Tersane tehlikeli atıkların yönetimi ve öneriler

Abstract

Marmara Denizi çevresinde bulunan yoğun sanayi, yerleşim yeri ve bunlara bağlı deniz trafiği nedenleri ile uzun yıllardan bu yana deniz suyunun özümseme kapasitesinin üzerinde bir kirlenmeye maruz kalmakta, ayrıca hacimce küçük ve açık denizlerden bir seri yatay ve dikey engeller ile yalıtılmış olduğundan bir iç deniz görünümündedir. Bu nedenlerden dolayı gemi ve deniz araçları, sanayi ve kıyı tesisleri ile yerleşim alanlarından kaynaklanan atıkların kontrolsüz olarak deşarjı sonrasında oluşan kirlilik yükü, akıntı ya da özümseme ile azalmamakta aksi birikmeye bağlı olarak hızlı bir artış göstermektedir. Tersanelerin faaliyetleri sonucunda, çevreye olan olumsuz etkilerinin incelenmesi ve değerlendirilmesi için kullandıkları teknik ve yöntemlere paralel olarak atık profillerinin çıkarılması büyük önem taşımaktadır. Bununla birlikte tek bir tersane bölgesini kapsayan bu çalışma, aynı zamanda ülkemizin genelindeki tersane faaliyetlerinde, yeni kurulması planlanan tersaneler ve bölgeler için sorunların çözümüne önemli katkı sağlayacağı düşünülmektedir.Bu tez çalışmanın amacı, Türkiye tersanelerinde gemi üretimi ve tamiri sırasında ortaya çıkan atıkların, bir tersane özelinde durum değerlendirilmesi yapmak, atık üretim faktörü hesaplamak ile gemi sanayinin çevreye olan etkileri ve bu etkileri azaltacak önlemlerin değerlendirmesi yapılması olarak belirlenmiştir. İncelenen tersaneler bölgesinde; yeni gemiler inşa eden ve çeşitli bakım ve onarım hizmetlerini vermek üzere faaliyet gösteren farklı kapasitelere sahip 42 adet tersanenin üretim prosesleri, kullanılan teknik ve yöntemler incelenmiştir. İncelenen tersanelerde; kirletici kaynaklarının cins ve özellikleri belirlenip, atık profili çıkarılmış, oluşan atıklar; katı atıklar, sıvı atıklar ve hava kirleticiler olarak sınıflandırılmıştır. Tersanelerin faaliyeti sonucu oluşan katı, sıvı atıkların ve hava kirleticilerin her bir üretim prosesi için tanımlamaları yapılmıştır. Oluşan atıkların bertarafı ve uzaklaştırılması yöntemleri konusundaki sorunlar tespit edilmiş olup öneriler sunulmuştur.

Over many years Marmara Sea has been exposed to pollution which is above its absorptive capacity due to the factors of heavy industry surrounding Marmara Sea, intense inhabitation, as well as sea traffic accompanying. Besides, Marmara Sea is a small one in volume and isolated from the main seas through a series of horizontal and vertical barriers therefore it can be named as an inland sea. On account of these reasons, the burden of pollution which is brought about after uncontrolled discharge of the waste stemming from ships, naval vessels, industry, and coastal establishments has not decreased with the water flow or absorption but, quite the contrary, has shown a fast increase depending on the accumulation.Analyzing waste profiles becomes highly important parallel to the techniques and methods used for investigating and assessing negative effects of shipyards' activities on the environment. In particular, it is believed that this study covering this shipyard area will also contribute considerably to the solutions of problems for the countrywide shipyard activities, and for the projected shipyards and areas.The waste generated during the production and repair in Turkey shipyard was aimed in this study. Also the environmental impact of the shipping industry was determined for calculating the waste production factor.In this research, the production processes in 42 shipyards which build up new ships and provide various maintenance and repair services for Tuzla shipyards area were investigated. The types and features of the pollutant sources were identified, the waste profile was specified and the waste types were classified as solid waste, liquid waste and air pollutants in this shipyards area. Besides, these categories were also categorized for each of the production processes. Last but not least, the problems regarding the methods of elimination and transfer of waste were identified and their solutions were offered.