Uluslararası yetişkin becerilerinin (PIAAC 2015) Türk milli eğitim sistemi açısından değerlendirilmesi

Abstract

Bu araştırmada, PIAAC 2015 yetişkin becerileri sözel, sayısal ve Teknoloji Yoğun Ortamlarda (TYO) problem çözme becerilerini etkileyen değişkenlerin belirlenmesi, becerilerin günlük ve iş hayatına transferi ile yetişkinlerin aldığı eğitimin Türk Milli Eğitim sistemi açısından değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın modeli karma yöntem desenlerinden sıralı açıklayıcı desende tasarlanmıştır. Nicel boyutunda analitik yöntem, nitel boyutunda ise olgubilim deseni tercih edilmiştir. Araştırmanın örneklemi İBBS düzey 2'ye göre tabakalı seçkisiz olarak seçilen 5199 hane halkından, çalışma grubunu ise MEB HBÖGM ve ÇSGB AB Mali Yardımlar Dairesinde görevli yöneticiler, uzmanlar ve öğretmenlerden oluşmaktadır. Verilerin analizinde, PIAAC 2015 Türkiye'deki yetişkinlerin sözel, sayısal ve TYO problem çözme becerileri aritmetik ortalama ve standart sapma ile değerlendirilmiştir. Ayrıca, Türkiye'deki yetişkinlerin sözel, sayısal ve TYO problem çözme becerilerinde cinsiyet, yaş ve erişilen eğitim düzeyine göre anlamlı bir farklılık olup olmadığı t-testi ve tek yönlü varyans analizi ile ortaya konulmuştur. PIAAC 2015 sonuçlarına göre Türkiye'deki yetişkinlerin sözel, sayısal ve TYO problem çözme becerileri ile eğitim düzeyi, yaş grubu, anne baba eğitim düzeyi, göçmen statüsü, evdeki kitap sayısı, bilgisayar kullanım durumu ve yıllık gelir durumu arasında bir ilişki olup olmadığı korelasyon analizi ile test edilmiştir. Yetişkinlerin PIAAC 2015 sözel, sayısal ve TYO problem çözme becerilerini etkileyen değişkenler ile 21. yüzyıl sosyal becerileri CHAID analizi ile açıklanmıştır. Buna ilâveten, yetişkinlerin günlük hayatta ve iş yerinde kullandıkları sözel, sayısal ve TYO problem çözme becerileri ile okuma, yazma, sayısal, bilgisayar ve iletişim teknolojileri, etkileme, planlama, yönetme, öğrenmeyi öğrenme ve iş yerinde öğrenme endekslerine göre bir ilişki olup olmadığı da korelasyon analizi ile ortaya konulmuştur. Son olarak, MEB HBÖ Genel Müdürlüğü ve ÇSGB AB ve Mali Yardımlar Dairesi Başkanlığındaki projeden sorumlu üst düzey karar vericilerin, uzmanların ve öğretmenlerin PIAAC 2015 yetişkin becerilerine ve Türk eğitim sistemine yönelik görüşleri görüşme tekniği ile belirlenmiştir. Araştırmada, PIAAC sözel, sayısal ve TYO problem çözme becerileri başarı testi ile arka plan anketi ve araştırmacı tarafından geliştirilen yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Araştırmanın nicel boyutunda elde edilen sonuçlar, Türkiye PIAAC 2015 sözel, sayısal ve TYO problem çözme becerileri performansının OECD ortalamasının altında kaldığı, üst düzey becerilerin gerçekleştirilemediği, alt düzey yeterliklerde ise yığılmaların fazla olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca, yetişkinlerin sözel ve sayısal okuryazarlık puanlarının cinsiyete göre erkek yetişkinler lehine anlamlı fark gösterdiği ancak TYO problem çözme beceri performansları cinsiyete göre anlamlı bir farklılık