Anadolu lisesi öğretmenlerinin denetim odağı, özgüven ve algılanan örgütsel destek ile örgütsel sessizlik algıları arasındaki ilişki

Abstract

Bu araştırmanın amacı, Anadolu Liselerinde görev yapan öğretmenlerin denetim odağı, özgüven, algılanan örgütsel destek ile örgütsel sessizlik algıları arasındaki ilişkiyi incelemektir. Araştırma, ilişkisel tarama modelinde bir çalışma olup, belirtilen değişkenler arasındaki açıklayıcı ve yordayıcı korelasyonları belirlemeye yöneliktir. Araştırmanın evrenini Ankara ili genelinde bulunan 119 Anadolu Lisesinde görevli 6030 öğretmen oluşturmuştur. Araştırmanın örneklemini Ankara'daki resmi Anadolu Liselerinden basit seçkisiz örnekleme yöntemiyle seçilen 436 öğretmen oluşturmaktadır. Verilerin toplanması amacıyla Denetim Odağı Ölçeği, Özgüven Ölçeği, Algılanan Örgütsel Destek Ölçeği ve Örgütsel Sessizlik Ölçeği kullanılmıştır. Çalışmada öğretmenlerin denetim odağı, özgüven ve algılanan örgütsel destek düzeyleri ile örgütsel sessizlik davranışları arasındaki ilişkinin belirlenmesi amacıyla yapısal eşitlik modeli kullanılmıştır. Öğretmenlerin özgüven, denetim odağı, algılanan örgütsel destek ve örgütsel sessizlik düzeylerinin cinsiyetlerine, medeni durumlarına ve eğitim durumlarına göre anlamlı bir farklılık gösterip göstermediğinin belirlenmesi amacıyla ilişkisiz örneklemler için t-testi kullanılmıştır. Ayrıca, yaş ve kıdemlerine göre anlamlı farklılık gösterip göstermediği ise tek yönlü varyans analizi ile test edilmiştir. Değişkenler arasındaki ilişkilerin belirlenmesi amacıyla Pearson Momentler Çarpımı Korelasyon Katsayısı hesaplanmıştır. Öğretmenlerin denetim odağı, özgüven ve algılanan örgütsel destek düzeylerinin örgütsel sessizlik davranışlarının anlamlı yordayıcıları olup olmadığı, değişkenlerin doğrudan ve dolaylı etkileri Path analizi ile incelenmiştir. Araştırmanın sonucunda öğretmenlerin içsel denetim odağını benimsediği, özgüven algılarının yüksek olduğu, örgütsel desteği hissettiği ve korumacı bir sessizlik algısına sahip oldukları belirlenmiştir. Öğretmenlerin denetim odağı ile korumacı sessizlik algısının cinsiyete göre anlamlı bir farklılık gösterdiği, kadın öğretmenlerin erkek öğretmenlere göre daha fazla dışsal denetim odağı ve korumacı sessizlik algısına sahip oldukları sonucuna ulaşılmıştır. Evli öğretmenlerin bekar öğretmenlere göre daha fazla kabullenici sessizlik algısına sahip oldukları bulunmuştur. Öğretmenlerin örgütsel destek algısının eğitim durumuna göre anlamlı bir farklılık gösterdiği lisansüstü eğitim alan öğretmenlerin lisans mezunu öğretmenlere göre daha fazla örgütsel destek algıladıkları araştırma bulgularından ortaya çıkan diğer bir sonuçtur. Analiz sonuçları denetim odağı ile iç özgüven, dış özgüven ve algılanan örgütsel destek arasında negatif yönde ve anlamlı ilişkiler bulunduğunu göstermektedir. Bununla birlikte, denetim odağı ile kabullenici sessizlik ve savunmacı sessizlik arasında pozitif ilişki bulunduğu denetim odağı ile korumacı sessizlik arasında ilişki bulunmadığı sonucuna ulaşılmıştır. İç ve dış özgüven ve algılanan örgütsel destek değişkenleri de benzer şekilde kabullenici ve savunmacı sessizlik değişkenleri ile negatif ilişkili olarak bulunmuştur. Araştırmanın ilginç bir bulgusu korumacı sessizlik değişkeninin araştırma kapsamındaki hiçbir değişkenle ilişkisinin bulunmamış olmasıdır. Yaş ve mesleki kıdem değişkenlerinde ise sadece yaşın denetim odağı ile negatif ilişkili olduğu görülmüştür. Buna göre öğretmenlerin yaşları arttıkça denetim odağı puanı düşmekte ve bireyler yaş arttıkça daha iç denetimli olmaktadır. Mesleki kıdem değişkeni ise araştırmada denetim odağı, özgüven, algılanan destek ve sessizlik değişkenleri ile ilişkili bulunmamıştır. Araştırma sonuçları öğretmenlerin örgütsel sessizlik algılarında ve özgüven düzeylerinde en yüksek etkiye sahip değişkenin algılanan örgütsel destek olduğunu göstermektedir. Denetim odağı değişkeni özgüveni negatif yönde yordarken, örgütsel destek değişkenin özgüven üzerinde pozitif yordayıcı olduğu görülmektedir. Bununla birlikte, örgütsel destek ve özgüven değişkenleri ile örgütsel sessizlik arasında negatif bir ilişki bulunurken, denetim odağı, örgütsel sessizliği pozitif yönde yordamaktadır. Denetim odağı ve örgütsel destek değişkenlerinin örgütsel sessizlik üzerinde doğrudan ve dolaylı yordama etkileri bulunmaktadır. Denetim odağının örgütsel sessizlik üzerinde doğrudan ve özgüven üzerinden dolaylı yordama etkisi olduğu görülmüştür. Benzer şekilde, algılanan örgütsel desteğin örgütsel sessizlik üzerindeki doğrudan ve özgüven üzerinden dolaylı etkileri anlamlı bulunmuştur. Öğretmenlerin içten denetimli olmasının öğrencinin akademik başarısında ve olumlu davranış kazanımında önemli bir değişken olması dikkate alınarak, dış denetimli öğretmenlere yönelik hazırlanacak eğitim programları ile öğretmenlerin denetim odakları dıştan içe doğru yönlendirilebilir. Okul yöneticilerine algılanan örgütsel destek ile sessizlik davranışı arasındaki ilişkinin önemi, çağdaş yönetim yaklaşımları, iletişim becerileri ve örgütsel desteğin arttırılması konularında eğitim verilebilir.

