Fotodinamik terapi ve manyetik rezonans görüntüleme kontrast ajanı olarak teranostik amaçlı ftalosiyaninlerin sentezi

Abstract

Kanser, ölüm nedenlerinin baş sıralarında yer alan karmaşık ve önemli bir hastalıktır. Erken teşhis, kanser tedavisinde önemli bir husustur. Geleneksel tanı yöntemleri ile kanserin erken evrelerde teşhis edilmesi güçtür. Günümüzde teknolojide yaşanan gelişmeler, kanser teşhis ve tedavisi açısından önemli olanaklar sunmaktadır. Son araştırmalar tanı ve tedaviyi tek bir platformda birleştiren teranostik ajanların geliştirilmesine odaklanmıştır. Teranostik terimi, çeşitli hastalıklar için tanı ve tedavinin tek bir platformda birleştirilmesini ifade eder. Fotodinamik terapi (PDT), kanserli ve kanserli olmayan bir sınıf hastalık alanı için geliştirilen bir tedavi yöntemidir. Manyetik Rezonans görüntülemede kontrast maddeler 1980'li yıllardan beri kullanılmaktadır. Kontrast maddelerin aktif biçimde kullanılmaya başlanması ile manyetik rezonans görüntülemenin birçok konuda çok başarılı bir radyolojik görüntüleme yöntemi haline geldiği görülmektedir. Manyetik rezonans incelemelerinde kontrast madde kullanımının günümüzde hızla arttığı ve özellikle kilinikte kullanılan kontrast ajanların gadolinyumlu komplekler olduğu bilinmektedir.Ftalosiyaninler günümüzün umut verici fotosensitizerlerin arasında yer alırken, Gd-DOTA molekülleri ise en çok kullanılan görüntüleme ajanları arasındadır. Bu iki farklı platformda kullanılan bileşiğin aynı molekül içinde yer alması, literatürde çok yer almayan yeni moleküler teranostik bileşiklerin eldesi için son derece orijinal bir kombinasyondur. Bu çalışmada teranostik amaçlı Gd-DOTA-ftalosiyanin bileşiklerinin sentezleri ve karakterizasyonları yapılmış, fotofiziksel ve fotokimyasal özellikleri incelenmiştir. Bu fotosensitizerler tedavi penceresinde yüksek absorbansa ve önemli düzeyde sitotoksisiteye sahiptir. Bununla birlikte, aktif konsantrasyonda hiçbir karanlık toksisite göstermemektedir. Bu dikkate değer özellikleri ile de fotodinamik terapi için ümit verici yeni ajanlar gibi uygulama bulabileceklerdir. Elde edilen kontrast görüntüleme çalışmalarının sonuçları ve in- vitro denemeleri bu iki molekülün kombinasyonunun, potansiyel fotodinamik teranostik ajanların elde edilmesini sağladığı görülmüştür.

Cancer is a complex and important disease that leading cause of death worldwide. Conventional therapeutic methods have some side effects in cancer treatment such as non-specific drug delivery, multi drug resistance. Furthermore with conventional diagnostic techniques it is not possible early cancer detection. Recent progress in technology offers unique opportunities in cancer diagnosis and treatment. Theranostics are treatment strategies that associate diagnostic and therapeutic, in the same platform mainly against cancer.Photodynamic therapy (PDT) is an emerging treatment model for a range of disease group, both cancerous and noncancerous. Magnetic resonance imaging contrast agents have being used since the 1980s. Since the use of magnetic resonance imaging contrast agents actively, magnetic resonance imaging has become a very successful radiological imaging modality in many aspects. Today the usage of clinically magnetic resonance imaging contrast agents is based on the paramagnetic Gd complexes.Phthalocyanines are among the most promisisng photosensitisers when Gd-DOTA are excellent imaging agents. Their molecular combination will result in potentially powerful photodynamic theranostics. This combination is highly original as molecular theranostics are rather rare. Important advances in photodynamic and imaging fields are expected from the molecules designed for this thesis. The design and synthesis of a phthalocyanine – Gd-DOTA conjugate is presented to open the way to novel molecular theranostics, combining the properties of MRI contrast imaging with photodynamic therapy. Photophysical and photochemical properties, contrast imaging experiments and preliminary in vitro investigations proved that such a combination is relevant and lead to a new type of potential theranostic agent. These photosensitizers have strong absorptions in the therapeutic window and have spectacular photoinduced cytotoxicity. In addition, they display no dark toxicity at the active concentrations. With these remarkable properties, they are likely to find applications as promising new reagents for photodynamic therapy.