Okul müdürlerinin liderlik stilleriyle öğretmenlerin örgütsel sinizm ve örgütsel bağlılık algıları arasındaki ilişki

Abstract

Bu araştırmanın amacı, okul müdürlerinin okul yönetiminde gösterdikleri liderlik stillerinin öğretmenlerin örgütsel sinizm ve örgütsel bağlılıkları ile ilişkisini belirlemektir. Ayrıca araştırmada öğretmenlerin örgütsel sinizm ve örgütsel bağlılık algıları üzerinde okul müdürlerinin yönetim stillerinin etkileme gücü incelenmiştir. Nicel araştırma niteliğindeki bu çalışma, betimsel bir modelde tasarlanmış korelasyonel bir araştırmadır. Araştırma verileri Lisrel ve Mplus 7 yazılımları kullanılarak, çok boyutlu yapısal eşitleme modeli tekniği ile analiz edilmiştir. Araştırma evrenini, resmi ilkokul, ortaokul ve ortaöğretim okullarında görev yapmakta olan öğretmenler oluşturmaktadır. Araştırmada, örnekleme birimi öğretmendir ve örneklemde 500 öğretmen bulunmaktadır. Araştırmada veri toplamak amacıyla Bass ve Avolio (1995) tarafından geliştirilen Çok Faktörlü Liderlik Anketinin, `Multifactor Leadership Questionnaire 5X Short (MLQ)` Türkçe versiyonu, Brandes, Dharwadkar ve Dean (1999) tarafından geliştirilen, Kalağan (2009) tarafından Türkçe'ye uyarlanan `Örgütsel Sinizm Ölçeği (ÖSÖ)` ve Allen ve Meyer (1990) tarafından geliştirilen; Meyer, Allen ve Smith (1993) tarafından yeniden gözden geçirilen ve Baysal ve Paksoy (1999) tarafından Türkçe'ye uyarlanan `Örgütsel Bağlılık Ölçeği (ÖBÖ)` kullanılmıştır. Araştırma, okul müdürlerinin liderlik davranışlarının etkileşimsel liderlikten ziyade dönüşümsel liderlik ile benzeştiğini göstermektedir. Öğretmenlerin düşük düzeyde sinik davranış gösterdiği ve bu davranış düzeyinin cinsiyet ve mesleki kıdeme göre farklılık göstermediği saptanmıştır. Ayrıca okul müdürlerinin dönüşümsel liderliği ile öğretmenlerin örgütsel sinizm ve örgütsel bağlılıkları arasında güçlü bir ilişki bulunmuştur. Dönüşümsel liderlik davranışı gösteren okul müdürleri öğretmenlerin sinik davranışlar gösterme eğilimini güçlü bir biçimde negatif yönde etkilerken, öğretmenlerin örgütsel bağlılıklarını ise güçlü bir biçimde pozitif yönde etkilemektedir. Okul müdürlerinin sergilediği etkileşimsel liderlik davranışlarının öğretmenlerin sinik tutumları üzerinde pozitif etkisi varken, öğretmenlerin örgütsel bağlılıkları üzerinde anlamlı bir etkisi bulunmamaktadır. Örgütsel sinizm ve örgütsel bağlılık arasında güçlü ve negatif yönlü bir ilişki bulunmaktadır. Bu bulgular ışığında okul yöneticileri, karar alıcılar ve araştırmacılar için birtakım öneriler sunulmuştur.

The purpose of this research is to determine the relationship between school principals 'leadership styles in school management and teachers' organizational cynicism and organizational commitment. The influence of management styles of school principals on the teacher' perceptions of organizational cynicism and organizational commitment has been examined. In the research, a quantitative model has been adopted. In a quantitative dimension, a correlational study designed in a descriptive model has been performed. Using the Lisrel and Mplus7 software, the data were analyzed by the multidimensional structural synchronization model technique. In the research, the sampling unit is the teacher and there are 500 teachers in the sample. In order to collect data in the survey, the Turkish version of the Multi-Factor Leadership Questionnaire 5X Short (MLQ) developed by Bass and Avalio (1995), `Organizational Cynicism Scale` developed by Brandes, Dharwadkar and Dean (1999) and adapted to Turkish by Kalağan (2009), the `Organizational Commitment Scale` developed by Allen and Meyer (1990), re-examined by Meyer, Allen and Smith (1993) and adapted to Turkish by Baysal and Paksoy (1999) were used. The survey shows that Leadership behaviors of school principals are similar to transformational leadership from interactive leadership. It was determined that the teachers showed low cynical behavior and this level of behavior did not differ according to gender and occupational status. Also a strong relationship was found between the transformational leadership of the principals and the organizational cynicism and the organizational commitment of the teachers. Principals who demonstrate transformative leadership behaviours strongly influence teachers' tendency to show cynical behaviour in the negative direction, whereas they strongly influence teachers' organizational commitment in the positive direction. The interactive leadership of school principals has a positive effect on the tendency of teachers to show cynical behavior, but no significant effect on organizational commitment. There is a strong and negative relationship between the organizational cynicism and the organizational commitment. In the light of these findings, some suggestions were presented for the school administrators, decision makers and researchers.