Kimya öğretmenlerinin pedagojik alan bilgisinin konuya özgü doğasının incelenmesi ve öğrencilerin öğretmenlerinin pedagojik alan bilgisine ilişkin algıları

Abstract

Bu çalışmanın amacı; kimyasal türler arası etkileşimler ve maddenin halleri konularında deneyimli kimya öğretmenlerinin pedagojik alan bilgisinin konuya özgü doğasını belirlemek ve öğretmenlerinin pedagojik alan bilgisine yönelik ortaöğretim öğrencilerinin algılarını tespit etmektir. Öğretmenlerin kimyasal türler arası etkileşimler ve maddenin halleri konularında pedagojik alan bilgisi; oryantasyon, öğrenci bilgisi, öğretim stratejileri bilgisi, öğretim programı bilgisi ve değerlendirme bilgisi bileşenleri açısından incelendi. Bu çalışmada, nitel araştırma desenlerinden biri olan durum çalışması kullanıldı. Amaçlı örnekleme yöntemlerinden biri olan ölçüt örnekleme kullanılarak çalışma grubu oluşturuldu. Çalışmada deneyimli iki kimya öğretmeni ile çalışıldı. Kimya öğretmenlerinin pedagojik alan bilgisinin konuya özgü doğasını ortaya çıkarmak için yarı-yapılandırılmış görüşme, gözlem, kart gruplama aktivitesi, alan notları ve içerik gösterimi veri toplama aracı olarak kullanıldı. Öğretmenlerin pedagojik alan bilgisine yönelik öğrenci algıları; iki kimya öğretmeninin, iki farklı sınıfta öğrenim gören, 49 öğrencisine bu çalışmada geliştirilen ölçeğin (ÖPABA) uygulanması ve her sınıftan altı öğrenci ile yarı-yapılandırılmış görüşmeler yapılması yoluyla belirlendi. Ölçek geliştirme süreci ise 659 ortaöğretim öğrencisi ile yürütüldü. Çalışmada elde edilen veriler, betimsel analiz ve içerik analizi kullanılarak analiz edildi. Çalışma sonucunda öğretmenlerin pedagojik alan bilgilerinin bileşenlerinin konuya göre farklılaştığı tespit edildi. Ancak öğretmenlerin pedagojik alan bilgilerinin bazı bileşilenlerinde her iki konu için de benzer özellikler olduğu belirlendi. Öğretmenlerin her iki konuda da baskın bir şekilde sınav odaklı oryantasyona sahip oldukları sonucuna ulaşıldı. Ayrıca özellikle maddenin halleri konusunda öğretim programını yetiştirme kaygısı nedeniyle öğretmenlerdeki didaktik oryantasyonun baskın hale geldiği belirlendi. Kimyasal türler arası etkileşimler konusunun soyut doğası nedeniyle öğretmenlerin analojiler, modeller ve rol oynama kullandıkları tespit edildi. Maddenin halleri konusunda ise öğretmenlerin genellikle günlük hayat örnekleri ve matematiksel işlem gerektiren problem çözümlerine ağırlık verdikleri belirlendi. Her iki konu için de öğretmenlerin öğretim programı ile bilgi sahibi oldukları ve özellikle maddenin halleri konusunda farklı disiplinlerle daha fazla bağlantı kurdukları tespit edildi. Öğretmenlerin öğrenci bilgisi açısından incelendiğinde; öğretmenlerin konunun soyut doğası nedeniyle öğrencilerin kimyasal türler arası etkileşimler konusunda daha çok zorlandıklarını düşündükleri belirlendi. Deneyimleri sayesinde farkında oldukları öğrenci zorlukları ve alternatif kavramlarıyla ilgili öğretmenlerin her iki konuda da öğrencilerine uyarılarda bulundukları tespit edildi. Alternatif kavramaların öğrencilerinde olup olmadığını kontrol etmek için öğretmenlerin sadece soru-cevap tekniğini kullandıkları ve öğrencilerdeki alternatif kavramaları gidermek için genellikle herhangi bir uygulama yapmadıkları belirlendi. Öğretmenlerin her iki konuda da öğrenci anlamasını değerlendirdiği ve değerlendirme için geleneksel ölçme değerlendirme metotlarını kullandıkları sonucuna ulaşıldı. Kimyasal türler arası etkileşimler konusunda kullandıkları soruların daha yoruma dayalı olduğu, maddenin halleri konusunda kullandıkları soruların ise sayısal problemler şeklinde olduğu belirlendi. Çalışma sonucunda öğretmenlerin öğretimle ilgili kararlarını etkileyen en önemli unsurlardan birinin öğretmenlerin oryantasyonları olduğu sonucuna ulaşıldı. Ayrıca öğrencileri sınavlara hazırlama ve öğretim programını yetiştirme kaygıları nedeniyle öğretmen merkezli oryantasyonların öğretmenlerde baskın hale geldiği belirlendi. Bu çalışmada öğretmenlerinin pedagojik alan bilgisine yönelik öğrencilerin algılarını belirlemek için geliştirilen ölçeğin geçerli ve güvenilir olduğu tespit edildi. Ölçeğin öğrencilere uygulanması ile elde edilen sonuçların ise, öğretmenlerin pedagojik alan bilgisine ilişkin araştırmacı tarafından belirlenen sonuçlar ile uyum içinde olduğu sonucuna ulaşıldı.Anahtar Kelimeler : Pedagojik Alan Bilgisi, Kimya Eğitimi, Pedagojik Alan Bilgisinin Konuya Özgü Doğası, Öğrenci Algıları, Ölçek Geliştirme

