Üniversitelerin beden eğitimi ve spor programlarında okuyan engelli öğrencilerin uyum düzeyleri ve beklentileri

Abstract

Bu araştırma, beden eğitimi ve spor programlarında okuyan engelli öğrencilerin bölümlerine uyumlarını ve beklentilerini tespit etmeye yöneliktir. Araştırma, engelli bireylere yönelik yapılacak çalışmalara katkı sağlayacağından önem taşımaktadır. Nicel ve nitel yaklaşımların bir arada kullanıldığı, karma yaklaşım desenlerinden Açımlayıcı Sıralı Desen ile kurgulanan araştırma, 2014-2015 Eğitim-Öğretim yılında Türkiye genelindeki 21 üniversitenin Beden eğitimi ve spor programlarında öğrenim gören tüm engelli öğrencilerin katılımıyla gerçekleşmiştir. Araştırmanın nicel bölümüne, 27'si görme engelli, 9'u işitme engelli, 38 'i bedensel engelli olmak üzere 74 öğrenci katılmıştır. Nitel bölümde ise yine farklı üniversitelerden 4 görme, 3 işitme ve 4 bedensel engelli olmak üzere toplam 11 öğrenci katılmıştır. Veri toplama aracı olarak araştırmacı tarafından geliştirilen `Beden Eğitimi ve Spor Programlarında Okuyan Engelli Öğrencilerin Uyum Ölçeği'', `Kişisel Bilgi formu` ve `Yarı Yapılandırılmış Görüşme Formu` kullanılmıştır. Nicel verilerin analizi SPSS 22 paket programında yapılmıştır. Nicel verilerin analizinde, betimsel istatistiklerden yüzde ve frekansların yanında, Non-parametric testlerden Mann Whitney-U testi ve Kruskall Wallis-H testi kullanılmıştır. Gruplar arasında beliren anlamlı farkın kaynağını belirlemek amacıyla da posthoc test istatistiklerinden Bonferroni testi kullanılmıştır. Nitel verilerin analizinde ise içerik analizi tekniğinden yararlanılmıştır. Araştırmanın sonucunda her engel grubunun farklı sorunlar yaşadığı görülmüştür. Görme engelli ve bedensel engelli katılımcılar fiziksel alanların düzenlenmesi, uygulamalı derslerdeki sorunları ön plana çıkarken, işitme engelli katılımcıların kuramsal derslerde sorun yaşadıkları tespit edilmiştir. Erkek katılımcıların kadın katılımcılara göre, bedensel engelli katılımcıların diğer engel gruplarına göre, milli sporcu olmayan katılımcıların milli sporcu olan katılımcılara göre uyumlarının daha yüksek olduğu, ayrıca engel derecesi yükseldikçe katılımcıların uyumlarının düştüğü sonuçlarına ulaşılmıştır. Öğrencilerin beklentilerine bakıldığında her grubun farklı beklentileri olsa da ortak beklentilerde ortaya çıkmıştır. Öğretim elemanlarının derslerde kendilerine daha fazla zaman ayırması, pozitif ayrımcılık istememeleri, okul yönetimine sunulan dilekçelerin hızlı cevaplandırılması, kendileriyle belirli zamanlarda toplantılar yapılması gibi ortak beklentilerinin olduğu belirlenmiştir.Anahtar Kelimeler : Engelli, spor, uyum, beklenti

This study aims to identify expectations and adaptations to their departments of the handicapped who study at Physical Education and any sports programme. The study is of great significance as to its very contributions to other studies concerning the handicapped. The study was carried out thanks to all the handicapped students who study at Physical Education and any sports programme of a total of 21 universities during 2015-2015 Academic Calendar across Turkey by applying one of the hybrid approaches – Explanatory Ordered Pattern- which is a combinational implementation of quantitative and qualitative approach. A total of 74 students, 27 of whom were visually impaired, 9 of whom were hearing-impaired and 38 of whom were physically handicapped, took part in the quantitative part of the study. On the other hand, 11 subjects- 4 visually impaired, 3 hearing-impaired and 4 physically handicapped- participated in the qualitative section. `Half-constructed interview form`, `personal detail form` and `adaptation scale for the handicapped studying at Physical Education and any sports programme` which was developed by the researcher as a tool for data collection were used. To analyse quantitative data, SPSS 22 package software was used. Whitney-U test, which is a non-parametric test and Kruskall Wallis-H test was applied to analyse as well as descriptive percentage and frequency. To determine the specific differences between the groups, a type of posthoc test statistics, Bonferroni test was used. For qualitative analysis, content analysis was applied. It was found out that each handicap group suffer from different issues and have separate expectations. It was concluded that while visually impaired and physically handicapped ones mention redesigning the physical environment and issues related to applied classes, hearing-impaired subjects face problems at theoretical classes. It was revealed that male subjects are more adaptive than female subjects, physically handicapped ones are more adaptive than the subjects with other handicaps and non-national sportsmen are more adaptive than national sportsmen and besides this, as the level of handicap increases, the adaptation of the subjects falls. It was evident that the students have common expectations although each group has different ones. They demanded that lecturers spend more time on them and they not be positively discriminated, a quick reply be given for their petition, and regular meetings be arranged with them.Key Words : Disabled, sports, adaptation, expectations