Şirketlerin sanata ve sanat eğitimine etkileri

Abstract

Bu araştırmada, `Şirketlerin sanata ve sanat eğitimine etkilerinin incelenmesi` amaçlanmıştır. Nitel veri toplama tekniği olarak yarı yapılandırılmış görüşme ve alanyazın taraması yapılmıştır. Ankara'da (2'si Konya'da) on sanatçı-akademisyene yirmi bir soru yöneltilmiş ve ses kayıtları çözümlenmiştir. Her katılımcının ağırlıklı görüşlerinden özetle görüş analiz tabloları yapılmıştır. Yanıtların odaklandığı kavramlarla anahtar sözcük tabloları üretilerek bulgular analiz edilmiş, alanyazın (literatür) verileriyle tartışılarak sonuç ve önerilere ulaşılmıştır. Türkiye'de şirketlerin sanata ve eğitimine ilgi ve yönelimini olumlu bulan katılımcılar (8/10), yurt içi/dışı yapıtların izleyiciye sunulmasını sağlayan bu tutumun güçlenmesini, sanatın desteklenmesini önermiştir. Karşıt kanılar (2/10) şirketlerin, kendi görüşlerine uygun sanatı/sanatçıları desteklemelerinin olumsuz sonuçlar verdiğini belirtmiştir. Kimi görüşmecilere göre (6/10) göre şirketler kitleleri tüketime yönlendirmek amacıyla reklâm, pazarlama vb. üzerinden ve kendilerine saygınlık sağlama amacıyla sanatı piyasalaştırmaktadır. Tüm Katılımcılar, şirketlerin kültürel sermaye ile saygınlık edindikleri görüşündedir. Sanat eğitimi ile tüketim kültürüne yön verilebileceği görüşü 9/10 düzeyindedir. Toplum yaşamının her alanında olduğu gibi, hakkaniyet temelli etik sorumluluk kültürü, sanat alanındaki tüm aktörler için de geçerli olmalıdır. Sanatçıların, sezgin aydın birikimiyle el emeği sanat yapıtlarının, tek yanlı ve ölçüsüz olarak kimi şirketlere saydam olmayan, denetlenemeyen biçimde maddi-manevi kazanç sağlaması kabul edilemez. Sanat ürünlerinin yaratıcısının elinden çıktıktan sonra, zincirleme pazarlama ile spekülatif ticari kazanca engel olunması gerekmektedir. Bu amaçla, 193 sayılı Gelir Vergisi Yasası (85. md.) ile 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Yasası kapsamında gerekli düzenlemeler yapılarak sanatçının yapıtının yalnızca ilk satışta değil, sonraki basamaklarda da `bir süre/birkaç el değişimi` maddi kazanç edinmesinin sağlanmasının uygun olacağı düşünülmektedir.

The aim of this study was to investigate the effects of companies on art and art education. Semistructured interview as qualitative data collection technique and literature were utilised. Ten artist-academicians were asked twenty-one questions and voice records were taped in Ankara. Summary analysis tables were made from the weighted opinions of each participant. Keywords tables were produced by analyzing the concepts focused on answers, then findings were analyzed and results and suggestions were reached by discussing with literature data. Participants who approved the companies' interest on art and art education (8/10), by which, presentation of artworks domestic - external were increased to general people and this policy should be strengthened. Contradictory beliefs (2/10) suggest that companies support the art / artists that are in line with their own opinions, giving negative results. According to some interviewees (6/10), companies have been marketizated the art and its education via ads, marketing techniques etc. with the aim of orienting masses for consumption and getting prestige for themselves. All participants are in consensus that companies gain respect by cultural capital. The idea that consumption culture might be guided through art education is almost unanimous (9/10). As in all aspects of community life, a culture of equity-based ethical responsibility should apply to all actors in the arts. It's unacceptable that artists, with their intuitive intellectual acquisition, hand-crafted works of art, providing unilateral and immeasurable material-spiritual gains to some companies with non-transparent, uncontrollable ways. After leaving the creator of the art products, it's necessary to prevent speculative commercial gain by chain marketing. For this it's supposed that necessary ammendments shall be made in Income Tax Law no. 193 and the Law on Intellectual and Artistic Works no. 5846 for supplying income to the artists not only by the first sale but via continuing marketing at least `a definite period or a few hand chaingings`.