This study aimed to determine the topic-specific nature of the pedagogical content knowledge of experienced chemistry teachers with the topics of interactions between chemical species and states of matter and to identify the secondary school students' perceptions of the teachers' pedagogical content knowledge. The teachers' pedagogical content knowledge of interactions between chemical species and states of matter were examined for orientation towards science teaching, knowledge of learner, knowledge of instructional strategy, knowledge of curriculum and knowledge of assessment components. This study was conducted using the case study method which is a qualitative research design. The study group was constituted using the criterion sampling technique which is a purposive sampling method. The study included two experienced chemistry teachers. The data were collected through semi-structured interviews, observations, card-sorting activities, field notes and content representation to reveal the topic-specific nature of the chemistry teachers' pedagogical content knowledge. To determine the students' perceptions of the teachers' pedagogical content knowledge, the two chemistry teachers administered the scale (SPCKP) that was developed in this study to 49 students who studied in two separate classes and conducted semi-structured interviews with six students from each class. The scale development process was executed with 659 secondary school students. The data obtained from the study were analyzed through the descriptive analysis and content analysis methods. As a result of the study, the components of the teachers' pedagogical content knowledge were found to differ for each topic. However, similar characteristics were found to be present in some components of the teachers' pedagogical content knowledge for each topic. The study concluded that the teachers had a predominately exam-focused orientation in both topics. Moreover, the teachers' didactic orientation prevailed due to their concern for completing the teaching of the topics in the curriculum by the end of the academic year, particularly for the topic of states of matter. Because of the abstract nature of the topic of interactions between chemical species, the teachers used analogies, models and role-playing techniques. On the other hand, the teachers generally concentrated on daily life examples and numerical problem solutions for the topic of states of matter. For both topics, the teachers informed themselves through the curriculum and came across different disciplines, particularly in the topic of states of matter. The teachers' knowledge of learner was examined, and the teachers were found to be in the opinion that the students had more difficulty with interactions between chemical species because of the abstract nature of this topic. The teachers also warned their students about the challenges of both topics and the alternative conceptions they know of through professional experience. The study determined that the teachers only used the question and answer technique to find out whether their students had alternative conceptions or not, and they usually did not attempt to eliminate the students' alternative conceptions. The study concluded that the teachers evaluated the understanding of the students in both topics using the traditional assessment and evaluation techniques. The teachers asked interpretation-based questions for the topic of interactions between chemical species while they asked numerical-based questions for the topic of states of matter. The study also concluded that the teachers' orientations were the most significant factors that affected their decisions in teaching. Furthermore, the study showed that the teachers had a predominantly teacher-centered orientation due to their concerns for preparing the students for the exams and teaching the topics in the curriculum by the end of the academic year. In this study, the scale that was developed to determine the students' perceptions of the teachers' pedagogical content knowledge was found to be valid and reliable. Finally, the study showed that the results obtained by administering the scale to the students were compliant with the results determined by the researcher regarding the teachers' pedagogical content knowledge.Key Words : Pedagogical Content Knowledge, Topic-Specific Nature ofPedagogical Content Knowledge, Chemistry Education, Student'sPerceptions, Scale Development