Sınıf öğretmenlerinin fen bilimleri dersinde değer eğitimine yönelik görüşleri: Durum çalışması

Abstract

Bu araştırmanın amacı, sınıf öğretmenlerinin fen bilimleri dersinde değer eğitimine yönelik görüşlerinin belirlenmesidir. Nitel araştırma yöntemlerinden durum çalışması deseninde gerçekleştirilen çalışmaya 2018-2019 eğitim öğretim yılı bahar döneminde, Ankara ili merkez ilçesinde bulunan altısı özel, onu devlet ilkokulunda görevli toplam 16 sınıf öğretmeni katılmıştır. Çalışmanın yapıldığı özel ve devlet okulu kolay ulaşılabilir örnekleme yoluyla seçilirken 3. ve 4. sınıf öğretmenleri ölçüt örnekleme ve gönüllülük esasına dayalı olarak seçilmiştir. Veri toplama aracı olarak araştırmacılar tarafından geliştirilen yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Elde edilen veriler içerik analizi ile çözümlenmiş, ulaşılan temalar ve kodlara ait frekans ve yüzdeler tablolar halinde sunulmuştur. Sınıf öğretmenlerinin fen bilimlerinde değer eğitimine yönelik görüşleri; değer kavramına ilişkin temalar, değer eğitimindeki uygulamalara yönelik temalar, programdaki değer eğitimine yönelik temalar, fen bilimleri dersinde değer eğitimine ve uygulamalara yönelik temalar olmak üzere 4 ana başlık altında incelenmiştir. Araştırma sonucunda değer kavramının devlet okulu öğretmenleri tarafından çoğunlukla değer türleri olarak, özel okulu öğretmenleri tarafından ise çoğunlukla toplum kuralları olarak algılandığı görülmüştür. Sınıf öğretmenlerinin çoğunun değerleri sınıflandırırken değer isimlerini ifade ettikleri, devlet okulu öğretmenlerinin saygı ve ahlaki değerleri, özel okul öğretmenlerinin ise adalet değerini daha fazla vurguladıkları görülmüştür. Değer eğitimi kavramına ilişkin sınıf öğretmenlerinin çoğu değer eğitiminin uygulamalı olması gerektiğini ifade etmişlerdir. Devlet okulu öğretmenleri değer eğitiminin ailede başlaması gerektiğini belirtmişlerdir. Sınıf öğretmenlerinin çoğu değer eğitimini okuldaki konularla bağdaştırılarak verdiklerini, değer eğitiminin ilk sırada hayat bilgisi dersinde verilmesi gerektiğini düşündüklerini belirtmişlerdir. Sınıf öğretmenlerinin programda değer eğitimine ilişkin görüşlerine yönelik olarak; sınıf öğretmenlerinin tamamının kök değer hakkında bilgi sahibi olmadığı görülmüştür. Programda değerlerin yer alması devlet okulu öğretmenleri tarafından çoğunlukla olumlu ama eksik olarak, özel okul öğretmenlerinin çoğu tarafından da olumlu olarak değerlendirilmiştir. Sınıf öğretmenlerinin çoğu tarafından kök değerlerin temel değerler olarak algılandığı tespit edilmiştir. Sınıf öğretmenlerinin çoğu programdaki değerlerin işlevinin, değerlerin yok olmasından doğan ihtiyacı gidermek olduğu görüşündedir. Devlet okulu öğretmenlerinden fen bilimlerinde değer eğitiminin uygulanabilir olduğunu, uygulanabilir ama zor olduğunu, uygun olmadığını ifade eden öğretmenler eşit sayıdadır. Görüşmeye katılan özel okul öğretmenlerinin çoğu fen bilimlerinde değer eğitiminin uygulanabilir olduğunu düşünmektedir. Sınıf öğretmenlerinin çoğu fen bilimleri dersinde değer eğitimine uygun konular arasında canlılar konusunu ifade etmektedir. Devlet okulu öğretmenlerinden çoğu fen bilimleri konularının değer eğitimiyle bağdaşmadığını ifade etmiştir. Devlet okulu öğretmenlerinin fen bilimleriyle en çok saygı değerini, özel okul öğretmenlerinin ise çoğunlukla sorumluluk değerini ilişkilendirdikleri görülmüştür. Fen bilimlerinde uygulama yapma yüzdesi devlet okulu öğretmenlerinde %25 iken, özel okul öğretmenlerinde %50'dir. Sınıf öğretmenlerinin belirttikleri uygulamalar arasında en çok müze gezileri bulunmaktadır. Sınıf öğretmenlerinin çoğunun fen bilimlerinde değer eğitimine yönelik olarak deney yönteminden faydalandıkları sonucuna ulaşılmıştır. Sınıf öğretmenlerinin çoğunun fen bilimlerinde değer eğitimine yönelik olarak kitap ve programın yetersiz olduğunu düşündükleri sonucuna ulaşılmıştır. Sınıf öğretmenlerinin fen bilimlerinde değer eğitimi konusunda çoğunlukla belirttikleri sorunlar arasında ders içeriğinin bilimsel olması, program ve kazanımların yetersiz olması bulunmaktadır. Devlet okulu öğretmenleri çoğunlukla kaynak çeşitliliği olması konusunda, özel okul öğretmenleri ise çoğunlukla programın iyileştirilmesi konusunda önerilerde bulunmuştur.

