Sosyal bilgilerde tasarım odaklı düşünme yaklaşımı

Abstract

Araştırmanın temel amacı tasarım odaklı düşünme yaklaşımının temellerini açıklayarak sosyal bilgiler alanında yaklaşımı uygulamak ve katılımcıların süreç deneyimleri ile yaklaşıma ilişkin görüşlerini ortaya çıkarmaktır. Bu temel amaç doğrultusunda tasarım odaklı düşünme yaklaşımı kullanılarak sosyal bilgiler eğitimindeki ihtiyaçları veya sorunları belirlemek, bu sorunlara veya ihtiyaçlara çözümler geliştirmek ve eğitim-öğretim ortamlarını zenginleştirmek amaçlanmıştır. Araştırmada yöntem olarak hem nicel hem de nitel yöntemleri içeren karma yöntem kullanılmıştır. Araştırmanın nitel boyutunda fenomenoloji, durum çalışması gibi yöntemler kullanılmıştır. Nicel boyutunda ise deneysel desen kullanılmıştır. Bunlara ek olarak araştırma kapsamında doküman incelemesi ve tarama modeli de kullanılmıştır. Bu bağlamda tasarım odaklı düşünme yaklaşımı 2016-2017 eğitim-öğretim yılında Artvin Çoruh Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Sosyal Bilgiler Öğretmenliği Programı'nda öğrenim gören toplam 19 katılımcıya (temel çalışma grubu) uygulanmıştır. Tasarım odaklı düşünme yaklaşımının uygulama sürecinde ise çalışma grubuna farklı sınıf düzeyindeki diğer sosyal bilgiler öğretmen adayları, sosyal bilgiler öğretmenleri, öğretim üyeleri ve ortaokul öğrencileri de dahil edilmiştir. Araştırmada veriler gözlemler, görüşmeler ve bilgi formları aracılığıyla toplanmıştır. Tasarım odaklı düşünme yaklaşımı kapsamında çalışma 5 adımda gerçekleştirilmiştir. Bu adımlar empati-keşif, yorumlama, fikir üretme, prototip ve test aşamalarıdır. Araştırmanın empati-keşif aşamasında görüşmeler ve gözlemler yapılarak temel çalışma grubunda yer alan öğretmen adaylarının empati kurmaları sağlanmış ve sosyal bilgiler eğitimindeki sorun ve ihtiyaçlar belirlenmiştir. Yorumlama aşamasında elde edilen bulgulardan benzer olanlar kategorize edilerek benzer fikirlere sahip öğrenciler gruplandırılmıştır. Gruplandırma sonunda üç temel zorluk ve zenginleştirilmesi gereken eksiklik belirlenmiştir. Bunlar, içerikte öğrencilerin bilmediği çok fazla kelimenin yer alması, materyal ve etkinlik eksikliği şeklindedir. Fikir üretme aşamasında bu eksiklik ve problemlere ilişkin beyin fırtınası tekniğiyle çözüm önerileri geliştirilmiştir. Prototip aşamasında bir önceki aşamada belirlenen çözüm önerileri temel çalışma grubunda yer alan katılımcılar tarafından somutlaştırılmıştır. Grup üyeleri bir çok prototip içinden en kullanışlı olanı seçerek ürünü tasarlamışlardır. Tasarlanan ürünler okullarda uygulanmış, uygulama sırasında gözlemler yapılarak alınan dönütler uyarınca ürünler yeniden tasarlanmıştır. Temel çalışma grubunda yer alan katılımcılar tarafından tasarlanan öğretmene yönelik tasarlama kılavuzu, etkinlik çarkı ve kelime ormanı (sözlük) `Elektronik Yüzyıl` ünitesine uygun içerikle hazırlanmış ve programın ön gördüğü zamanlarda bu ünitede uygulanarak test edilmiştir. Araştırma kapsamında elde edilen nitel veriler betimsel ve içerik analizi şeklinde çözümlenirken, nicel veriler Mann Whitney U testi ile Wilcoxon işaretli sıralar testleri kullanılarak SPSS paket programı aracılığıyla analiz edilmiştir. Araştırma kapsamında temel çalışma grubunda yer alan katılımcıların tasarım odaklı düşünme yaklaşımını yöntem, süreç ve yaklaşım olarak ele alıp açıkladıklarına, tasarım odaklı düşünme yaklaşımının gözlem, empati, pratik düşünme ve çok boyutlu düşünme gibi bazı becerilere odaklandığı, pratik tasarımlar yapmaya olanak tanıması, eğitim-öğretim ortamlarındaki ihtiyaçları belirlemeye yönelik fırsat tanıması, grupla çalışmaya imkan tanıması ve sorun belirlemede etkili bir yaklaşım olması gibi bazı yararlarının olduğu görüşüne sahip olduklarına ulaşılmıştır. Buna ek olarak araştırma sonucunda süreçte tasarlanan ürünlerle gerçekleştirilen öğretim sonucunda elde edilen akademik başarının, programın öngördüğü şekilde gerçekleştirilen öğretim sonucunda elde edilen akademik başarıya göre olumlu olarak anlamlı bir şekilde farklılaştığına ulaşılmıştır. Elde edilen veriler ve deneyimler sonucunda tasarım odaklı düşünme yaklaşımı araştırmacılar tarafından deneysel çalışmalarda kullanılabilir. Buna ek olarak hem öğretmenler hem de öğretim üyeleri yaklaşımı derslerinde uygulayabilir.