The aim of this research is to examine the relationship between the focus of audit, self-confidence, perceived organizational support and perceptions of organizational silence for teachers working in Anatolian High Schools. The research is a study in the relational screening model and it is aimed to determine the explanatory and predictive correlations between the mentioned variables. The universe of the study consisted of 6030 teachers working in 119 Anatolian High Schools in Ankara. The sample of the research consists of 436 teachers chosen from the official Anatolian High Schools in Ankara by simple random sampling method. The Control Room Scale, Self-Confidence Scale, Perceived Organizational Support Scale, and Organizational Silence Scale were used to collect the data. Structural equality model was used in the study to determine the relationship between teachers' audit focus, self-confidence and perceived organizational support levels and organizational silence behaviors. The t-test for unrelated samples was used to determine whether teachers' self-confidence, supervisory orientation, perceived organizational support and organizational silence levels differed significantly by gender, marital status and educational level. In addition, one-way analysis of variance was used to test whether the age and seniority shows significant difference. The Pearson Product Moment Correlation Coefficient was calculated to determine the relationships between the variables. The direct and indirect effects of the variables were examined by the path analysis, whether the teachers' level of supervision, self-confidence and perceived organizational support were significant predictors of organizational silence behaviors. As a result of the research, it was determined that the teachers had adopted the locus of control, had a high sense of self-confidence, felt organizational support, and had a sense of protective silence. It was found that the teachers' control orientation and protectionist silence perception differ significantly from sex, and that female teachers have a higher level of external supervision and protective sense of silence than male teachers. It has been found that married teachers have more accepting silent perception than single teachers. Teachers' perception of organizational support is significantly different from the educational status of teachers, and this is another result of research findings that teachers who receive post-graduate education perceive more organizational support than teachers who have undergraduate degrees. Research results show that perceived organizational support has the highest effect on teachers' perceptions of self-confidence and organizational silence. It is seen that the locus of control affects the self-confidence negatively. As organizational support and self-confidence level increased, organizational silence behaviors decreased and the locus of control effected organizational silence positively. It was observed that the locus of control had an indirect effect on organizational silence and directly on self-confidence. Similarly, it was found meaningful that the perceived organizational support has direct effect on organizational silence and has indirect effects of on self-reliance. Considering that the internal control of teachers is an important variable in the student's academic success and positive behavior acquisition, the training programs to be prepared for the external supervised teachers and the audit locus of the teachers can be directed from external to the internal. The school administrators can be given training on the importance of the relationship between perceived organizational support and silence behavior, modern management approaches, communication skills and increasing organizational support.