AA 2024 ve AL 5754 sac metal malzemelerde bükme esnasında oluşan geri esneme miktarının deneysel verilerle matematiksel olarak modellenmesi

Abstract

Sac metal kalıpçılığında önemli operasyonlardan olan bükme işleminde, bükülen malzemenin geri ve ileri esneme oranlarının iyi bilinmesi gerekmektedir.Gerçekleştirilen çalışmada 2 grup deney yapılmıştır. İlk olarak, özellikle otomotiv sektöründe kullanılan farklı kalınlıklardaki (1,0; 1,5 ve 2,0 mm) AL 5754 sac numuneler için 60°, 90° ve 120°'lik bükme işlemi gerçekleştirilmiştir. Her bir kalınlık ve açı değeri için farklı zımba uç kavisleri kullanılmıştır. Ayrıca 2 mm'lik sac numuneler için hadde yönüne paralel bükme işlemi uygulanmıştır. İkinci olarak, havacılık sektöründe çokça faydalanılan farklı kalınlıklardaki (1,0; 1,5 ve 2,0 mm) AA 2024 sac numuneler için 60°, 90° ve 120°'lik bükme işlemi gerçekleştirilmiştir. Her bir kalınlık ve açı değeri için farklı zımba uç kavisleri değerlendirilmiştir. Ayrıca 2 mm kalınlığındaki sac numuneler için hadde yönüne paralel bükme işlemi uygulanarak geri esnemeye olan etkisi araştırılmıştır.Yapılan deneyler sonucunda, AA 2024 ve AL 5754 sac parçaların geri esneme davranışları tespit edilerek, farklı parametrelerdeki geri esneme değerleri kıyaslanmıştır. Çeşitli bükme açılarında, her iki malzeme için de zımba uç kavisi arttıkça geri esneme miktarı azalmaktadır. Malzeme kalınlığının ve bükme açısının artması da geri esnemeyi azaltmaktadır. Her iki malzemenin yapıları kıyaslandığında AA 2024 sac malzemenin daha kırılgan olduğu ve bükmeye karşı yaklaşık 2 kat daha direnç gösterdiği, ancak mukavemetinin daha fazla olduğu tespit edilmiştir.

Bending sheet metal molding process has an important place. Bending molding the desired dimensions and angles of the product is extremely important. In order to obtain the desired angle to bend parts, bent back and forth stretching rate of material should be well known.Study carried out in the two group of experiments were made. First, particularly in the automotive industry with different thicknessAL 5754 sheet materials 60 °, 90 ° and 120 ° bending procedure was initiated. Thickness and angle of each used a different punch tip radii. In addition to 2 mm steel sheet rolling direction was parallel to the bending process. Second, the aviation industry is heavily used in different thicknesses (1,0; 1,5 ve 2,0 mm) steel sheet for AA 2024 60 °, 90 ° and 120 ° bending procedure was initiated. Thickness and angle of each used a different punch tip radii. Parallel to the rolling direction of the steel sheet 2 mm bending also performed to evaluate the impact of spring-back.As a result of experiments carried out at the AA 2024 and AL 5754 sheet materials are compared, the spring-back values of the different parameters have been identified. Different bending angles of the punch tip radius for both materials decreases with increasing the amount of spring-back. The increase of the thickness of the material and the bending angle reduces springback. Both materials are more brittle sheet material compared to AA 2024 and bending resistance is observed that an approximately 2-fold. The strength of this material is more clearly seen.