Kültürel değerlere duyarlı eğitim bağlamında öğretmen deneyimlerinin incelenmesi

Abstract

Bu araştırmanın amacı, çokkültürlülüğün yoğun olduğu bölgelerdeki okullarda öğretmenlerin, öğrencilerinin kültürel değerlerini eğitim öğretim sürecine nasıl kattıklarına ilişkin deneyimlerini sorgulamaktır. Araştırmada nitel araştırma türlerinden olgubilim (fenomenoloji) deseninden yararlanılmıştır. Kültürel farklılığı yoğun olan okullar ve kültürel farklılıklar konusunda deneyim sahibi öğretmenler kartopu örnekleme yoluyla seçilmiştir. Bu araştırmada veri üçgenlemesi yoluyla farklı veri kaynakları olan görüşme, gözlem ve doküman incelemesi kullanılmıştır. Veri toplama aracının kapsam geçerliliği 6 uzman görüşü alınarak sağlanmış, görüşme formunda yer alan soruların içerik ve anlatım açısından kontrolünü yapmak için araştırmada kullanılan örnekleme ölçütüne uyan 10 öğretmen ile odak grup çalışması yapılmıştır. Veriler şartlara uyan 8 farklı ilkokuldaki 15 öğretmenden elde edilmiştir. Araştırmanın iç geçerliliğini ve güvenirliğini artırmak için katılımcı denetimi yapılmıştır. Bu amaçla görüşme yapılan öğretmenlerin ses kayıtları metne aktarılmış ve aktarılan metinler ilgili kişilere gösterilmiş ve araştırmaya katılan öğretmenlerin dökümlerin doğruluğu ve düzeltmelerine ilişkin onayları alınmıştır. Elde edilen veriler deneyime odaklanması nedeniyle fenomenolojik analiz yöntemiyle incelenmiştir. Fenomenolojik analiz epoche (önyargılardan arınma), fenomenolojik indirgeme (paranteze alma), yaratıcı çeşitlilik, doku sentezi, yapı sentezi ve bütünleştirme süreçleri takip edilerek yapılmıştır. Analiz sonucunda kültürel değerlere duyarlı eğitimin 14 boyutunda, öğretmen deneyimlerine göre toplam 44 fenomen ortaya çıkarılmıştır. Araştırma bulgularına göre; genel olarak öğretmenlerin çokkültürlülük, çokkültürlü eğitim ve kültüre duyarlı eğitime ilişkin farkındalığı mevcuttur. Öğretmenler farklılıkları olan öğrencilere sınırlı ve yüzeysel ilgi göstermektedir. Öğrencilerinin beklentilerini bilmekte, ancak bu beklentilere cevap vermek için gerekli yeterliliğe sahip değillerdir. Öğretmenlerin dilsel çeşitliliğe önyargılı olmadıkları, ancak bu alanda öğretmenleri de aşan bir politika değişikliğine ihtiyaç olduğu anlaşılmıştır. Öğretmenler kültürün iletişim kalıplarını şekillendirmede etkilerinin farkında olup, bu konudaki yeterliliklerinin güçlendirilmesine ihtiyaç olduğu anlaşılmıştır. Ayrıca sınıf içi iletişimde kendi öğrencilerimizde geleneksel yargıların, mülteci öğrencilerde ise dini yargıların etkili olduğu anlaşılmıştır. Öğretmenlerin ders programlarının kültürel farklılığı yansıtmadığı durumlarda hikâyeleştirme, örneklendirme ve görsel hareketli materyalleri kullanarak somutlaştırma yaptıkları anlaşılmıştır. Öğretmenlerin kazanımların sağlanmasında rehberlik ettikleri, öğrenme yöntemlerini çeşitlendirdikleri, ölçmede somut ve görsel ağırlıkta değişkenleri kullanmış ve değerlendirmede ise öğrencilerin akademik seviyelerini göz önünde bulundurmuşlardır. Bazı öğretmenlerin çokkültürlü kitapları okudukları ancak riskli buldukları için öğrencilerine tavsiye etmedikleri anlaşılmıştır. Öğretmenlerin öğrencilerin kültürlerinin anlatım yapılarına ve hassasiyetlerine uydukları, ayrıca düşük statülü öğrencilerine karşı beklentilerini düşürüp daha temel konulara eğildikleri, öğrencilerinin yaşadıkları çevre hakkında bilgi sahibi oldukları, bazı öğretmenlerin ev ziyaretleriyle aile ve öğrenci hakkında bilgi edindikleri anlaşılmıştır. Öğretmenlerin öğrenme gelişimleri dikkate alınarak basit ve küçük adımlarla öğretimi başlatıp sürdürdükleri anlaşılmaktadır. Ancak az sayıda öğretmen öğrencilerin öğrenme geçmişlerine göre öğretimi aşamalı olarak sürdürmektedir. Öğretmenlerin öğrencilerinin öğrenmeye katılımlarını arttırmak için onların tanıdığı müziği ve yerel motifleri etkili biçimde kullandıkları, ancak müzik ve hareketi eğitimsel araç olarak ele almadıkları anlaşılmıştır. Öğretmenlerin öğrencilerin yaşanmışlıklarının resim ve müzik faaliyetlerine yansıdığını gözlemledikleri, bazı öğretmenlerin duygusal katılımı güçlendirmek için bu ögeleri kullandırdıkları gözlenmiştir. Ayrıca okullardaki genel faaliyetlerde ve resmi törenlerde bazı öğretmenlerin çabalarıyla mülteciler ve yerel unsurlar sınırlı da olsa kendine yer bulmuştur. Son olarak araştırma bulguları kapsamında farklı kesimlere öneriler sunulmuştur.Anahtar Kelimeler: Kültürel değerlere duyarlı eğitim, ilgi, iletişim, program, uyum, fenomenoloji