The main purpose of this study is to apply the design thinking approach by explaining its fundamentals, and to apply this approach in the social studies field; and also, determine the participants own experiences and views on the approach. In thisrespect, it was also aimed to determine the needs and problems in social studies education by using the design thinking approach, to find alternative solutions to these problems, and to improve the educational settings. In the present study, the mixed method, that included both quantitative and qualitative methods, were used. In the qualitative stage of the research, phenomenology and case studies were used. On the other hand in the quantitative dimension, experimental design was used. In addition, document review and descriptive model were used in the research. We applied the design thinking approach to a total of 19 participants (the main study group), who study at Social Studies Teaching Program of Artvin Coruh University, Faculty of Education in 2016-2017 academic year. In the application step of the design thinking approach, other social studies teacher candidates at various grades, social studies teachers, faculty members, and secondary school students were also included in the study group. Data were collected via observation, interviews with participants and reviewing information forms. The study was conducted in 5 steps under the design thinking approach. These steps are empathy-discovery, interpretation, idea-production, prototyping and testing. Interviews and observations were carried out in the empathy-discovery step of the study to ensure that the teacher candidates in the main study group established empathy, and the problems and needs in the social studies education were determined.The findings, which were obtained during the interpretation step,and which were similar were categorized and grouped together. At the end of the grouping, three main area defined that needs developing. These were; too many words, which were not known by students in the contents, and the lack of material and lack ofactivities. In the idea-producing step, solutions were developed for these problems via brainstorming technique. In the prototype step, the solution suggestions that were proposed by the participants in the previous step were objectified by them. Group members selected the most useful design form among the many prototypes, and designed the product. The designed products were applied in schools. After the application stage products redesigned with the feedback that obtained from observations.The design guide for teachers, the activity wheel and the word forest (a dictionary), which were designed by the participants,were prepared with the contents that were proper for the subject entitled `Electronic Century`, and were applied and tested in this subject at the times the program required. Qualitative data were analyzed via descriptive and content analysis, quantitative data were analyzed by using Mann Whitney U test and Wilcoxon signed rank tests using SPSS package program.The findings of the study shows that the participants in the main working group discuss the design thinking approach as method, process and approach, and design thinking approach focuses on some skills such as observation, empathy, practical thinking and multi-dimensional thinking. It has been found that they have some benefits such as the opportunity to determine the needs in their environment, and also they have the opportunity to work with the group and having an effective approach in problem determination process. In addition, it was found that there is statistically difference between the test scores of the students in regard of instruction method used during class. Therefore students who take class with design thinking instruction method have higher scores on the achievement tests. As a result of the study the design thinking approach can be used by researchers in different kind of experimental studies. In addition, both teachers and faculty members can apply the approach to their courses.