Okul öncesi dönem üstün yetenekli çocuklar ile normal gelişim gösteren çocukların sosyal beceri düzeyleri ve anne baba tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi

Abstract

Araştırmanın temel amacı okul öncesi dönem üstün yetenekli çocuklar ile normal gelişim gösteren çocukların sosyal beceri düzeyleri ve anne baba tutumları arasındaki ilişkiyi incelemektir. Bu amaç doğrultusunda araştırmanın çalışma grubu, 2018-2019 eğitim öğretim yılında bulunan İstanbul Milli Eğitim Bakanlığı Bağımsız Anaokulu, Özel Bağımsız Anaokulu/Kolejlerde bulunan okul öncesi dönemdeki 50 üstün yetenekli çocuk ve 50 normal gelişim gösteren çocuk, öğretmenleri ve anne babalarından oluşmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak, çocuklar ve ailelerinin özelliklerini belirlemek amacıyla `kişisel bilgi formu`, çocukların sosyal becerilerini belirlemek için Ömeroğlu vd. (2014) tarafından geliştirilen ` okul öncesi sosyal beceri değerlendirme ölçeği` ve anne-baba tutumlarını belirlemek için Şendil ve Demir (2008) tarafından geliştirilen `ebeveyn tutum ölçeği` kullanılmıştır. Araştırmanın sonucunda; Üstün yetenekli ve normal gelişim gösteren çocukların anne babalarının daha çok otoriter tutum sergiledikleri, en az demokratik tutum sergiledikleri saptanmıştır. Benzer şekilde üstün yetenekli ve normal gelişim gösteren çocukların arkadaşlık becerileri boyutunda en yüksek ortalamaya sahip oldukları, üstün yetenekli çocuklar başlangıç becerileri, normal gelişim gösteren çocuklar duygularını yönetme becerileri boyutunda en düşük ortalamaya sahip oldukları saptanmıştır. Üstün yetenekli çocukların ebeveyn tutumları ile sosyal beceri puanları arasında herhangi bir ilişki bulunmadığı görülmüştür. Normal gelişim gösteren çocuklar için başlangıç becerileri ile aşırı koruyucu tutum puanları arasında pozitif yönde orta düzeyde; arkadaşlık becerileri ve duygularını yönetme becerileri ile aşırı koruyucu tutumları arasında pozitif yönde düşük düzeyde anlamlı bir ilişki olduğu görülmüştür. Üstün yetenekli çocuklarda öğretmenin sosyal beceri konulu eğitim alıp almama durumunun, başlangıç becerileri, akademik destek becerileri, arkadaşlık becerileri ve duyguları yönetme becerilerinin anlamlı birer yordayıcısı olduğu görülmüştür. Ayrıca öğretmenin sosyal beceri konulu eğitim alıp almamasının yanında çocuğun iki kardeş olma durumu da başlangıç becerilerinin anlamlı yordayıcısı olduğu saptanmıştır. Normal gelişim gösteren çocukların ebeveynlerinin aşırı koruyucu tutum sergilemelerinin sosyal beceri ölçeğinin alt boyutlarından başlangıç becerileri ve akademik destek becerilerinin anlamlı bir yordayıcısı olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Normal gelişim gösteren çocukların ebeveynlerinin aşırı koruyucu olmaları ve üç kardeş olma durumları arkadaşlık becerilerinin anlamlı birer yordayıcısıdır. Bu çocukların ebeveynlerinin aşırı koruyucu olmaları ve cinsiyetlerinin erkek olup olmaması sadece duyguları yönetme becerisinin anlamlı birer yordayıcısı olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Çocukların ebeveyn tutumlarının üstün veya normal olma durumuna göre farklılaşmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Başlangıç becerileri, akademik destek becerileri ve duygularını yönetme becerilerinin normal gelişim gösteren çocukların puanları üstün yeteneklilere göre anlamlı olarak daha yüksek olduğu saptanmıştır.

Aim of the research is to examine relationship between social skill levels and parental attitudes of gifted children and normally developing children in preschool period. In line with this purpose, study group of the research consists of 50 gifted children and 50 normally developing children in preschool period in İstanbul Ministry of Education Independent Kindergarten, Private Independent Kindergarten/Private Schools, their teachers and parents in 2018-2019 academic year. As data collection tool in the research, `personal information form` was used in order to determine characteristics of children and their families, `preschool social skills rating scale` developed by Ömeroğlu et al. was used in order to determine social skills of children and `parental attitude scale` developed by Şendil and Demir (2008) was used in order to determine attitudes of parents. As a result of the research, it was determined that parents of gifted and normally developing children exhibited more authoritarian attitude and they exhibited democratic attitude at the very least. Similarly, it was determined that gifted and normally developing children had the highest average in dimension of friendship skills, gifted children had the lowest average in beginning skills and normally developing children had the lowest average in dimension of emotion management skills. It was seen that there was no relationship between parental attitudes and social skills scores of gifted children. For normally developing children, there was a significant and positive relationship between beginning skills and overprotective attitude scores at moderate level and there was a significant and positive relationship between friendship skills, emotion management skills and overprotective attitudes at low level. In gifted children, it was seen that teacher's status of receiving education related to social skills was a significant predictor of beginning skills, academic support skills, friendship skills and emotion management skills. In addition to teacher's status of receiving education related to social skills, it was determined that being two siblings was a significant predictor of beginning skills. It was concluded that overprotective attitude of the parents of normally developing children was a significant predictor of beginning skills and academic support skills which are sub-dimensions of social skills scale. Overprotective attitude of the parents of normally developing children and being three siblings are significant predictors of friendship skills. It was concluded that overprotectiveness of the parents of these children and being male were significant predictors of only their emotion management skills. It was concluded that parental attitudes of children did not differ according to being gifted or normal. It was determined that scores of normally developing children were significantly higher than gifted children in terms of beginning skills, academic support skills and emotion management skills.