The purpose of this research is to question the experiences of teachers in the schools of the regions where multiculturalism is intense, on how they brought their student's cultural values into the education process. The study utilized the pattern of phenomenology from qualitative research types. Schools with intense cultural diversity and teachers with experience in cultural diversity have been selected through snowball sampling. In this research, different data sources such as interview, observation and document analysis were used through data triangulation. The content validity of the data collection tool was obtained by taking 6 expert opinions and a focus group study was carried out with 10 teachers who fit the sampling scale used in the research to control the questions in the interview form in terms of content and narration. The data were obtained from 15 teachers in 8 different primary schools that matched the conditions. Participant supervision was carried out to increase the internal validity and reliability of the study. For this purpose, the voice recordings of the interviewed teachers were transferred to the text and the texts were shown to the relevant persons and approvals of the teachers who participated in the research were taken for the accuracy and corrections of the printouts. The obtained data were analyzed by phenomenological analysis method because of its focus on experience. Phenomenological analysis was carried out by following epoche, phenomenological reduction (bracketing), creative diversity, pattern synthesis, structure synthesis and integration processes. As a result of the analysis, a total of 44 phenomena were revealed in 14 dimensions of culturally responsive teaching, according to the teacher's experiences. According to research findings; Teachers in general are aware of multiculturalism, multicultural education, and culturally responsive teaching. Teachers show limited and superficial attention to students with differences. They know the expectations of their students, but they do not have the necessary qualifications to respond to these expectations. It is understood that teachers are not prejudiced about linguistic diversity, but there is a need for a policy change in this area that exceeds teachers. Teachers are aware of the effects of the culture in shaping the communication patterns, and it is understood that their competences in this area need to be reinforced. It has also been understood that in classroom communication, traditional judgments in our own students and religious judgments in refugee students are influential. It has been understood that when curriculums do not reflect the cultural differences, teachers perform concretization using storytelling, sampling and visually animated materials. Teachers provided guidance in achievements, diversified learning methods, used mostly concrete and visual variables in measuring, and take into account the academic levels of students in evaluating. It is understood that some teachers read multicultural books but do not recommend them to their students because they find it risky. It has been understood that teachers follow the expression structures and sensitivities of the students' cultures, also lower their expectations towards low-status students and tend to focus on more basic issues, have knowledge about the environment students live in, and some teachers learn about family and students through home visits. It is understood that teachers start and maintain teaching in simple and small steps taking into account the learning development. However, few teachers are continuing teaching gradually according to the learning background of students. It has been understood that teachers use the music and local motifs of students effectively in order to increase their student's participation in learning, but do not consider music and animation as educational tools. It is observed that teachers see the experiences of students reflected in painting and music activities, and some teachers use these items to reinforce emotional participation. In addition, refugees and local elements have been involved in the general activities in schools and in official ceremonies, although limited, through the efforts of some teachers. Finally, proposals to different segments were presented within the scope of the research findings.Key Words: Culturally responsive teaching, attention, communication, program, adaptation, phenomenology