göstermediği ortaya çıkmıştır. Bununla birlikte, yetişkinlerin yaşları ve eğitim düzeyleri ile her üç temel işleme becerileri arasında anlamlı farklar bulunmuştur. Her üç temel işleme becerileri ile eğitim düzeyi arasında pozitif yönde orta düzeyde; yaş grubu ile negatif yönde düşük düzeyde; anne baba eğitim düzeyi, evdeki kitap sayısı ve yıllık net gelir ile pozitif yönde düşük düzeyde ve bilgisayar kullanım durumu ile negatif yönde orta düzeyde anlamlı ilişkiler bulunmuştur. Temel işleme becerilerini etkileyen değişkenleri belirlemek için yapılan CHAID analizine göre her üç beceri için en güçlü yordayıcının eğitim düzeyi değişkeni olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca, temel işleme becerilerinin eğitim düzeyi lisans ve üzeri olan yetişkinleri yordayan alt değişkenler alınan diplomanın iş yeterliliklerine yeterliliği, yıllık net gelir durumu, evdeki kitap sayısı ve hane halkı sayısı bulunmuştur. Ortaöğretim düzeyinde bulunan yetişkinleri yordayan alt değişkenler evdeki kitap sayısı, alınan diplomanın iş yeterliliklerine yeterliliği, bilgisayar kullanımı, hizmet içi eğitime katılım olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Eğitim düzeyi ilköğretim ve altı düzeyinde olan yetişkinlerin temel işleme becerilerini yordayan alt değişkenler ise bilgisayar kullanımı, güncel iş durumu, anadil ile test dilinin aynı olup olmaması, yaş grubu ve hane halkı sayısı olduğu ortaya konulmuştur. Ayrıca, yetişkinlerin günlük hayatta ve iş yerinde okuma, yazma, sayısal, bilgisayar ve iletişim teknolojileri, etkileme, planlama ve öğrenmeyi öğrenme becerilerini kullanma düzeyleri ile temel işleme beceri puanları arasında pozitif yönde düşük düzeyde anlamlı ilişkiler tespit edilmiştir. Sosyal beceriler olarak ise, lisans ve üstü eğitim düzeyindeki yetişkinlerde insanlarla görüş alış verişinde bulunmak, bilgiyi öğretmek ve iş esnekliği öne çıkarken; ilköğretim ve ortaöğretim düzeyindeki yetişkinlerde bildikleriyle ilişkilendirme, ek bilgiler arama, insanlarla görüş alış verişinde bulunma, işbirliği yapma, öğrenmeyi sürdürme ve başkalarını etkileme değişkenleri olduğu saptanmıştır. Araştırmanın nitel boyutunda ise yapılan içerik analizi sonucunda ortaya çıkan temaların Alabama Üniversitesi kolej eğitimi kavramsal çerçevesi modeliyle kısmi paralellik gösteren PIAAC değerlendirme modeli ortaya konulmuştur. Araştırmada, yönetsel, PIAAC program değerlendirme ve üst çıktılar temalarından hareketle Türk Millî Eğitim sistemi değerlendirilmiştir. Bu temalara ait sonuçlar incelendiğinde, eğitimde kalite sorunlarının devam ettiği, eğitim sisteminde yapılan değişim ve dönüşümlerin daha ziyade nicelik boyutunda kaldığı, eğitimde fırsat eşitsizliklerinin birey, okul ve bölgeler arasında var olduğu, okullarda verilen bilgi ve becerilerin günlük ve iş dünyasının gerçekleriyle örtüşmediği sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca, eğitim sisteminde veriye dayalı bütüncül politikalar geliştirilememesinin sebebi yönetici kapasitesinin yetersizliğinden kaynaklandığı ortaya konulmuştur.

