 105 olmaktadır. Ölçekten alınan puanın artması, kaynaştırmaya ilişkin olumlu görüşü belirtmektedir. Araştırma sonucunda, Kaynaştırmaya İlişkin Eğitimci Görüşleri Aracı (KİEGA)'nın likert tipi ölçeklerin sınırlılıklarından uzak, kaynaştırmaya ilişkin çok çeşitli durumları kapsayıcı olarak ele alan, farklı branşlar ve düzeylerde çalışan tüm eğitimciler için kullanılabilen geçerli ve güvenilir bir araç olduğu sonucuna varılmıştır. Bilim Kodu: Anahtar Kelimeler: Birlikte eğitim, Kaynaştırma, Vinyet, Ölçek, Tutum, Özel Gereksinimli Çocuklar. Sayfa Adedi: 135Danışman: Doç. Dr. Neslihan AVCI

This study was conducted with the aim of developing a vignette scale in order to investigate the opinions, beliefs and attitudes of the teachers about inclusion. This research with qualitative and quantitative part is a study of mixed methods sequential explanatory design. The data of qualitative part collected from 51 participants who are academicians, educators, and educator candidates through structured interviews. The participants consisted of graduate, post-graduate, and doctoral students who were pursuing their education in the departments of child development and education, early childhood education, primary education, special education, psychological counselling and guidance, and included department instructors and teachers who work in these areas. The data obtained in the study were evaluated through content analysis. Participants' opinions about barriers, opportunities, importance, and benefits of inclusion and suggestions were proposed. The participants stated that they have encountered many barriers in inclusive education practices. They particularly underlined the problems they experienced in terms of prejudices-attitudes-thoughts, the inefficiency of educators, support services, law-system-national policies, and physical conditions. A small number of educators and educator candidates who participated in the study mentioned the opportunities of inclusive education. For instance, some participants evaluated the teacher as an opportunity. In terms of the importance and benefits of the process of inclusive education were underlined 'supporting child development', 'early education and success', and 'positive attitudes and perspectives'.The DraftInstrument of The Educators' Attitudes Towards Inclusion(EATI) was designed with this qualitative data.Second part of this research was carried out in Ankara in 2014 between the months of June and September with 400 participants who are teachers, 58 of whom are for pilot and 342 are for the main study from various branches or levels. Draft EATI developed by the researcher and 'The Scale of Families and Educators' Attitude Towards Integration of The Children With Special Needs in Early Childhood' developed by Özbaba (2000) were used as data collection tools. In the validity analysis for the pilot study of EATI developed during the study, content validity and item-total correlation was examined. It was found that item-total correlation was between 0.332 and 0.704. Content validity was achieved via validity of similar scales and through the opinion of the experts. 0.896 correlation value was detected between the similar scale and Draft EATI. Cronbach-alpha reliability coefficient was calculated and was found as 0.742 in the reliability analysis of Draft EATI. In the validity analysis concerning EATI main study, structure validity and item validity were evaluated. In relation to item validity, it was found that p value was below 0.05. With regard to structure validity, exploratory factor analysis and confirmatory factor analysis were performed, and it was found that regression coefficients were between 0.13 and 0.58, and these scales had two factors. In the reliability analysis of EATI, internal consistency, split half method and Kappa agreement statistical values were calculated. Cronbach's-alpha reliability coefficient was found as 0.78, item-total correlation was found between 0.252 and 0.448, item sub-test total correlation was found between 0.265 and 0.506 for barrier dimension, between 0.334 and 0.640 for significance dimension and as 0.900 for subtest-total correlation barrier dimension and total scale and 0.828 for total scale. As a result of split half method of EATI, Spearman-Brown reliability coefficient value was found as 0.616. It is seen that the final version of EATI consists of 21 items and two factors. These factors are defined as 'barrier' and 'importance'. While the total lowest score that can be obtained from EATI is 21, the highest one is 105. The high scores from the scale indicate positive attitudes towards inclusion. At the end of the study, it was concluded that EATI was a valid and reliable vignette-type instrument, which is free from all the limitations of Likert-type scales, addresses inclusion in a very comprehensive way and can be used for all educators from different braches and levels.Science Code: Key Words: Inclusive Education, Mainstreaming, Vignette, Scale, Attitude, Children with Special Needs. Pages: 135Thesis Advisor: Assoc. Prof. Dr. Neslihan AVCI