The aim of this research is to determine the opinions of primary school teachers towards values education in life sciences subject. The research has been carried out in the case study design of qualitative research methods. A total of 16 primary school teachers, six of whom from private schools and ten of whom from public primary schools in the central district of Ankara, participated in the study during the spring semester of 2018-209 academic year. While the private and public schools where the study was conducted were selected through easily accessible sampling, 3rd and 4th grade teachers were selected through criterion sampling and volunteering. Semi-structured interview form developed by the researchers was used as data collection tool. The data obtained were analyzed by content analysis and the frequencies and percentages of the themes and codes reached were presented in tables. Primary school teachers' views on value education in science lesson are examined under 4 main headings as themes related to the views on the concept of values, themes related to the views and practices of values education, themes related to the views on values education in the program, themes and views related to the values education in the science class. As a result of the research, For the opinions of classroom teachers about the concept of values; it was seen that the concept of values was mostly perceived by public school teachers as value types and by private school teachers mostly as community rules. It was concluded that most of the class teachers stated the names of values in the classification of values. It has been concluded that respect and moral values are considered important for most of the public school teachers and justice value is important for most of the private school teachers. For the opinions and applications of classroom teachers about the concept of values education; Most of the primary school teachers stated that values education should be applied. In addition, most of the public school teachers stated that values education should first begin in the family. It was concluded that most of the classroom teachers included values education in relation to the subjects at school. It has been concluded that most of the classroom teachers have a priority in the subject of values education and that the subject in which the value is given is the life science. For the opinions of classroom teachers about values education in the program; It was concluded that not all primary school teachers had knowledge about the root value. The inclusion of values in the program was often considered positive but incomplete by the public school teachers and positive by most private school teachers. It was concluded that most of the primary school teachers perceived root values as basic values. It was seen that most of the primary school teachers' function of the values in the program was to satisfy the need arising from the disappearance of the values. In terms of opinions and practices of primary school teachers about values education in science course; There are equal number of the teachers who state that values education in science is feasible, the teachers who state that it is feasible but difficult and others who state that it is not suitable. Most private school teachers found values education to be applicable in science. It was observed that most of the classroom teachers expressed the subject of living things among subjects suitable for values education in science class. Most of the public school teachers stated that the subjects of science lesson do not comply with values education. It has been seen that public school teachers mostly associate respect value the most with science and private school teachers mostly relate the responsibility value. The percentage of practice in science was 25% for most public school teachers, but 50% for most private school teachers. Among the practices mentioned by the classroom teachers are mostly museum visits. It was concluded that most of the primary school teachers used the experimental method for values education in science. It was concluded that most of the primary school teachers thought that the book and program were insufficient for value education in science, the content of the course is scientific, and the lack of programs and resources are among the problems that primary school teachers often mention about value education in science. Public school teachers mostly advised on the diversity of resources, while private school teachers often made recommendations on improving the program.