In this research, it's aimed to determine PIAAC 2015 skills of adults, the variables which affect skills on literacy, numeracy, and problem-solving in technology-rich environments, to transfer the skills in daily and work life and to evaluate of the education of adults in terms of Turkish National Education System. Research model is designed in a sequential descriptive mixed method. Analytical method is preferred for quantitative aspect and pattern of phenomenology is preferred for qualitative aspect in this mixed pattern. Sampling of the study is consisted from randomly stratified of 5199 household according to level 2 of SCRU (Statistical Classification of Regional Units) and the study group is consisted from the attendants as directors, experts and teachers of Ministry of National Education (MoNE), General Directorate of Lifelong Learning (GDLLL) and EU Financial Aid Office of The Ministry of Labour and Social Security (LSS). PIAAC literacy, numeracy, and problem-solving skills in TRE achievement tests, and background questionnaire and semi-structured interview form which developed by researcher was used for data collection in the study. PIAAC 2015 literacy, numeracy, and problem-solving in TRE skills performances of adults in Turkey were evaluated with arithmetic mean and standard deviation for analysing of data. T - test and one way analysis of variance are used to determine whether if there were significant differences on skills for literacy, numeracy and problem solving in TRE according to gender, age and educational level. In addition to this, variables affecting adults PIAAC literacy, numeracy, and problem-solving skills in TRE and 21st-century soft skills are explained by CHAID analysis. Furthermore, pursuant to the PIAAC 2015 results, whether if there is a relationship between the literacy, numeracy, and problem-solving in TRE skills in Turkey in comparison with educational level, age group, parental education level, immigrant status, number of books at home, were tested by correlation analysis. The relationships between skills for literacy numeracy, and problem-solving in TRE which used by adults in both daily and business life and skills for reading, writing, numeracy, using of computer and communication technologies, bias, planning, managing, learning to learn and learning at work are demonstrated also by correlations analysis. Finally, opinions of senior decision-makers, project experts, and teachers of the Turkish MoNE in GDLLL and EU Financial Aid Office of The Ministry of LSS have been determined on PIAAC 2015 adult skills research and the Turkish National Education System. The quantitative results of the study demonstrated that the performance of PIAAC 2015 for Turkish adult skills on literacy, numeracy, and problem-solving in TRE was below the OECD average, there were not any competency for skills on high level while there were cumulation around competency for skills on lower level. It was found that there are significant difference for scores on literacy and numeracy for favor of male adults according to gender while there are not any significant difference for performance of problem solving in TRE according to gender. Nevertheless there are significant differences between age and educational level of the adults. It's found that there were a positively moderated level significant relationship for those three processing skills with educational level; a negative and lower level significant relationship with age group; a positive and lower level significant relationship with education level of parents, number of books in household and net annual income; and in negatively medium level relationship with using computer. According to the CHAID analysis, the variables affecting basic processing skills, it was concluded that the most powerful predictor of all three skills was the level of education. In addition, the proficiency of the diploma in job competence, the annual net income status, the number of books in the household and the number of households were found as the subordinate variables that are related to the education level license of the basic processing skills. The sub-variables that predict adults at the secondary level are the number of books in household, the competence of the diploma in business competence, the use of computers, and the participation in in-service training. The sub-variables that predict the basic processing skills of adults with education at primary and lower level were found as computer use, current work status, whether if the mother tongue and test language were same, age group and household size. There are positively lower level significant relationship determined for basic processing level scores with levels on reading, writing, numeracy, technologies for computer and communication, bias, planning, learning to learn, using the learning skills. Exchanging views with the other peoples, teaching the knowledge and flexibility for job become prominent in terms of social skills for adults who were graduated and post graduated; variables for adults who were on primary and secondary education level are determined as linking with their knowledge, searching for additional information, exchanging views, collaboration, to keep learning and influencing the others. PIAAC evaluation model for themes which revealed as a result of content analysis that having fractional analogy with conceptual framework of college education in University of Alabama are demonstrated. Turkish Educational System is evaluated in the research from the fact of managiering, assessing of PIAAC and top output themes. When the findings of these themes are examined, it has been revealed that the quality problems in education still exist; changing and transformations that have made in the educational system are mostly in quantitative dimension; therefore there are inequalities in education between the individuals, schools, and regions; and knowledge and skills which are given at schools do not overlap with the realities of the daily and business world. In this context, lack of development of holistic policies which based on data in national education system is determined as the result of incapacity of administrators.